Yeni Zelanda’daki Müslümanlar hakkında ne biliyoruz?

Dünyadaki Müslümanlar, Cuma günü Yeni Zelanda'da iki camiye düzenlenen, 49 kiÅŸinin ölümüne ve 50 kiÅŸinin yaralanmasına yol açan terörist saldırıyla ÅŸoke oldular.
Yeni Zelanda'da yaÅŸayan Müslümanlar, katliamın gerçekleÅŸtiÄŸi güne kadar, diÄŸer dine mensup halklarla barış içinde yaÅŸayıp, ibadetlerini sürdürdürler. Müslümanlar için en kutlu gün sayılan Cuma'da, camide gerçekleÅŸtirilen kanlı terör saldırısından sonra gözler birden Yeni Zelanda'ya çevrildi.
Ä°ÅŸte Yeni Zelanda'ki Müslümanlar hakkında bilmemiz gerekenler:

Ä°SLAM NE ZAMAN GELDÄ°?

Yeni Zelanda, bir okyanus kıtasıdır ve bir grup adadan oluÅŸur. Hiçbir ülke ile kara sınırları yoktur.
Ä°slam, daha sonraki yüzyıllarda Yeni Zelanda'ya ulaÅŸtı ve Müslümanların varlığı, son yüzyılın ellilerinde, özellikle de GüneydoÄŸu Asya'dan ve Avrupa'nın pek çok yerinden Müslümanın gelmesiyle gözle görülür ÅŸekilde artmaya baÅŸladı. Özellikle GüneydoÄŸu Asya'dan gelen tebligcilerin, adada Ä°slam'ın yayılmasında büyük rolü oldu.
Adadaki Müslümanların kökenleri Hindistan, Pakistan, Sri Lanka, Arnavutluk, Türkiye, Yoguslavya, Endonezya ve Araplardan oluÅŸmaktadır.
Yeni Zelanda'daki Müslümanlar üç bölgede toplanmışlardır: Auckland bölgesi, Kuzey Adası'nın güneyi ve Christchurch adasının güney doÄŸusu. Müslüman nüfusunun en fazla bulunduÄŸu bölge ise Auckland bölgesidir. 
Ä°lk bölgesel Müslüman kuruluÅŸ, Yeni Zelanda Müslüman DerneÄŸi, 1950 yılında Auckland'da kuruldu. Ä°lk Ä°slam merkezi yine Auckland ÅŸehrinde 1959 yılında kurulmuÅŸtur. Ä°lk cami 1979-1980 tarihinde inÅŸaa edilmiÅŸtir. Auckland ÅŸehrinde yaklaşık 11 cami bulunuyor.

Ülke çapında ilk Müslüman toplum kuruluÅŸu, Yeni Zelanda Ä°slami Dernekler Federasyonu 1979 yılında tescil edilmiÅŸtir.

ADADAKÄ° MÜSLÜMANLARIN SAYISI

Ä°slam, Yeni Zelanda'da en hızlı büyüyen dinler arasında yer alıyor. 
Müslüman nüfusu 1991-2006 yılları arasında altı kat büyüdü ve ÅŸimdi toplam nüfusun yaklaşık yüzde 1'ini oluÅŸturuyor.
2013 nüfus sayımına göre Yeni Zelanda'daki Müslümanların sayısı 2006 nüfus sayımına göre yüzde 28 artışla 46.149'dur. Bunlardan 4 bini adanın yerlisi olan Maori'dir.

MÜSLÜMANLARIN ÇOÄžU SÜNNÄ°

Auckland'da sosyal ve dini etkinlikler için bir salon barındıran bir Ä°slami cami ve merkez var. Ä°slam BirliÄŸi ve Ä°slami dernekler Yeni Zelanda'nın dışında ve içinde faaliyet gösteriyorlar. 
Yeni Zelanda'daki Müslümanların çoÄŸunluÄŸu Sünnilerdir; Auckland'da (Yeni Zelanda'nın en büyük ÅŸehri) yoÄŸunlaÅŸan çok sayıda Åžiiler vardır. Son yıllarda aynı ÅŸehrin bahçelerinde aktif AÅŸure programları düzenlenmiÅŸtir. Bu kutlamaların ilki 2008 yılında Fatima Al-Zahra Charity derneÄŸi tarafından yapıldı.
Yeni Zelanda'ki Müslümanlar, diÄŸer topluluklar arasındaki iliÅŸkileri geliÅŸtirmek için, 2008 yılında ‘Ä°slami Farkındalık Haftası' düzenledi.

