Sosyal Medya

Özel / Analiz Haber

Nevzat Tarhan: Mutsuzlukla savaşmayın! Mutluluk bir entropidir

26-03-2019 11:20

‘Mutluluk uzmanı’ psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan anlattı: Mutsuzlukla savaşmayın! Mutluluk bir entropidir.



‘Mutluluk uzmanı’ psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, entropi yasasına göre evrende düzenden düzensizliÄŸe doÄŸru bir denge olduÄŸunu belirterek, “O nedenle mutsuzlukla savaÅŸmak yerine kendimizi mutlu etmeye gayret etmeliyiz” telkininde bulunuyor
 
Mutlu musunuz, mutsuz mu? MutluluÄŸa inanır mısınız? Mutsuzluktan kaçınır mısınız? Peki ya aslında nedir mutluluk?
Hakkında herkesin az çok fikir ve duygu sahibi olduÄŸu ender konulardan biridir mutluluk. Neticede hepimiz bu dünyanın fanileriyiz. DoÄŸum ile ölüm arasında geçen sürede de mutluluÄŸu tanımlamaya, onu bulmaya, yakaladıysak da kaybetmemeye çalışıyoruz. Bilim de bu soruların yanıtlarını arıyor. Hatta mutluluÄŸun özel bir günü bile var; 20 Mart. BirleÅŸmiÅŸ Milletler, bundan 7 yıl önce 20 Mart'ı, dünyanın her yanında insanların mutluluÄŸun önemini fark etmesi için Uluslararası Mutluluk Günü (International Day of Happiness) ilan etmiÅŸti. Bu mutlu günün bu seneki teması ise ‘Birlikte daha mutlu’ olarak belirlendi. Amaç bizi ayıranlardan ziyade ortak noktalarımıza odaklanmak…
 
Biz de bu vesileyle, “Mutluluk Psikolojisi ve Stresle BaÅŸa Çıkma’’ adlı kitabın yazarı olan, Üsküdar Üniversitesi rektörlüÄŸünü yürüten, psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan’a mutluluÄŸu sorduk.
 
Nevzat Bey, ‘ mutluluÄŸun resmini çizebilir misiniz’ bilmiyorum ama  ‘mutluluÄŸun kitabı’nı yazmış bir bilim insanı olarak, mutluluÄŸu nasıl tanımlıyorsunuz?
MutluluÄŸun resmini en güzel Abidin Dino çiziyor. Ama ben ‘mutluluk yemeÄŸi’nin tarifini verebilirim; hayatı sevgi kabında, saygı ile sabır kaşığıyla karıştırırken içine 4 ‘a’ (aÅŸk+anlam+amaç+arkadaÅŸ) katarak piÅŸirilen lezzettir. Afiyet olsun!
 
Peki ya mutsuzluğu nasıl tanımlayabiliriz?
Mutsuzluk ile mutluluk sıcak ile soÄŸuk,  karanlık ile aydınlık gibidir. Biri arttığı zaman diÄŸeri otomatik olarak azalır. TermodinamiÄŸin ikinci yasası olan entropi yasasına göre doÄŸada sıcaklık arttığı zaman soÄŸukluk azalır, soÄŸukluk arttığı zaman sıcaklık azalır. Evrende düzenden düzensizliÄŸe, aydınlıktan karanlığa doÄŸru bir denge vardır. Aynı ÅŸekilde bir de davranışsal entropi vardır. Buna gör de iyilik arttıkça kötülük azalır. Mutluluk da bir entropidir. Mutluluk arttığı zaman mutsuzluk kendiliÄŸinden azalır. Tam da bu nedenle pozitif psikoloji bilimi ortaya çıktı. Ä°nsan kendini mutlu etmeye baÅŸardıkça mutluluk entropisi yükseliyor ve bunun sonucunda da mutsuzluÄŸu azalıyor. O nedenle mutsuzlukla savaÅŸmak yerine kendimizi mutlu etmeye gayret etmeliyiz.
 
Klasik psikoloji, kiÅŸideki eksiÄŸi/arızayı düzeltiyor, sıfır noktasına getiriyor. Ama pozitif psikoloji kiÅŸiyi sıfırın üzerine çıkarıyor, kaliteli ve mutlu yaÅŸamayı, iyi insan olmayı öÄŸretiyor. Mutluluk bilimi, insanın kendi kendini tanıması ve geliÅŸtirmesi açısından 21.yüzyılın bilimsel bilgisi olacak gibi görünüyor.
 
MUTLULUÄžUN NOTALARINI ÖÄžRENMEK…
Mutluluk, içten gelen bir ÅŸey midir yoksa onun için çabalamak mı gerekir?
Mutluluk kendiliÄŸinden olmaz. Bir durum deÄŸil bir süreçtir. O nedenle ona yatırım yapılacak, emek verilecek ve onun sonucunda ulaşılacak. Tıpkı bir müzik aleti öÄŸrenir gibi mutluluÄŸun notalarının öÄŸrenilmesi lazım.
 
Bazı felsefi görüÅŸler mutluluÄŸu renkli gölgeye benzetirler. Siz onu yakalamaya çalıştıkça kaçar. Ama siz yolunuzda giderseniz, hayatınıza devam ederseniz gölge de arkanızdan gelir. Mutluluk da bunun gibidir. BaÅŸtaki sorunuza belki ÅŸimdi yanıt verebilirim. MutluluÄŸun resmini ‘belli bir hedefi olan ve hedefe giderken arkasından renkli gölgesinin geldiÄŸi bir insan’ olarak çizmek mümkün. Yani mutluluk hedeflenmez. Hedefin yolunu bilen insanda kendiliÄŸinden ortaya çıkar.
 
