Esed yeniden uluslararası sahneye çıkabilir mi?

Suriye'de sekiz yılı tamamlamak üzere olan iç savaşın ÅŸiddeti giderek azalırken, Rusya'nın ve Ä°ran'ın desteÄŸiyle sahadaki çatışmaları kazanan Devlet BaÅŸkanı BeÅŸar Esed'in ÅŸimdi gözünü uluslararası alanda siyasi kazanımlara çevirdiÄŸi belirtiliyor.
Esed'in görevi bırakması gerektiÄŸine dair artık uluslararası toplumdan gelen bir çaÄŸrı olmasa da, siyasi analistler Suriye liderinin uluslararası alanda diplomasi sahnesine yakın bir zamanda çıkabilmesinin mümkün olmadığını düÅŸünüyor. Beyrut merkezli Carnegie OrtadoÄŸu Merkezi isimli düÅŸünce kuruluÅŸunun kıdemli araÅŸtırmacılarından Yezid el Seyyah, 2000 yılından beri iktidarda olan Esed'in savaşı kazanmış olabileceÄŸini ancak barışı kazanması için büyük mücadele göstermesi gerektiÄŸini vurguluyor.
Seyyah, "Ekonominin toparlanacağına dair öngörüler yok, hükümet mali açıdan iflas etmiÅŸ durumda, belirgin bir ÅŸekilde yeni gelir elde edemiyor ve siyasi sorunlarla karşı karşıya" tespitinde bulundu.

ARAP ÜLKELERÄ°NDEN YAKINLAÅžMA SÄ°NYALÄ°

Son aylarda bazı Arap ülkelerinden Esed yönetimiyle iliÅŸkileri düzeltme yönünde gelen iÅŸaretler dikkat çekti. Sudan Devlet BaÅŸkanı Ömer el BeÅŸir geçen aralıkta iç savaşın baÅŸlamasından bu yana Åžam'ı ziyaret eden ilk Arap ülkesi lideri olmuÅŸtu. Bundan birkaç hafta sonra BirleÅŸik Arap Emirlikleri Åžam büyükelçiliÄŸini yeniden açan ilk Körfez ülkesi oldu. Suriye'nin üyeliÄŸini 2011 yılında askıya alan Arap BirliÄŸi ise, Åžam'ın birliÄŸe yeniden katılmasını görüÅŸüyor. 
Arap ülkelerinden gelen bu yakınlaÅŸma belirtilerine raÄŸmen Suriye yönetiminin uluslararası arenaya dönmesinin kolay olmadığını belirten Seyyah'a göre Batılı ülkeler Esad rejimine yönelik mali yaptırımları sürdürecek. Seyyah, "Körfez ülkelerinin ve belki bazı DoÄŸu Avrupa ülkelerinin büyükelçiliklerini yeniden açmasıyla kısmen bir entegrasyon saÄŸlanabilir. Ancak ABD, Ä°ngiltere ve Fransa ile Almanya gibi AB'nin baÅŸlıca ülkeleri buna uzun yıllar direnecektir ve (Suriye'nin) geniÅŸ bir diplomatik açılım yapmasını engelleyecektir" dedi.

Ä°RAN VE TÜRKÄ°YE ENDÄ°ÅžESÄ° MECBUR KILDI

Dubai merkezli Yakın DoÄŸu ve Körfez Askeri Analizler (INEGMA) isimli araÅŸtırma kuruluÅŸunun kurucusu olan Riad Kahveci, Suudi Arabistan, BirleÅŸik Arap Emirlikleri ve Mısır gibi baÅŸlıca Arap ülkelerinin rakipleri olan Ä°ran ve Türkiye'nin Suriye üzerinde kontrolü ele geçirmelerini istemeyeceÄŸini belirtiyor. Kahveci, Åžam'da elçiliklerini yeniden açan Arap ülkelerinin Rusya'nın etkisiyle böyle bir "jestte" bulunduÄŸunu düÅŸünüyor. 
Arap ülkeleri, ABD'nin Suriye'den olası çekilmesinin ardından burada doÄŸabilecek boÅŸluÄŸu Türkiye'nin ve Ä°ran'ın doldurmasından endiÅŸe ediyor. Bu endiÅŸelerin Arap ülkelerini Rusya ile böyle bir koordinasyona mecbur kıldığını belirten Kahveci, "Dolayısıyla ortada Arap ülkelerinin Suriye rejimini kucaklaması gibi bir durum yok. Bunlar Washington ve Moskova ile iliÅŸkilerde bir denge saÄŸlamak amacıyla atılmış adımlardır" dedi. Kahveci, Arap ülkelerinin yakın gelecekte Åžam'a yönelik attıkları her adımın Ä°ran'ın etkinliÄŸini azaltmak maksadıyla olacağını da sözlerine ekledi.

ÜLKENÄ°N YÜZDE 40'I ESED'Ä°N KONTROLÜNDE DEĞİL

Esed rejimi Rus ve Ä°ran güçlerinin desteÄŸiyle son bir yılda ülke genelinde silahlı muhaliflerin kontolünde olan bölgeleri neredeyse tamamen geri almayı baÅŸardı. Ancak ülkenin kuzeydoÄŸusu IŞİD'e karşı savaÅŸan ABD destekli Kürt milislerin kontolünde. AteÅŸkesin yürürlükte olduÄŸu Ä°dlib'de ise kontrol El Kaide baÄŸlantılı Heyet Tahrir Åžam örgütünde. Suriye Ä°nsan Hakları Gözlemevi, genele bakıldığında ülkenin halen yüzde 40 civarının Åžam yönetiminin kontrolünde olmadığını belirtiyor.
Suriye'de 15 Mart 2011'de baÅŸlayan yönetim karşıtı halk ayaklanmaları daha sonra silahlı gruplarla hükümet arasında iç savaÅŸa dönüÅŸmüÅŸtü. BirleÅŸmiÅŸ Milletler (BM) verilerine göre çatışmalarda 500 binden fazla insan hayatını kaybetti, 5,6 milyon insan ülkeyi terk etti, 6,6 milyon da ülke içerisinde yer deÄŸiÅŸtirdi.

Deutsche Welle Türkçe