ZULÜM VE SALDIRILAR

Yeni Zelanda'daki Müslümanlar, bazı kiÅŸisel zulümlere maruz 
kalmalarına raÄŸmen, Yeni Zelanda hükümeti her zaman yanlarında durdu ve dini törenlerinin gerçekleÅŸtirmesine izin verdi.
Ancak Adhaan'ın cami minarelerindeki hoparlörler aracılığıyla ezan sesinin yükseltilmesi yasaya göre yasaktır. Müslüman kadınlar yasal peçe özgürlüÄŸünden yararlanır ve tesettürlü olarak sokaklarda ve kamu pazarlarında gezme özgürlüÄŸü vardır. 
Yeni Zelandalı eski milletvekili Richard Prosser'in yerel bir dergiye gönderdiÄŸi yazısında, genç Müslümanları ‘terörist' olarak tanımlayan Western Airlines Hava yollarına ait uçaklara binmelerinin engellemesi çaÄŸrısına Yeni Zelanda hükümeti sert tepki göstererek kınadı.
Bugün Müslümanlara yapılan terör saldırısı, bu ülkede Ä°slam'ın yayılmasından bu yana gerçekleÅŸtirilen ilk kanlı terör saldırısı olarak tarihe geçti.

YENÄ° ZELANDA'DA Ä°SLÂMÄ°YET

Aşağıdaki yazı ise Diyanet İslam Ansiklopedisi'nden alınmıştır.
Güney Yarımkürede, Okyanusya'daki Güney Pasifik adaları arasında, Avustralya'nın yaklaşık 1.500 km güney doÄŸusunda yer alan Yeni Zelanda, iki büyük ada (North Island ve South Island) ve birçok küçük adadan oluÅŸur. BaÅŸkenti Wellington'dur. Üzeri kar kaplı daÄŸ manzaraları ile bilinen bir ülkedir. En büyük ÅŸehri Auckland'dır.
Ülkenin yerlileri olan Maorilerin kendi dillerinde Aotearoa yani "Uzun Beyaz Bulut Ülkesi" olarak isimlendirilir. 1769-1779 yılları arasında ülkeyi 4 kez ziyaret eden Ä°ngiliz kâÅŸif James Cook tarafından New Zealand olarak adlandırılmıştır. Tüm kolonileri arasında en çok Maorilerden çeken Ä°ngiliz Kraliyeti, 1840'da Maori ÅŸefleri ile Waitangi anlaÅŸmasını yaparak Yeni Zelanda'yı Ä°ngiltere'nin kolonisi olarak ilan etmiÅŸtir.

