Körfez şirketleri satın alma ve birleşme yoluyla rekabet gücünü artırmaya çalışıyor

Körfez ülkelerinde petrol fiyatlarının düÅŸmesinden kaynaklı kırılganlığı önlemek, giderleri azaltmak ve dünya pazarında rekabet gücünü artırmak için ÅŸirketler arasında milyarlarca dolarlık birleÅŸmeler ve satın alma anlaÅŸmalarında artış görülüyor.

Petrol gelirlerini çeÅŸitlendirmek ve katma deÄŸeri yüksek petro-kimya ürünleri üzerinden gelirlerini artırmak isteyen Suudi Arabistan'ın milli petrol ÅŸirketi Aramco, geçen hafta bölgenin en büyük petro-kimya ÅŸirketi SABIC'in yüzde 70 hissesini 69 milyar dolara satın aldı. Bu, bölgedeki en yüksek fiyatlı birleÅŸme oldu.

Mobil ulaşım ÅŸirketi Uber'in benzer ÅŸekilde BirleÅŸik Arap Emirlikleri'nde (BAE) faaliyet gösteren Careem ÅŸirketini 3,1 milyar dolar karşılığında bünyesine katması ise bölgedeki ÅŸirketler arası birleÅŸmedeki artışa dikkati çeken bir diÄŸer anlaÅŸma oldu.

Lübnan Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi ekonomist Casim Acaka, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Körfez ülkelerinin küresel pazardaki rekabet gücünü artırmak için ticari hisse alım dönemine girdiÄŸini söyledi.

Bölge ekonomisinin iç kaynakları çeÅŸitlendirirken, mali ve ticari riskler ile giderleri azaltmak amacıyla birleÅŸmeler ve satın almalardan istifade ederek doÄŸru yönde ilerlediÄŸini belirten Acaka, "Milyar dolarlık satın almalar, Körfez ekonomisinin gerçek hacmini gösteriyor. Bazı Körfez ÅŸirketleri dünya çapında iÅŸletmeler." dedi.

Acaka, bölgedeki ÅŸirketlerin hizmet, tarım ve sanayi gibi sektörleri kapsayan satın alma ve birleÅŸme anlaÅŸmalarını artırmalarını beklediÄŸini ifade etti.

Dünya pazarındaki yavaÅŸlama göz önüne alındığında özellikle devlet petrol ÅŸirketleri ya da Körfez bölgesinde bankacılık sektöründeki birleÅŸmelerde artış olacağını öngören Acaka, Körfez ülkelerinin bütçelerinde petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸ kaynaklı oluÅŸan açıklar sebebiyle giderlerin azaltılması için ÅŸirketlerin birleÅŸmesine hız verildiÄŸini aktardı.

SABIC ve Aramco arasındaki anlaÅŸmanın bir benzeri de geçen yıl Katar'daki hükümete ait "Qatar Gas" ile "RasGas" ÅŸirketleri arasında gerçekleÅŸtirildi.

Söz konusu birleÅŸmeyle sıvı doÄŸal gaz üretimi ve satışında dünyada rekabet gücünü artırmanın yanında 550 milyon dolarlık iÅŸletme maliyetinin de düÅŸürülmesi hedefleniyordu.

Kuveytli ekonomist Muhammed Ramazan ise araç çağırma uygulaması Careem'i Uber'in satın almasının, temelde SABIC ile Aramco arasındaki anlaÅŸmadan farklı olduÄŸunu söyledi. 

Ramazan, Amazon'un Arap dünyasındaki en büyük e-ticaret ÅŸirketi Souq.com'u satın alması gibi Careem ile Uber arasındaki birleÅŸmenin de bir dünya modelini yerel ve bölgesel pazarda uygulamanın gerçek baÅŸarısını yansıttığını ifade etti.

"Bu ÅŸirketler yerel olarak baÅŸarısını kanıtladı. Uluslararası ÅŸirketler ise yeni pazarlara girmek için kendilerine benzer faaliyetler yürüten ÅŸirketleri bünyelerine katıyorlar." ifadesini kullanan Ramazan, Aramco ile SABIC arasındaki birleÅŸmenin ise daha farklı olduÄŸunu, burada giderleri düÅŸürme ve yeni fırsatlar yaratarak daha çok kâr elde etmenin amaçlandığını kaydetti.

Ramazan, bankaların ise 2014'te petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸ sonrası meydana gelen likidite krizini, birleÅŸme yoluna giderek aÅŸmayı hedeflediklerini vurguladı.

Iraklı ekonomist Vaddah el-Taha, dünya ekonomisindeki belirsizliÄŸin Körfez bölgesinde ÅŸirketleri yerel ekonomiyi desteklemek için gereken sürekliliÄŸi saÄŸlamak amacıyla birleÅŸme ve satın alma fırsatları aramaya ittiÄŸini belirtti.

Bölgede büyük ekonomilere hizmet edecek güçlü ticari oluÅŸumlar kurulmasına ve Suudi Arabistan'ı yakında dünyanın en büyük petro-kimya üreticisi haline getirecek Aramco-SABIC birleÅŸmesi gibi uzun vadeli planlara acil ihtiyaç olduÄŸuna dikkati çeken Taha, ayrıca büyük projeleri finanse edebilecek güçlü bankacılık sektörü oluÅŸturabilmek için bu alanda da birleÅŸmelere gidildiÄŸinin altını çizdi.

- Bankalar arasında beklenen birleşmeler

Körfez pazarında, toplam aktif varlıkları yaklaşık 500 milyar dolar olan 11 banka arasında yeni birleÅŸmeler ve satın almalar bekleniyor.

Birleşme anlaşmaları aktif varlık toplamı 180 milyar dolardan fazla olan Suudi Arabistan merkezli National Commercial Bank ile Riyad Bank ve aktif varlık toplamı 76,7 milyar dolar olan Saudi Hollandi Bank ile Suudi İngiliz Bankası'nı da kapsıyor.

BAE'deki Union National Bank, Abu Dhabi Commercial Bank ve Al Hilal Bank arasında 113 milyar dolarlık bir oluÅŸum için görüÅŸmeler devam ederken, Kuwait Finance House da Bahreyn merkezli Ahli United Bank ile 92 milyar dolarlık bir birleÅŸme planlıyor.

Katar'da da Barwa Bank ile International Bank of Qatar arasında 22 milyar dolarlık aktif varlıklı bir birleşme olması bekleniyor.