Esed’in, ‘Suriye’de savaş bitmedi’ mesajı ne anlama geliyor?

Suriye'de 8 yıldır süren iç savaÅŸta rejimin başı BeÅŸar Esed'in çoÄŸu düÅŸmanı, yenilgiye uÄŸradı ve ülkenin çoÄŸu da yeniden rejim kontroluna girdi. Ancak Esed henüz bu zaferi kutlama havasında deÄŸil. ‘amerikaninsesi' sitesinde yayınlanan analiz haberde, Suriye'de yaÅŸananlar ve Esed rejimiyle ilgili günümüze ışık tutacak bilgiler veriliyor.

‘HAYIR, SAVAÅž BÄ°TMEDÄ°'

Kanlı Suriye rejiminin başı Esed, geçen ay destekçilerine hitaben yaptığı konuÅŸmada “Geçen yıl olduÄŸu gibi savaşın bittiÄŸi düÅŸüncesine kapılmamalıyız. Bunu sadece vatandaÅŸlara deÄŸil yetkililere de söylüyorum” demiÅŸ, “Bazen zafer kazandığımız gibi romantik görüÅŸe kapılıyoruz. Hayır. SavaÅŸ bitmedi” ÅŸeklinde konuÅŸmuÅŸtu.
Esed baÅŸkent Åžam'da yaptığı o konuÅŸmada “yabancı devletlerin kuÅŸatması” olarak nitelediÄŸi sahadaki duruma da deÄŸinmiÅŸ, “KuÅŸatma baÅŸlı başına bir muharebe. Önceki yıllara göre de yoÄŸunlaşıyor” demiÅŸti.

YAKIT SIKINTISI, HALKI BEZDÄ°RÄ°YOR

Esed'in bu yorumları Suriye'de 15 Mart 2011'de baÅŸlayan iç savaÅŸtan 8 yıl sonra Åžam'da rahatsız bir kışın yaÅŸandığının göstergesi. BaÅŸkent Åžam neredeyse bir yıldır havan topu saldırısıyla hedef alınmıyor ancak rejimin kontrolundaki bölgelerde yaÅŸayan Suriyeliler yakıt sıkıntısından ÅŸikayet ediyor. Åžam yönetimi de bundan Batı ülkelerinin uyguladığı yaptırımları sorumlu tutuyor.
Devletin tedarik ettiÄŸi doÄŸalgaz için uzayan kuyruklar Ä°ran ve Rusya'nın yardımıyla sahada kazanılan askeri yardımlara raÄŸmen Suriye hükümetinin yaÅŸadığı ekonomik sıkıntılara iÅŸaret ediyor.

YÜZBÄ°NLERCE KİŞİ HAYATINI KAYBETTÄ°
ÅžEHÄ°RLER TAHRÄ°P OLDU

Rejimin bu müttefikleri önemli ölçüde ateÅŸ gücü saÄŸlamış olsa da yüzbinlerce kiÅŸinin ölümüne ve Suriye nüfusunun yarısının evlerinden olmasına yol açan savaşın tahrip ettiÄŸi kentlerin yeniden inÅŸası konusunda pek yardım teklif etmiÅŸ deÄŸil.
Batı ülkelerinin siyasi bir çözüm olmadan Suriye'ye yardım etmesi beklenmiyor. Ancak düÅŸmanlarını Suriye'nin kuzeybatısında bir köÅŸeye sıkıştıran Esed'in taviz vermesi de olası görünmüyor.
Esed, 2018 yılında Rusya'nın desteÄŸiyle saÄŸlanan ilerlemede baÅŸkent Åžam yakınlarındaki DoÄŸu Guta dahil olmak üzere pek çok bölgeyi yeniden ele geçirmiÅŸti.
Ancak geçtiÄŸimiz Temmuz ayında Ä°srail iÅŸgali altındaki Golan Tepeleri sınırında bulunan Kuneytra'nın ele geçirilmesinden bu yana önemli bir kazanım elde edilmedi. Kuzeybatısında Türkiye kuzeydoÄŸusunda ve doÄŸusunda da Amerika olmak üzere Suriye topraklarında yabancı güçlerinin bulunması rejimin daha da ilerleme saÄŸlamasını engellemiÅŸ durumda.

