'Bin Kantar Barut Göze Sürmeye Yetişmez'

Bin Kantar Barut Göze Sürmeye YetiÅŸmez

Saadetli padiÅŸahım sefer-i hümayunun rükn-i azamı baruttur, barut olmayınca asla bir vech ile sefer olmaya mecal olmadığı malum-ı hümayunlarıdır ve bu husus defaat ile rikab-ı hümayuna arz olunmuÅŸdur.

Bu sene gelecek barutun tedariki geçen sene görülmek ve gelecek seneye lazım olacak barutun tedariki bu sene görülmek gerektir. Bu kulları geçen sene Âsitane’de iken bir kimesneye her yıl 700 kantar barut göndermek ÅŸartı ile Oltu sancağın tevcih edip ve Karaman’dan dahi 2700 kantar barut ÅŸartıyla bir kimesneye nezaret verilmiÅŸti. Åžimdi ol mahallerden barut gelmek ümit olunurken Celali üzerine serdar olan Hasan PaÅŸa mani olup ol sancağı ve nezâreti ahar kimesnelere verilmekle ol caniblerden bir vukıyye barut gelmemiÅŸ; barut hususunda böyle tedarik görülecek sır olmak ne vechile mümkün olur.

Bu canibde ise asla barut kalmayıp serhad kalelerinde dahi barut olmamakla her gün ‘meded barut’ deyu kalelerden feryadlar gelir; yanımızda ise barut yoktur ki verevüz. kalelerde ise barut olmayıp lazım olduÄŸu denli barut verilmeyince hemen kafir gelsin alsın demektir, barut sair nesne gibi deÄŸildir vakti ile zamanı ile tedarik görülüp iÅŸletmeyince muzayaka mahallinde 100.000 altın verilse faidesi olmaz. barut olmayınca dünya dolusu altın akçe olsa barutun yerini tutmaz, kale saklamak ve cenk eylemek barut ile olur, küffar her hangi mahalle gelse niçe bin kantar barutla ve tedarikle safi ateÅŸ olur gelir, bu tarafta barut olmayınca mukabele olmak ne vechile mümkündür; ve barut olmayınca bu kadar zahmet ve meÅŸakkat çekip asker cem olup ve bu kadar hazineler sarf olup sefere geldiklerinin faydası nedir? Hiç barut olmayınca sefer olur mu? Bu kulunuz bu kadar feryatlar edip mübarek başınıza suda’ verip vâki-i hâli ilam ederim amma faydası olmaz.

Geçen sene Mısır’dan ancak bin kantar barut gelmiÅŸtir, bin kantar barut göze sürmeye yetiÅŸmez; bu kulunuz bir ehl-i vakf kapıcıbaşıyı barut için Mısır’a gönderdim. Mısır beylerbeyi barut vermek deÄŸil mezburu Mısır’a bile koymamış… Amma emir tutulmaz ve söz eslenmez oldu. Bu kulunuz veziriazam olduÄŸumun faydası nedir ki? Mısır beylerbeyisi sözümüzü tutmaz. Celâli üzerine serdar olan Hasan PaÅŸa bizim tedarikimizi bozup hilafına hareket eder. Veziriazamlık böyle mi olur?

Devletli padiÅŸahım, Mısır beylerbeyisi Malkoç Ali PaÅŸa dahi tazedir, hareminizden gözü baÄŸlı çıkarıp bir uÄŸurdan vezaret ihsan buyurup be kadar iltifat buyurdunuz. saadetli padiÅŸahımın bu mertebe iltifatına tahammül eylemek müÅŸkildir. Mısır gibi vilayete hâkim olup bu kadar iltifata mazhar oldu, veziriazamın sözüne itibar mı eder? Amma devletli padiÅŸahım, nizam ve intizam-ı alem bununla bozulmuÅŸtur. herkes kendinden büyücek olanın sözünü tutmayıp bildiÄŸin eylediÄŸi için alem bu ÅŸekle girdi. Bu kulunuzun veziriazamlığının faydası nedir? Sözümüzü kim tutar?…

C. Orhonlu, Osmanlı Tarihine Aid Belgeler: Telhisler(1597-1607), Ä°stanbul 1970, s.19-21.