Ambargo kararları sonrası kaçınılmaz tablo: Boeing batabilir

ABD'li uçak üreticisi Boeing, Etiyopya'da yaÅŸanan kaza sonrası 40'tan fazla ülkenin 737 Max tipi yolcu uçaklarının uçuÅŸlarını durdurması nedeniyle zor günler geçiriyor. ABD Federal Havacılık Ä°daresi (FAA), sivil havacılık otoritelerinin ve hava yolu ÅŸirketlerinin B737 Max'lerin uçuÅŸlarını durdurması ve uçaklara hava sahalarını kapatmasının ardından uçak filosunun uçuÅŸlarının geçici olarak durdurulması talimatı verdi. FAA'dan yapılan açıklamada, uydu verilerinin ve fiziksel kanıtların, Etiyopya'daki kazada uçağın geçen yılın ekim ayında Cava Denizi'nde düÅŸen ve 189 kiÅŸinin hayatını kaybettiÄŸi Endonezya'nın Lion Air Havayolu ÅŸirketine ait B737 Max 8 tipi yol uçağının kaza öncesi hareketleriyle benzer manevralar yaptığına iÅŸaret etmesi nedeniyle tedbir kararının alındığı belirtildi.

EN BÜYÜK RÄ°SK SÄ°PARÄ°Åž Ä°PTALLERÄ°

Boeing, ilk kez 2017'de piyasaya sürdüÄŸü 737 Max'lerden, dünya genelinde hava yolu ÅŸirketlerine 350'den fazla teslimat gerçekleÅŸtirdi. Åžirketin halen 4 bin 600 adet B737 Max 8 yolcu uçağı sipariÅŸi bulunuyor. Yatırım bankası Morgan Stanley'in ortaklarına yolladığı bilgi notuna göre Max'lerin de dahil olduÄŸu 737 sınıfı uçaklar Boeing'in toplam yolcu uçağı üretiminin yüzde 70'ini oluÅŸturuyor. Bu yıl ve gelecek 3 yıl içinde teslim edilecek sipariÅŸlerin ise neredeyse tamamının Max'ler olacağı tahmin ediliyor. Dolayısıyla modelde bir üretim hatası tespit edilip sipariÅŸlerin iptali halinde, ÅŸirket iflasla karşı karşıya kalabilir.

TAZMÄ°NAT TALEPLERÄ° GÜNDEMDE

Öte yandan B737 Max'lerin uçuÅŸlarını durduran ÅŸirketlerin, Boeing'den zararlarının karşılanmasını talep etmeleri Boeing'i büyük zarara uÄŸratabilir. Norveç hava yolu ÅŸirketi Norwegian Air, Etiyopya'da yaÅŸanan kazanın ardından uçuÅŸlarını durdurduÄŸu Boeing 737 Max 8 yolcu uçakları için üretici firmadan tazminat talep edeceklerini bildirmiÅŸti.

ÜLKELERDEN AMBARGO KARARI

Etiyopya'daki son kazanın ardından Türk Hava Yolları filosundaki B737 Max 8 tipi uçakları seferlerinden çektiÄŸini açıklarken, Arjantin, Brezilya, Hindistan, Meksika, Kanada, Norveç, Ä°zlanda'da da bazı hava yolu firmaları benzer bir kararla söz konusu tipteki uçakları seferlerinden çektiklerini duyurmuÅŸtu. Son olarak ABD BaÅŸkanı Donald Trump, ülkedeki tüm Boeing 737 Max 8 ve Max 9 tipi uçakların ikinci bir talimata kadar uçuÅŸlarının durdurulduÄŸunu açıklamıştı.

ÜÇ GÜNDE 34 MÄ°LYAR $ ERÄ°DÄ°

Kazadan önceki haftanın son iÅŸlem günü olan 8 Mart'ta Boeing'in New York borsasındaki hisseleri 422,54 dolardan kapanırken, ÅŸirketin piyasa deÄŸeri de o tarihte yaklaşık 247 milyar dolar hesaplanmıştı. Üç iÅŸ günü sonra ise Boeing'in deÄŸeri 213 milyar dolara kadar indi. Böylece ABD'li havacılık ÅŸirketinin piyasa deÄŸeri 34 milyar dolar eridi. Yine 13 Mart'ta 377,34 dolara kadar hisse fiyatı gerileyen ÅŸirket, üç günde yüzde 10,69'luk deÄŸer yitirdi.

PÄ°LOT RAPORU GÄ°ZLENDÄ°

Etiyopya uçağının düÅŸmesinden aylarca önce Amerikalı beÅŸ pilotun Boeing 737 Max tipi uçakların kontrol yazılımındaki sorunları isimsiz olarak rapor ettiÄŸi ancak bu durumun ABD Federal Havacılık Ä°daresi BaÅŸkanlığı tarafından sümen altı edildiÄŸi konuÅŸuluyor. Kazadan aylarca önce ‘The Dallas Morning News' gazetesinde bahse konu ÅŸikayetlere yer verilmesine raÄŸmen yetkililer tarafından bilinçli olarak bunların gizlendiÄŸi iddiası dile getiriliyor.