Hiç unutmam baÅŸarılı bir iÅŸ kadını vardı. Evi arabası villası vardı ama ‘neden mutlu deÄŸilim?’ diye sormuÅŸtu. MutluluÄŸu nerede aradığı önemli. Onun sorusunun cevabı aslında sorusunun içerisindeydi. MutluluÄŸu dış nedene baÄŸlamış, ‘ÅŸuyum buyum olsa mutlu olurum’ diye düÅŸünmüÅŸ. Oysa dış nedenlere baÄŸlı mutluluk olmaz. MutluluÄŸunu dış nedenlere baÄŸlayan kiÅŸi, belki birçok ÅŸeyi elde eder ama daha iyisi daha iyisi dedikçe, sahip olduklarının deÄŸerini bilemez ve mutsuz olur. MutluluÄŸunu iç nedenlere baÄŸlayan kiÅŸi ise sarayda da zindanda da, her ortamda her ÅŸartta mutlu olmayı baÅŸarabilir.
 
ABD’li ressam Dianne Dengel’in “Home Sweet Home” (Evim evim güzel evim) adlı bu resmi, internette ‘mutluluÄŸun resmi’ olarak tanımlanıyor.
 
Bireysel mutluluk mümkün müdür? Yoksa insanların mutluluÄŸu içinde bulundukları toplumdan/ülkeden/ dünyadan bağımsız olamaz mı?
Mutluluk parfüm gibidir, bulaşır… Sen mutluysan çevrendeki insanlar da mutlu olur. Tam tersi olarak onların mutsuzluÄŸu seni de etkiler. Mutluluk bireyseldir ama dinamiktir. Mutluluktan beslenmeyi bilmiyorsak, yaÅŸadığımız ortamdaki sorunlar bizi mutsuz eder.  KiÅŸinin bulunduÄŸu toplumdan bağımsız olması çok zor. Bu noktada doÄŸru tavır almak önemli. Sizi mutsuz eden bir olay yaÅŸadığınızda sizi mutsuz eden aslında o olay deÄŸil, ona verdiÄŸiniz tepkidir. Başınıza gelen bir olayı nasıl karşılaÅŸtığınız, olaydan daha önemlidir.
 
Mesela bir uçurtma düÅŸünün. Onu uçuranın rüzgar olduÄŸu zannedilir ama aslında onu uçuran rüzgara karşı aldığı pozisyondur. Aynı ÅŸekilde hayat olaylarına, toplumdan gelen zorluklara karşı doÄŸru bir pozisyon alabilirsek; olumsuz olaylar bizi mutsuz etmek yerine yaÅŸam enerjimizi yükseltebilir.
 
Mutlu olmak için neler yapmalı? MutsuzluÄŸa düÅŸmemek için neler yapmaktan kaçınmalı?
Mutluluk peÅŸinde koÅŸmak mutluluÄŸu kaybettiriyor insana. Mutlu olmak için kiÅŸi kendine doÄŸru hedefler seçmeli, hayatına anlam katmalı.  Kendini mutlu etme odaklı yaÅŸamamalı. BaÅŸkalarını mutlu ederken kendinin de mutlu olduÄŸunu görecek. Klasik psikolojideki  ‘zincirleri kır, duvarları yık, canının istediÄŸi gibi yaÅŸa mutlu olursun’ anlayışı terse döndü. Mutluluk bilimine göre bencil deÄŸil sosyal bir mutluluk anlayışı hakim artık. Beyin bilimi çalışmaları sonucunda ortaya çıktı ki mutluluk yöntemlerinden biri de sessiz ve rastgele iyilikler yapmak…
 
MUTLULUÄžUN 5 KRÄ°TERÄ°
Mutluluğun 5 kriterini sorsam neleri sıralardınız?
Pozitif duygu durumuna sahip olmak, bir konuya kendini kaptırarak akış duygusunu yaşayabilmek, sosyal ilişkiler kurmak, anlamlı bir hayat yaşamak ve tatmin duygusu.
 
Gerek Türkiye Ä°statistik Kurumu’nun gerekse de BirleÅŸmiÅŸ Milletler'in yaptığı araÅŸtırmalarda, Türkiye’nin mutluluk oranı genelde düÅŸük çıkıyor. Bu durumu nasıl yorumlarsınız?
Toplum olarak ‘yakınmacı’ bir kültürden geliyoruz.  Sürekli eleÅŸtiren, sahip olduÄŸu ÅŸeylerin kıymetini bilmeyen, özgüveni düÅŸük olan insanların özelliÄŸi olan yakınmacılık,  korku ve baskı kültürlerinde hakimdir. ‘Sen adam olmazsın’ tarzıyla büyütülen insanlarda vardır.
 
KiÅŸi kendi bir ÅŸey yapamayınca baÅŸkasına eleÅŸtirerek kendini iyi hisseder. ‘BaÅŸarısızım ama bunun sebebi ben deÄŸilim’ diye sorunun sebebini dış nedene baÄŸlamak kültürel bir alışkanlık bizde. Hatta bizde ÅŸöyle bir ÅŸey vardır; örneÄŸin çocuk kafasını masaya çarptığında, ebeveyni hemen ‘tu kaka, pis masa’ diye masayı suçlar. Bu bir eÄŸitim hatasıdır, bunun düzeltilmesi lazım yoksa.
 
GAZETE KADIKÖY

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.