Sosyal Medya

Güncel

Burhanettin Duran / Ortadoğu’nun geleceği

03-03-2019 06:54

BURHANETTÄ°N DURAN - SABAH


Son günlerde OrtadoÄŸu'da yoÄŸun bir diplomasi trafiÄŸi var.
AB ve Arap Ligi liderlerinin Åžarm el Åžeyh'te gerçekleÅŸtirdiÄŸi zirve, Veliaht Selman'ın milyar dolarlar vaat ettiÄŸi Pakistan ve Çin seyahatleri, Trump'ın kıdemli danışmanı J. Kushner'in Türkiye dahil OrtadoÄŸu turu ve Esed'in Tahran'a gitmesi ve Pakistan- Hindistan gerilimi sebebiyle ErdoÄŸan-Han telefon görüÅŸmesi bunların en öne çıkanları.
Bu hareketliliÄŸin sıradan olmadığını ve bölgemizin yeni jeopolitik deÄŸiÅŸimi ile irtibatlı olduÄŸunu düÅŸünüyorum.
Elbette, bu trafiÄŸi Avrupa'nın otoriter Arap rejimleri ile yakınlaÅŸması, ABD'den istediÄŸini bulamayan Suudi Arabistan'ın Çin ile iÅŸbirliÄŸi arayışı, Trump Yönetiminin Ä°srail yanlısı politikasının Filistin'e baskı ile çözüm arayışı, Suriye-Ä°ran ortaklığının derinleÅŸmesi ve Pakistan'ın çok yönlü sıkıştırılmasından çıkış arayışı olarak okuyabiliriz.
Bu denemelerin henüz başındayız.
Ve bölgede dizayn çabaları ile aslında daha köklü bir deÄŸiÅŸimin tohumları atılmakta.
 
***
Bir ucu Fas'ta diÄŸeri Afganistan'da olan Kuzey Afrika ve OrtadoÄŸu bölgesi gittikçe büyüyen bir karmaÅŸanın içerisinde.
Arap isyanlarından sonra bölgemiz bir düzene kavuÅŸamadı.
Aksine bölgesel güçlerin yeni milliyetçi formlarla rekabetinin ve bloklaÅŸma çabalarının yoÄŸunlaÅŸtığını görüyoruz.
Körfez-Ä°ran bloklaÅŸması ve bölgesel güçlerin dini yorumlarla desteklenen milliyetçilik kapışması buna örnekler. Mısır, Suudi Arabistan bir yanda "ılımlı Ä°slam" propagandası yapıyor.
DiÄŸer yanda BAE-Suud ittifakı Ä°ran'ın yayılmacı ÅžiiciliÄŸine karşı Medhali SelefiliÄŸi araçsallaÅŸtırıyor.
Özellikle Libya ve Yemen'de...
Medhali SelefiliÄŸin "siyasi otoriteye mutlak itaat merkezli dini yorumunun" BAE ve Suud'un "Yüzyılın Barış AnlaÅŸması"na destek dahil bölgesel dizayn çabalarını meÅŸrulaÅŸtırdığını söylemeliyiz.
***
Küresel düzlemde ise baÅŸka bir deÄŸiÅŸim rüzgarı esiyor.
Ve bu rüzgar OrtadoÄŸu'nun kendi türbülansına derin etkilerde bulunacak.
Elbette, Trump'ın baÅŸkan seçilmesinden sonra ABD'nin küresel rolünün deÄŸiÅŸmesinden bahsediyorum.
Washington'un "liberal hegemonya" politikasının iflasından söz ediyorum.
Artık daha sıklıkla, ABD'nin Körfez dışındaki OrtadoÄŸu'ya ilgisini azaltacağı tartışılıyor.
J. Mersheimer gibi düÅŸünürler dünyadaki yeni güç dengesinin realist ve milliyetçi saiklerle belirleneceÄŸini vurguluyor. Kimileri gelen dünyanın yeni popülist milliyetçiliklerle belirleneceÄŸini söylüyor.
Kimileri de zaten milliyetçiliÄŸin hep etkili olduÄŸunu ÅŸimdi sadece ABD'nin istisnai liberal dış politikasının çöktüÄŸünü anlatıyor. Her halükarda bu dönemde yaÅŸanacak deÄŸiÅŸimden en çok OrtadoÄŸu etkilenecek.
Sebebi de milli devlet yapılarının oturmadığı bölgede parçalanma, ideolojik- dini rekabet, vekillerin çatıştırılması yaÅŸanan kaosu büyütecek olması.
***
Peki OrtadoÄŸu'da uzun vadede gidiÅŸat nereye? Arap Baharının kışa döndüÄŸünü söyleyenlere göre gelecekte baskıcı yönetimlerin rekabeti bulunuyor.
Bahardan ümidini kesmeyenlere göre ise mevcut otoriter rejimlere Batı'nın verdiÄŸi destek hakları, özgürlük arayışını dindiremez. Bu hafta salı günü SETA'da ağırladığımız RaÅŸid GannuÅŸi bu fikri savunan bir düÅŸünürsiyasetçi.
Maharetli siyasetiyle Tunus'ta karşı devrimi engelleyen GannuÅŸi, Arap devrimlerinin ölmediÄŸini, durdurulduÄŸu görüÅŸünde.
Fransız devriminin 70 yıl sürmesine atıfla, bu devrimlerin de uygun bir ortamda geri geleceÄŸini söylüyor.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.