ABD'NÄ°N BASKALARI, ESED'Ä°N
HAREKET ETMESÄ°NÄ° ÖNLÜYOR

ABD BaÅŸkanı Donald Trump'ın Aralık ayında açıkladığı bütün ABD askerlerini Suriye'den çekme kararı Åžam yönetiminin Suriyeli Kürtler'in kontrolunda bulunan ve ABD askerlerinin konuÅŸlandığı bölgeyi ele geçirme olasılığını gündeme getirdi. Ancak bu olasılık Amerikan askerlerinin bir bölümünün Suriye'de kalacağının açıklanması sonrası azaldı. Esed'in Arap düÅŸmanlarının bazıları birkaç ay öncesinde rejimle diplomatik iliÅŸkilerdeki buzu çözmeye hazır olduklarının mesajını vermiÅŸ olsa da, ABD'nin uyguladığı baskı bu sürecin ilerlemesini frenledi. Daha önce üyeliÄŸi askıya alınan Suriye'nin yeniden Arap BirliÄŸi'ne alınması gerçekleÅŸmedi.

ESED: SURÄ°YE'DE 4 SAVAÅž VAR

Suriye konusunda uzman olan “Suriye: Esat'ın Evinin ÇöküÅŸü” adlı kitabın yazarı David Lesch “Eset'le aynı fikirdeyim. SavaÅŸ bitmiÅŸ deÄŸil. Rejimin yakın zamanda düÅŸmesi tehlikesi yok ancak siyasi ve ekonomik zorluklar büyük” deÄŸerlendirmesini yaptı. David Lesch durum bu ÅŸekilde giderse Suriye'nin krizin vurduÄŸu ve devletin sınırlı bir denetim uygulayabildiÄŸi ve özerk bölgelerin de kontrolu dışında olduÄŸu Afrika ülkesi Sudan gibi olabileceÄŸi öngörüsünde bulundu.
Suriye rejiminin başı Esed yaptığı konuÅŸmada Suriye'nin dört savaÅŸla karşı karşıya olduÄŸunu söylemiÅŸ, bunlar arasında askeri çatışma, ekonomik kuÅŸatma, yolsuzlukla mücadele ve Suriye'nin düÅŸmanlarının propaganda kampanyası yürüttüÄŸünü söylediÄŸi sosyal medya savaşını saydı.
Yakıt ve gaz sıkıntısı gibi sıkıntılar konusunda da son dönemde yaÅŸanan “boÄŸucu kriz”in farkında olduÄŸunu ifade etmiÅŸ, ekonomik yaptırımları kaybedilen ya da kazanılan savaÅŸlara benzetmiÅŸti. Esed, konuÅŸmasında “ÇoÄŸu zaman baÅŸarı kazanıyoruz ama bazen düÅŸman devletlerin uyguladığı yeni yöntemler sebebiyle tökezliyoruz” demiÅŸti.
Amerika yaptırımların amacının, kimyasal silahların kullanılması dahil olmak üzere iÅŸlenen vahÅŸete karşılık Suriye'nin liderliÄŸinin ve destekçilerinin küresel finans ve ticaret sistemlerinden izole edilmesi olduÄŸunu söylüyor. Hükümetse bu silahların kullanıldığı iddiasını reddediyor.

ESED REJÄ°MÄ°, KÄ°MYASAL
SALDIRILARDAN SORUMLU TUTULDU

BirleÅŸmiÅŸ Milletler'in Suriye AraÅŸtırma Komisyonu bu hafta rejim güçlerinin savaÅŸ sırasında düzenlendiÄŸini belirttiÄŸi 37 kimyasal saldırının 32'sinden sorumlu olduÄŸunu açıklamıştı.
Kasım ayında Washington Suriye'ye petrol sevkiyatında rolü olan taraflar için önemli riskler olabileceÄŸi konusunda uyarıda bulunmuÅŸ, 2016 yılından bu yana Suriye'ye petrol sevkiyatı yapan gemilerin listesini yayınlamıştı. Washington “yanıltıcı sekviyat uygulamaları” konusunda da uyarıda bulunmuÅŸtu.

