Sosyal Medya

Güncel

'Yağmacı' dergi yayınları akademik yükseltmelerde kullanılamayacak

09-03-2019 10:42

Üniversitelerarası Kurul, YÖK Başkanı Prof. Dr. Saraç'ın önerisiyle para karşılığı yayın yaptığından 'yağmacı' adı verilen dergilerde yayımlanan bilimsel makalelerin, akademik yükseltmelerde dikkate alınmaması kararını verdi. ÜAK'ın aldığı karar doğrultusunda, her akademisyen, akademik yükseltmelerde makalesinin şaibeli dergilerde yayımlanmadığına ilişkin yazılı beyanda bulunacak.



Üniversitelerarası Kurul (ÜAK), YükseköÄŸretim Kurulu (YÖK) BaÅŸkanı Prof. Dr. Yekta Saraç'ın önerisiyle para karşılığı yayın yaptığından "yaÄŸmacı" (predatory) adı verilen dergilerde yayımlanan bilimsel makalelerin, akademik yükseltmelerde dikkate alınmamasını kararlaÅŸtırdı.
 
Türkiye, bu kararla dünya genelinde de hızla artan, akademik yükseltmeler için dergilerde para karşılığı yayımlanan makalelerin kullanılmasına "dur" diyen ilk ülkeler arasında yer aldı.
 
Üniversitelerarası Kurulun kararına iliÅŸkin sorularını yanıtlayan Saraç, Türkiye'deki akademik yayınların sayısına bakıldığında bir sorun görünmediÄŸini, asıl sorunun pek çok ülkede olduÄŸu gibi yayınların niteliÄŸinde olduÄŸunu ifade etti.
 
'YAÄžMACI' DERGÄ°LERE GEÇÄ°T YOK
 
Bazı dergilerde yer bulan makalelerin, araÅŸtırmaların niteliÄŸinin çok düÅŸük olduÄŸuna iÅŸaret eden Saraç, ÅŸu bilgileri verdi:
 
"Bunun sebebi araÅŸtırıldığında 'yaÄŸmacı' ÅŸeklinde tanımlayabileceÄŸimiz para karşılığı yayın yapan dergilerin giderek artması gösterilebilir. Aslında bu, bütün dünyada bir sıkıntı, bizim ülkemize has bir durum deÄŸil. Avrupa Üniversiteler BirliÄŸi de bunun üzerine çalışıyor fakat henüz alınmış bir kararları yok. Biz ilk defa bir karar aldık ve artık bu yaÄŸmacı dergilerdeki yayınların akademik yükseltmelerde kullanılmasına müsaade etmeyeceÄŸiz. Üniversitelerarası Kurul da YÖK'ün önerisiyle bu kararı almış oldu. Bundan sonra açık ve net ÅŸekilde ifade ediyoruz ki yaÄŸmacı dergilerde yayın yapanlar, bu yayınlarını akademik yükseltmelerde kullanamayacak. Ancak yaÄŸmacı yayıncılık ile mücadeleyi YÖK'ün son zamanlarda önem verdiÄŸi açık eriÅŸim/açık bilim çalışmalarına zarar vermeden yürüteceÄŸiz."
 
KONFERANSLAR DA MERCEK ALTINDA
 
Saraç, yaÄŸmacı dergilerin yanında yaÄŸmacı konferanslar ve sempozyumları da mercek altına aldıklarını belirterek, ÅŸu deÄŸerlendirmelerde bulundu:
 
"Bazı konferanslarda, para karşılığı çeÅŸitli alanlarda sayısı beÅŸ yüzü hatta bini aÅŸan bildiriler sunuluyor, çok farklı alanların hepsi bir yere toplanıyor. Bu uluslararası toplantılara, konferanslara evinizden de elektronik ortamda katılabiliyorsunuz, bazen katılmasanız da, doÄŸrudan özetini de gönderseniz oluyor. Tabii bunların hepsi para karşılığı. Buna da 'dur' diyeceÄŸiz. Bu bildiriler de atama ve yükseltmelerde kullanılamayacak. Bununla ilgili de bir düzenleme yapıyoruz. Akademik teÅŸvik alınması için paralı kongreler düzenleniyor, dergiler çıkarılıyor. Bu, akademinin namusunu haleldar ediyor."
 