Yeni Zelanda'da müslümanlarla alâkalı ilk kayıtlar 1874 yılına aittir. Bunlar, muhtemelen ülkenin güneyinde Dunstan'da altın yataklarında çalışmak üzere gelen Çinli müslümanlardı. Ancak günümüzde ülkedeki müslüman topluluÄŸunun ilk nüvesini 1907'de Auckland'ın güney kasabalarına yerleÅŸen Gucerât kökenli Hintliler oluÅŸturmaktadır. Aynı tarihlerde Güney Asya'dan, özellikle Fiji'den gelen çok sayıda göçmen de Yeni Zelanda'ya yerleÅŸmiÅŸtir. 
Zamanla göçmenlerin sayısının artması üzerine Yeni Zelanda hükümeti 1920'de uygulamaya koyduÄŸu bir göçmen yasasıyla Asyalı göçmenlerin ülkeye giriÅŸini engelledi. Bu sebeple Yeni Zelanda'daki müslümanların sayısı 1950'lere kadar oldukça sınırlı kaldı. 1950'li yıllarda ikinci nesil Güney Asyalı göçmenlerin eÅŸlerini ve çocuklarını da Yeni Zelanda'ya getirmeleriyle birlikte müslüman nüfus yeniden artmaya baÅŸladı. II. Dünya Savaşı'nın ardından hükümetin sınırlı da olsa baÅŸka ülkelerden göçmenlere kapılarını açması üzerine Türkiye'den ve Balkanlar'dan giden müslümanlar özellikle Auckland bölgesine yerleÅŸtiler. 1950'lerde yapılan nüfus sayımlarına göre ülkede 200 civarında müslüman mevcuttu. 
1960'larda Yeni Zelanda hükümetlerinin liberal göç politikaları sonucunda Güney Asyalı müslümanların ülkeye giriÅŸi kolaylaÅŸtı. 1980'lerde gerek Fiji gibi yakın ülkelerdeki siyasî istikrarsızlık gerekse hükümetlerin göç politikalarını deÄŸiÅŸtirmesi neticesinde müslümanların sayısı hızla arttı ve 1986'da 2500'ü aÅŸtı. 1993'te Somali'den 2000'den daha fazla bir göçmen grubu ülkeye giriÅŸ yaparak birkaç ÅŸehirde önemli topluluklar meydana getirdi. 
Bu dönemde Yeni Zelanda yerlilerinden olan Kiwiler'den küçük bir grup da Müslümanlığı kabul etti. Bugün ülkedeki müslümanların % 23'ü Yeni Zelanda'da doÄŸmuÅŸtur. Ülke genel nüfusuna göre müslümanlar daha genç bir nüfusa sahiptir. XX. yüzyılın baÅŸlarında Yeni Zelanda'ya gelen Gucerât kökenli müslümanların hemen hepsi küçük dükkân sahibi esnaftır. Birçok müslümanın da küçük çaplı iÅŸyeri vardır. Günümüzde Araplar, Malaylar, Endonezyalılar, Ä°ranlılar, Somali'den ve Balkan ülkelerinden gelenler olmak üzere kırka yakın etnik gruptan müslümanın varlığı söz konusudur. Son otuz yılda artış gösteren müslüman nüfus 30.000'i aÅŸmıştır.

MÜSLÜMANLAR Ä°LK DERNEGÄ°NÄ° 1950'DE KURDU

Yeni Zelanda'da kendi kültürel ve sosyal örgütlerini kuran müslümanlar 1999 yılından itibaren birkaç milletvekiliyle parlamentoda temsil edilmektedir. Ülkedeki müslümanların kurduÄŸu ilk dernek 1950'de Auckland ÅŸehrinde açılan Yeni Zelanda Müslüman BirliÄŸi'dir (New Zealand Muslim Association [NZMA]). Gucerât kökenli müslümanların teÅŸkil ettiÄŸi bu derneÄŸe daha sonra Türkiye ve Balkanlar'dan gelen müslümanlar da üye oldular. Sünnî müslümanların 1970'ten itibaren kurduÄŸu yedi dernek Yeni Zelanda Ä°slâmî KuruluÅŸlar Federasyonu (Federation of the Islamic Associations of New Zealand [FIANZ]) çatısı altında toplanmıştır. Bunun yanında öÄŸrenci dernekleri, vakıflar ve iki okul faaliyetlerini sürdürmektedir. 1970'lerin ortalarından itibaren diÄŸer müslüman gruplar da Auckland'da teÅŸkilâtlarını oluÅŸturdular. Bunlardan ilki Fiji kökenli müslümanlara ait Anjuman Himayat al-Islam'dır. Arnavut bir iÅŸ adamı tarafından kurulan Dünya Müslüman Kongresi Yeni Zelanda Konseyi (The New Zealand Council of the World Muslim Congress), buradaki müslüman topluluÄŸu uluslar arası kamuoyuna tanıtmayı ve kendilerine karşı uluslar arası ilgiyi çekmeyi hedeflemiÅŸtir. Ayrıca yerli müslümanlar arasında faaliyet gösteren tasavvufî bir grup vardır. 1976'da Anjuman Himayat al-Islam teÅŸkilâtı Yeni Zelanda Müslüman BirliÄŸi'ne katıldı. Ardından Yeni Zelanda Müslüman BirliÄŸi bir mescid yapımı için çalışmalar baÅŸlattı.