GÖZALTI MERKEZLERÄ°NDE EN AZ
6786 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ

Amerika'nın uyguladığı yaptırımların “Caesar Yasası” olarak adlandırılan yeni yasanın kabul edilmesiyle birlikte daha da sertleÅŸmesi bekleniyor. Söz konusu yasa adını merkezi New York'ta bulunan Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü'ne göre 2011 Mayıs ayı ve 2013 AÄŸustos ayı arasında çekilen on binlerce fotoÄŸrafı kaçak ÅŸekilde Suriye'den çıkaran bir Suriyeli'den alıyor. Bu tarihler arasında çekildiÄŸi belirtilen fotoÄŸraflar rejimin gözaltı merkezlerinde ölen en az 6,786 kiÅŸiyi gösteriyordu.
Suriye nasıl yeniden inşa edilecek?

SURÄ°YE NASIL Ä°NÅžA EDÄ°LECEK?

Kanlı Suriye rejiminin başı Esed daha önce söz konusu fotoÄŸrafları “kanıtlanamayan iddialar” olarak nitelemiÅŸ, fotoÄŸrafların hükümetine karşı Katar'ın desteklediÄŸi bir komplonun parçası olduÄŸunu savunmuÅŸtu.
Avrupa BirliÄŸi de Suriye'yi hedef alan yaptırımların kapsamını geniÅŸletti. Yaptırım listesine lüks gayrimenkul projeleri ve hükümetin desteklediÄŸi projelere katılan beÅŸ ÅŸirketi ve 11 iÅŸadamını dahil etmiÅŸti.
Suriye hükümeti dünyadan dışlandığı bu konuma yabancı deÄŸil. Åžam Amerika'nın 1979 yılından bu yana terör sponsoru devletler listesinde. Ä°ran'ın Suriye'de derinleÅŸen rolü de Washington'un iliÅŸkileri normalleÅŸtirme olasılığını karmaşıklaÅŸtırıyor.
Suriye'de bir dönem rejim karşıtı muhalif grupları destekleyen Amerika yanlısı Arap ülkesi BirleÅŸik Arap Emirlikleri için Ä°ran'ın bölgedeki etkisine karşı duruÅŸ sergilemek Aralık ayında Åžam'daki büyükelçiliÄŸini yeniden açması için yeterli bir sebepti. Bu hamle Esed'e da siyasi güç kazandırmıştı.
Ancak diÄŸer ülkeler yani Suudi Arabistan ve Katar Amerika'nın bu tür hamlelere karşı duruÅŸunu paylaÅŸmıyor.

‘SÄ°YASÄ° BÄ°R ÇÖZÜM OLMADIÄžI MÜDDETCE 
ABD VE AB, SURÄ°YE'YE YARDIMDA BULUNMAZ'

Suriye dosyasını yakından takip eden bir diplomat “En nihayetinde Åžam DoÄŸu Guta'nın düÅŸmesinin ardından savaşı kazandığını düÅŸüyor. O nedenle askeri bir zaferin ardından yabancı devletler tarafından tanınmayı da kapsayan siyasi bir zafere ihtiyaçları var” deÄŸerlendirmesinde bulundu.
Diplomat “Suudi Arabistan elçiliÄŸini açmayacaktır. Katar da, önde gelen Batı ülkeleri de. Buradaki en büyük zorluk ekonomi. Yeniden inÅŸa sürecine doÄŸru gidiyoruz ama gelen para yok demek zorundalar” ÅŸeklinde konuÅŸtu.
BirleÅŸmiÅŸ Milletler Avrupa BirliÄŸi ile Brüksel'de düzenlenen bağış konferansıyla Suriye'deki savaÅŸ maÄŸdurları ve mülteciler için yardım toplama çabasında. Ancak Amerika ve Avrupa BirliÄŸi Suriye'de siyasi bir geçiÅŸ süreci olmadıkça yardımda bulunmayacaklarını söylüyor. Rus ordusu bazı yeniden yapılandırma projelerinde yardım saÄŸladı ancak Moskova'nın uluslararası toplumu uzun vadeli yeniden inÅŸa projelerine destek vermeye ikna için yürüttüÄŸü lobi çalışmaları baÅŸarısız olmuÅŸ durumda.