Okunmamış bir hikâyenin öyküsü: Behçet bey neden gülümsedi?

Siyasi gündem kendi mecrasında akadursun edebî cumhur gerçek gündemi bütün sahiciliÄŸiyle sürdürmeye devam ediyor. Abdullah Harmancı’nın çok yakın zaman önce çıkan öykü kitabı neredeyse mahalli seçim tartışmalarının bile önüne geçti. Kitabı henüz okumadım. Bu hafta boyunca da okuyacağımı sanmıyorum. Bir önceki yazımda adı soru cümlesi olan kitaplardan bahsetmiÅŸtim. Bu yazıda Harmancı’nın “Behçet Bey Neden Gülümsedi?” kitabının adına hiç deÄŸinmemiÅŸtim. Çünkü bir bildiÄŸim vardı. Behçet Bey’i tanımam. Gülümseme nedenini bilecek kadar veriye de sahip deÄŸilim. Fakat bildiÄŸim bir ÅŸey var ki bu kitabın ismi kapağından muhtevasına kadar ÅŸenlik taşımış. Abdullah Harmancı öyküsü ile ilgili konuÅŸmak bu yazının sınırlarını fazlasıyla aÅŸacağından sadece Ahmet Sarı’nın diliyle söyleyelim: “Harmancı’nın öyküleri size nazar deÄŸdiÄŸini düÅŸünen annenizin Felak ve Nas’lardan sonra yüzünüze üflediÄŸi o huzur dolu soluÄŸudur.” Bu cümle Harmancı’lardan adı Abdullah olan öykücü ile ilgili çok ÅŸeyler anlatıyor. Kitabın içine girmeden, kitap kapısının önünde ÅŸöyle bir durarak tahmin yürütmeyi denedim. Behçet Bey Neden Gülümsedi? Ä°ÅŸte tahmini sebepler:

* Behçet Bey uzun süredir adına muhafazakâr ya da Ä°slami denilen çevrenin hikâyeden öyküye evrilen kitaplarında derin mutsuzluklar, anlamsız huzursuzluklar sezdiÄŸinden yazarının kontrol alanından çıkarak kendi kendine gülümsemeyi seçti.

* Behçet Bey her ÅŸeyin alabildiÄŸine ortaya saçıldığı bu ÅŸiraze yoksunu ortamda mevcut durumu ince bir tebessümle anlatmak istedi. Bu tebessümün içerisinde neler yoktu ki?

* Öykücülerin kurgu karmaÅŸası ve anlam daralması yaÅŸadıkları günümüzde okuyucuya hayatın hiç de yazılanlar gibi olmadığını hissettirmek istedi.

* Yedi güzel adama altı demli çayı tepside deÄŸil parmakları arasında bir kalem gibi ustalıkla kavrayarak taşıdı. Altı çayla yedi güzel adam yediyi tamamladı.

* Kitaplar çok pahalı, okuyucu kitap alamıyor, gençler okumuyor gibi mazeret üretenlere minik bir tebessüm fırlatıyor Behçet Bey. Demek istiyor ki; hey ahbap! Abdullah Harmancı’nın yeni kitabı kısa zamanda yeni yeni baskılar yapıyor, sen ne konuÅŸuyorsun?

* Behçet Bey yüzündeki tebessümle okuyucu üzerinde baskı kuruyor. Bu baskı kitabın yeni baskılarına davetiye çıkarıyor.

* Behçet Bey gülümsemeseydi büyük ihtimal öykü kiÅŸilerinden biri dünyanın geldiÄŸi noktayı bahane ederek gerilim oluÅŸturacak ve bununla da kalmayıp “surat asmak hakkımız” diyerek öyküye karamsarlık hâkim olacaktı.

* Öykü gelmiÅŸ kitaba dayanmıştır. Öykünün yazarı sevinmeyecek de kim sevinecektir? Tam da mahsulün harman zamanıdır. Harmancı yüzündeki meserreti Behçet Bey’e emanet etmiÅŸtir.

* Hukuk okuyan oÄŸlum Hasan Ä°mer’e sordum: “Sence Behçet Bey neden gülümsemiÅŸtir?” Ne dese beÄŸenirsiniz? “Behçet Bey’e sormak lazım” öncelikle cevabını verdi ve ekledi: “Adı Behçet olanlar kolay kolay gülmezler. Güldükleri zaman da bu gülümseme ânı hikâyeye dönüÅŸür. Gerçek hikâyeci sıra dışı ÅŸahsiyetlerin nadir anlarını hikâyeleÅŸtirme ustalığı gösterebilenlerdir.” Hasan’ın verdiÄŸi cevaba karşı söyleyecek hiçbir ÅŸey bulamadım ve sadece gülümsedim.

* Abdullah Harmancı bizim hikâyemizi yazıyor. Biz kimiz mi? Ä°ÅŸte tam da bunu söylemek istiyor olmalı. EÄŸreti, aksak ve de ideal olmayan taraflarımızla bizim mahalleyi anlatıyor Harmancı. Behçet Bey bu yönüyle bizim mahalleden birine benzemiyor. Karşıdan bizi izlerken ÅŸaÅŸkınlığını gülümsemesi ile örtmeye çalışıyor; fakat bu tavrında hiçbir telaÅŸ yok.

* Muhtemelen okuyucu kitabı okuyup bitirdikten bir müddet sonra bu sorunun cevabına vasıl olacaktır.

* Ne demiÅŸti Cemal Süreya, “Bir kitapta resim ÅŸart”. Abdullah Harmancı’nın bu kitabı Behçet Bey’e izafe edilen gülümseme sorusu ile resimli kitap hüviyeti kazanmış. Kapaktaki görünmeyen yüz yoksa hepimizin görünmeyen ikinci yüzü mü? Yani biz, hepimiz yoksa Behçet Bey miyiz?

* Romandan film olur da öyküden olmaz mı? (Behçet Bey olsa bu soruya da tebessüm ederdi.)

Behçet Bey’in gülümsemesinin sokaÄŸa taÅŸan bir tarafı var. Okuyucu seyirci olarak da bunu görmek ister kanaatindeyim.

Velut bir yazar Abdullah Harmancı. Bunu kitap sayısı noktasından söylemiyorum, öyküde deneyselliÄŸe kapılmadan yeni anlatım imkânları ve de ufuklar keÅŸfetmesi açısından söylüyorum. Kitabı okumadan kitabı iÅŸte böyle kapağını açmadan okutturuyor insana. Seçimden sonra kısmet olursa seçimimi bu kitaptan yana yapıp kitapla uzun bir yolculuÄŸa çıkacağım.

Sevgili okur seçimini bu kitaptan yana yap. Yol, su, elektrik her sorunun kendiliÄŸinden çözülecektir. (Behçet Bey Neden Gülümsedi-Abdullah Harmancı-Ä°z Yayıncılık)