CAMÄ° VE KURULAN VAKIFLAR

1989'da Yeni Zelanda Müslüman BirliÄŸi'nden ayrılan bir grup Güney Auckland Müslüman BirliÄŸi (The South Auckland Muslim Association [SAMA]) adıyla bir teÅŸkilât kurdu. TeÅŸkilât bölgede büyük bir cami inÅŸa ettirerek 2003'te ibadete açtı. Yeni Zelanda Müslüman BirliÄŸi'nin yaptırdığı cami ise aynı yılın sonlarında hizmete girdi. Mescid-i Ömer ismiyle bilinen Mount Roskill Ä°slâm Merkezi 1989'dan beri faaliyetini sürdürmektedir. Ayrıca bazı küçük Ä°slâm merkezleri de vardır. Bunların arasında 1990'larda kurulan al-Ä°kra Ä°slâm Vakfı, el-FârûkÄ« Merkezi, 2003'te açılan DoÄŸu Auckland Ä°slâm Merkezi (Mescid-i Ebû Bekir es-Sıddîk), 2001'de kurulan Manukau ÅŸehrindeki Takvâ Vakfı ve 2003'te açılan Kelston'daki Ebû Hüreyre Ä°slâm Merkezi yer almaktadır.
Güney adasında 1970'lerden beri faaliyet gösteren bazı müslüman kuruluÅŸlar daha sonra Auckland'daki Yeni Zelanda Müslüman BirliÄŸi teÅŸkilâtı ile birleÅŸti. Güney adasında Dunedin ve Christchurch ÅŸehirlerinde de Ä°slâm cemaat birlikleri vardır. 1971'de kurulan Canterbury Ä°slâm BirliÄŸi (Muslim Association of Canterbury [MAC]) 1985 yılında ÅŸehirde bir cami inÅŸa ettirdi. Müslümanların uluslar arası ölçekte ilk teÅŸkilât çalışmaları, 1966'da Wellington'da kurulan Yeni Zelanda Uluslararası Ä°slâm BirliÄŸi ile (The International Muslim Association of New Zealand [IMAN]) baÅŸladı. Porirua Ä°slâm Merkezi bu teÅŸkilâtın ÅŸubesiydi. Palmerston Nortan Müslüman TopluluÄŸu'nun ortaya çıkışı 1970'lere kadar uzanır; bu teÅŸkilât da Yeni Zelanda Uluslararası Ä°slâm BirliÄŸi'ne katıldı.

11 EYLÜL SALDIRILARINDAN SONRA
MÜSLÜMANLARA YÖNELÄ°K SALDIRILAR ARTTI

Ülkedeki müslümanlar 1988'den itibaren yılda üç veya dört sayı çıkan Al-Mujaddid adlı bir haber bülteni yayımlamaktadır. Birçok konferans düzenleyen ve kitap dağıtımı yapan Yeni Zelanda Ä°slâmî KuruluÅŸlar Federasyonu (FIANZ), Dünya Müslüman BirliÄŸi, Dünya Müslüman Gençlik TeÅŸkilâtı, Ä°slâm Kalkınma Bankası ve Ä°slâm Konferansı TeÅŸkilâtı gibi uluslar arası teÅŸkilâtlarla yakın iliÅŸki içerisindedir. 
Yeni Zelanda'da bulunan müslüman derneklerinin çoÄŸunluÄŸu Sünnî ağırlıklıdır. 1993'te Ä°ran'ın da desteÄŸiyle Åžiî Ehl-i Beyt Vakfı kuruldu. Bu vakıf Auckland'da bir cami ve dört merkezle faaliyet göstermektedir. Müslümanların kültürel açıdan farklı deÄŸerlere sahip bir toplumla uyum saÄŸlamada ciddi problemleri vardır. Bunun yanında ülkedeki ırkçı ve dinî ayrılıkçı illegal grupların baskısı ve saldırıları da müslümanları zor durumda bırakmaktadır. 1998'de bir kundaklama sonucunda Hamilton'daki cami, açılışından sadece altı ay sonra yakılarak tahrip edildi. Amerika BirleÅŸik Devletleri'ndeki 11 Eylül 2001 terör saldırısı ve Avrupa'da bazı bombalamaların ardından Yeni Zelanda'da ayrılıkçı grupların müslümanlar üzerindeki baskı ve saldırıları daha da artmıştır.