Sosyal Medya

Kürsü

Hayrettin Karaman- Sigaradan fıkha oradan da İslam hukukuna

22-03-2019 06:04

Hayrettin Karaman- Yeni Åžafak


Anayasa Hukuku Profesörü Sayın Kemal Gözler’in “sigaranın hükmü” konusundaki yazısını ve tenkitlere cevabını okumuÅŸtum, son yazdığı “Hukuk-Fıkıh Ä°liÅŸkisi-Ä°slam Hukukçusu Kimdir” baÅŸlıklı yazıyı da dikkatle okudum. Ä°ÅŸte bu yazı üzerinde bazı tenkitlerim, açıklamalarım, itirazlarım… olacak.
 
Sayın profesörün yazdıklarını tırnak içinde verecek, sonra satır başından açıklamalarımı yazacağım.
 
“Nihayet eklemek isterim ki, okuduÄŸunuz bu makaleyi, yaÅŸlı fıkıhçılar için deÄŸil, özellikle genç fıkıhçılar için yazdım.”
 
O, fıkıhçı sıfatımı kabul etmese de yaÅŸlılığımı reddetme imkanı olmadığından sözü ben de üzerime alındım ve bazı yaÅŸlı tenkitler ve tashihler yapmaya karar verdim.
 
“Bu nedenle, “muamelat (borçlar hukuku)”, “ukubat (ceza hukuku)” ve “münakahat (aile hukuku)” fıkhın konusuna girer; ama “itikadat” fıkhın konusuna girmez… Ä°tikadî meseleler, yani inanç ile ilgili meseleler fıkıh ilminin dışında kalır. Bunlar ilâhiyatın alanına girer. Buna karşılık amelî meseleler, fıkhın alanına girer.”
 
Bu satırlarda birden fazla yanlış var. Profesörümüz alanda ihtisas yapmadığı için fıkıhçı olmadığı, yalnızca Batı menÅŸeli hukukçu olduÄŸu için yanlış yapmış olmalıdır.
 
Fıkıh kaynaklarına baktığımızda fıkıh muhtevasının önce kabaca ibâdât, muâmelât, ukubât diye üçe ayrıldığını, sonra bu bölümlerin içine giren bölümlerin yazılıp iÅŸlendiÄŸini görürüz. “Muâmelât” onun yazdığı gibi “borçlar hukukundan” ibaret deÄŸildir, fıkıh da “borçlar, ceza hukuku ve aile hukukundan ibaret” deÄŸildir; onun içinde, TC. hukuk sistematiÄŸinde yer alan aile, miras, eÅŸya, yargılama usulü, devletler umumi ve hususi hukukuna… ait konular da vardır.
 
Mecelle “muâmelâtı” kanunlaÅŸtırmıştır, onun da içinde borçlar, eÅŸya, usul-i muhâkemât…” vardır. Nitekim mazbatasında ÅŸöyle denmiÅŸtir:
 
“Muhât-ı ilm-i âli-i vekâlet-penahîleri buyrulduÄŸu üzre, ilm-i fıkhın emr-i dünyaya taalluk eden ciheti, münâkehât ve muâmelât ve ukûbât kısımlarına münkasim olduÄŸu gibi, milel-i mütemeddinenin kavânîn-i esasiyyesi dahi bu üç kısma taksim ve muâmelât kısmı “kanun-ı medenî” diye tevsim olunur.Binaen-alâ-zalik, ihtilâfâttan ârî ve yalnız akvâl-i muhtâreyi hâvî olmak üzre, muâmelât-ı fıkha dair sehlü’l-me’haz bir kitab yapılsa…”
 
Yani muâmelât “borçlar”dan ibaret deÄŸildir.
 
“…inanç ile ilgili meseleler fıkıh ilminin dışında kalır. Bunlar ilâhiyatın alanına girer. Buna karşılık amelî meseleler, fıkhın alanına girer.”
 
Fıkıh kitapları ibadetler ile baÅŸlar, vasiyet ve miras konusu ile sona erer. Ä°badetler ameldir, ama dindir ve fıkıh içinde yer alır. Ä°lk dönemde fıkıh, itikad konularını da içine alıyordu, muhteva geniÅŸleyince itikad bahsi ayrı çalışmalara konu oldu; bu da gösteriyor ki, din ve itikad ile iliÅŸkisi bakımından her iki alan arasında sıkı bir rabıta var. Ä°tikad meselelerini Ä°lâhiyat alanına, ameli konuları fıkıh alanına sokmanın Müslümanların tarihinde karşılığı yoktur; her ikisi de dine dahildir, dînîdir, inanç konuları “usûlü’d-dîn, itikad ve tevhîd”, amel konuları ise “fıkıh, fürû’u’d-dîn” diye anılmıştır. Ä°lâhiyât terimi ise “itikad ve kelam kitaplarının Allah’a iman bahsini ifade için kullanılmıştır (Ä°lâhiyyât, nübüvvât, sem’iyyât).
 
“Sigara içilmesi itikadî deÄŸil, amelî bir meseledir. Sigara tüttürmek bir insan davranışıdır. Yani sigara içme bir “amel”dir. Üstelik bu amel sonucu ortaya çıkan dumanın baÅŸkalarına da zararı vardır. Ä°nsanın amellerinin, yani eylem ve iÅŸlemlerinin hüküm ve sonuçlarını incelemek ise hâliyle fıkhın alanına girer.”
 
Ameli itikaddan ve dolaylı olarak dinden ayırırsanız böyle yazabilirsiniz, ama yanlış olur. Ä°nsanların yapıp ettiklerinin (amellerinin) ÅŸeriata (Allah’ın vahyile bildirdiÄŸi dine) uygun olup olmadığını araÅŸtırmak fıkıh ilminin vazifesidir. Fıkıhta helal denilen bir ÅŸeye haram, haram denilen bir ÅŸeye de helal demek caiz olmadığı gibi bunu diyenlerin itikadda problemleri olur.
 
“O hâlde ÅŸu soruyu sormak gerekmektedir: Günümüzde fıkıh, yani Ä°slâm hukuku, kimin uzmanlık alanına girer? DiÄŸer bir ifadeyle günümüz Türkiye’sinde kim “Ä°slâm hukukçusu”dur?”
 
(Sayın profesörün bu sorusuna verdiÄŸi cevapla devam edeceÄŸim.)

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.