5 REKTÖR RAPOR SUNDU
 
Söz konusu karar, YÖK BaÅŸkanı Saraç'ın önerisiyle ve ÜAK tarafından 5 üniversite rektöründen oluÅŸan komisyonun hazırladığı rapor doÄŸrultusunda alındı. 
 
Raporda, yayımlanmak üzere kabul edilen makalelerde, içeriÄŸin özgün olmasını veya çalışmanın ilgili alana yüksek etki yapma potansiyeli barındırmasını beklemeyen ve yayımlanma ÅŸartı olarak yazarlardan ücret isteyen açık eriÅŸimli dergilerin, akademik camiada "yaÄŸmacı", "ÅŸaibeli" veya "predatör" olarak tanımlandığı vurgulandı.
 
Bu dergilerin ana amacının olabildiÄŸince çok makale yayımlayarak para kazanmak olduÄŸuna dikkat çekilen raporda, "Bu amaç doÄŸrultusunda yayımlanan makaleler nitelik, özgünlük ve etki açısından çok düÅŸük bir standarda göre deÄŸerlendirilmekte, hızlı yayın yapma sözü ile yazarları çok sayıda makale sunmaya cezbedilmektedir." ifadelerine yer verildi.
 
'YAÄžMACI' DERGÄ°LERÄ°N ÖZELLÄ°KLERÄ° NELERDÄ°R?
 
Raporda, "yaÄŸmacı" olarak tanımlanan dergilerin özelliklerine de yer verildi. Buna göre, bu tür dergilerin özelliklerinin "yayımlama için makale iÅŸleme ücreti (Article Processing Charge) ödenmesinin zorunlu tutulması", "makaleleri hızlı yayınlama sözü verilmesi ve yayınlanması", "ilan ettiÄŸi konu dışında veya birbiriyle ilgisi olmayan birçok farklı alanda makalelere yer verilmesi", "yayın ilkeleri açıklamasının eksik olması", "yayın ilkelerinde açıkça makalelerde özgünlük, önem ve etki aranmadığının belirtilmesi", "yayınlanan araÅŸtırmanın telif hakkını saklama veya koruma politikası olmaması" ve "hakem sürecinin gerçekçi iÅŸletilmemesi, hakem görüÅŸ ve önerilerinin yazar ile paylaşılmaması" olduÄŸu belirtildi.
 
Bu dergilerden ücret alınan fakat deÄŸerli ve akademik usule uygun yayın yapanlar ayrıca deÄŸerlendirilecek.
 
TÜRKÄ°YE'NÄ°N KARARI DÜNYADA Ä°LKLER ARASINDA
 
ÜAK'ın aldığı karar doÄŸrultusunda, her akademisyen, akademik yükseltmelerde makalesinin ÅŸaibeli dergilerde yayımlanmadığına iliÅŸkin yazılı beyanda bulunacak. 
 
Türkiye, YÖK BaÅŸkanı Saraç'ın isteÄŸi üzerine ÜAK tarafından alınan kararla, dünya genelinde, akademik yükseltmelerde ticari amaçla çıkarılan dergilerde para karşılığı yayımlanan makaleleri dikkate almayacak ilk ülkelerden olacak. 
 
"DÜNYA PARA KARÅžILIÄžI YAPILAN YAYIMLAR HIZLA ARTIYOR"
 
Dünya genelinde son yıllarda akademik unvan almak isteyen akademisyenlerin hızla artmasına karşın, kapsamlı deÄŸerlendirmeler sonucunda makale yayımlayan dergi sayısında büyük bir deÄŸiÅŸiklik olmaması ücret karşılığı yayım yapan ÅŸaibeli dergilere talebi artırıyor. 
 
Åžaibeli dergilerdeki yayınların birçoÄŸunun bilimsel nitelik dahi taşımadığı görüÅŸünü savunan uzmanlar tarafından, makalelerin, insanlığa yeni bilgiler sunması, bilime katkı saÄŸlaması, ilgili alanına yenilik getiren çalışmalar olması gerektiÄŸi vurgulanıyor. 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.