Sosyal Medya

Mahfi Eğilmez: Türk Lirası neden değer kaybetti?

23-03-2019 18:21

Türk Lirası, haftanın son gününde ABD Doları karşısında yüzde 3'ten fazla değer kaybetmesinin ardından Eski Hazine Müsteşarı Mahfi Eğilmez, Türk Lirası'nın neden değer kaybettiğini yazdı.



ÄŸilmez'in ‘mahfiegilmez.com'da yayınladığı 'Türk Lirası neden deÄŸer kaybetti?' baÅŸlıklı yazısı ÅŸöyle:
 
Önce bir durum saptaması yapalım. Dünyada iÅŸler 3 ay önceye göre daha olumsuz görünüyor. Beklentilerde bozulma var. Bu bozulma kararları etkiliyor ve dolayısıyla piyasaları da bozuyor.
 
Aşağıdaki tablo beklenti bozulmasını yansıtıyor (Kaynak: https://tr.tradingview.com/symbols/TVC-DXY/, https://tr.investing.com/rates-bonds/u.s.-10-year-bond-yield, https://www.investing.com/rates-bonds/germany-10-year-bond-yield, https://www.bloomberght.com/)
 
 
Dolar Endeksi 2019'un ilk çeyreÄŸinde önemli bir deÄŸiÅŸim göstermemiÅŸ, ABD 10 yıllık tahvil getirisi 2018'de sergilediÄŸi çıkışı kaybetmiÅŸ, buna karşılık düÅŸecek diye tahmin edilen Brent petrol yükseliÅŸe geçmiÅŸ, Almanya 10 yıllık tahvillerinin getirisi ise eksiye düÅŸmüÅŸ. Bütün bunlar piyasalardaki olumsuz beklentileri net bir biçimde yansıtıyor. Altında görülen yükseliÅŸ güvenli liman arayışına iÅŸaret ettiÄŸine göre piyasalardaki olumsuz gidiÅŸin bir baÅŸka göstergesi.
 
Åžimdi de kırılgan beÅŸli tablomuza dönelim ve bakalım bozulan beklentiler bu ülkeleri nasıl etkilemiÅŸ? AÅŸağıdaki tablo kırılgan beÅŸli ülkelerinin para birimlerinin Dolar karşısındaki durumunu gösteriyor (eksi iÅŸaret ilgili paranın Dolara karşı deÄŸer kaybını gösteriyor. 
Kaynak: https://www.bloomberg.com/markets/currencies)
 
 
TL, 2018'de bu beÅŸlinin paraları arasında en büyük deÄŸer kaybını yaÅŸayan para birimi olmuÅŸ. Benzer bir geliÅŸme son 3 gündeki geliÅŸmelerde de ortaya çıkmış, bütün para birimleri Dolara karşı deÄŸer kaybederken TL yine ilk sırayı almış.
 
Bu son geliÅŸmedeki olumsuz farklılığın nereden doÄŸduÄŸuna da bakalım 
(Kaynak:https://tr.tradingeconomics.com/country-list/inflation-rate, http://www.cbrates.com/, http://www.worldgovernmentbonds.com/cds-historical-data/turkey/5-years/)
 
 
GörüleceÄŸi gibi Türkiye, kırılgan beÅŸliden temel piyasa göstergeleri konusunda olumsuz ayrışıyor. Enflasyon oranı, Merkez Bankası faizi ve CDS primi açısından Türkiye, grubun zayıf halkası konumunda bulunuyor.
 
Bunlara ek olarak son dönemde Türkiye'yi daha da olumsuz görünüme sokan bazı geliÅŸmeler oldu.
 
Merkez Bankası'nın net döviz rezervlerinde hızlı bir düÅŸüÅŸ yaÅŸandı. Bunu aÅŸağıdaki tablo açık biçimde ortaya koyuyor (Kaynak: https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket)
 
 
Özellikle 13 — 21 Mart arasındaki haftada BotaÅŸ'ın yüksek miktarlı dış ödemesi Merkez Bankası döviz rezervinde hızlı bir gerileme ortaya çıkarınca yabancılar endiÅŸeye kapılarak döviz taleplerini artırdılar. Bu da TL'deki deÄŸer kaybını daha da hızlandırdı.
 
Rusya'dan S 400 savunma sistemleri alımı ve Venezuela altınları meselesinin ABD ile yarattığı sorunlar sürerken Golan tepelerinin aidiyeti konusunda ABD ile karşılıklı ters demeçler verilmesi Türkiye'de risklerin yükselmesini ateÅŸledi. Bunu da riskleri ölçmekte kullandığımız 5 yıllık CDS priminde son bir haftada ortaya çıkan 50 baz puan dolayındaki artıştan görebiliyoruz.
 
Son olarak Türkiye'nin imkânsız üçleme hipotezini göz ardı ederek hem faizi hem kuru denetlemeye yönelik yaklaşımı da bu geliÅŸmeleri tetikledi. Ä°mkânsız üçleme hipotezine göre; sermaye hareketleri serbestse döviz kurunu ve faizleri aynı anda denetleyemezsiniz. Türkiye'de sermaye hareketleri serbest, yani para istediÄŸi gibi ekonomiye girip çıkabiliyor. GörünüÅŸe göre döviz kurları piyasada serbestçe belirleniyor ama gerçekte kurları baskılamak için kamu bankaları aracılığıyla çeÅŸitli müdahaleler yapılıyor. GörünüÅŸe göre faizler piyasada serbestçe belirleniyor ama çeÅŸitli yönlendirmelerle bankalar faizlerini sürekli aÅŸağıya doÄŸru çekiyorlar. Yani görünüm ne olursa olsun sermaye hareketlerinin serbest olduÄŸu ekonomide gerçekte hem döviz kuru hem de faiz oranı denetim altında tutulmaya çalışılıyor. Bu durumda bir noktadan sonra sigortaların atmış olmasına da ÅŸaÅŸmamak gerekir.
 
Ekonomi tarihine geçen ilginç deneylerimiz var: 1994 yılında dalgalı kur rejimindeyken sabit kur rejiminde geçerli olan bir iÅŸleme baÅŸvurarak devalüasyon yapmıştık, bu dönemde de imkânsız üçleme hipotezinin doÄŸru olup olmadığını test etmiÅŸ olduk.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.