Kemal Öztürk / Anketlerde manipülasyon iddiası

Sanırım bir yerel seçim kampanyasıydı. ErdoÄŸan’la birlikte 60 küsur il dolaÅŸacaktık. Hangi ÅŸehir olduÄŸunu hatırlamıyorum. Seçim otobüsüyle miting meydanına giderken, ErdoÄŸan seçmenin nabzını tutmak konusunda son derece ilgi çekici bir yöntem öÄŸretti bize:

“Seçmenin nabzını tutmak için sadece meydanlara bakmak yetmez. Neticede oraya teÅŸkilatların çalışmalarıyla bir kitle geliyor. Asıl balkonlara ve yol kenarlarına bakacaksınız. EÄŸer yol boyunca insanlar balkonlara çıkıp yol kenarlarına gelip sizi karşılıyorsa, sevgi gösterisinde bulunuyorsa orada size bir teveccüh var demektir.”

O günden sonra her mitinge gidiÅŸimizde, balkonlara çıkan, yol kenarlarına bekleyen, el sallayan ve sevgi gösterilerinde bulunan insanlara dikkat ettim. Bunların sayısı çok olduÄŸunda o ÅŸehirde AK Parti’nin birinci parti olacağını düÅŸünürdük.

ERDOÄžAN ANKETLERDE NEDEN MANÄ°PÜLASYON VAR DEDÄ°?

Ancak ErdoÄŸan’ın sadece miting meydanı, yol kenarı ve balkonlara bakarak bir kanaat oluÅŸturmadığını da biliyorum. Diyebilirim ki, ErdoÄŸan kadar anket yaptıran ve buralardan elde ettiÄŸi verileri iyi kullanan baÅŸka siyasetçi olmamıştır.

Sadece seçim dönemlerinde deÄŸil, çok önemli politik kararlar öncesi de bu anketleri düzenli olarak yaptırırdı. Her zaman birkaç araÅŸtırma ÅŸirketiyle birlikte çalışırdı. Tek bir ÅŸirketin sepetine tüm yumurtalarını koyduÄŸunu görmedim.

Anketler konusunda bu kadar titiz ve ilgili olan ErdoÄŸan’ın, geçtiÄŸimiz günlerde anketlere güven olmadığını ifade eden açıklamasını duyduÄŸumda ÅŸaşırdım.

Åžöyle dedi ErdoÄŸan:

“Anketlerde ciddi manipülasyon var. Bu seçimde çalışmaları farklı bir yöntemle sürdürüyoruz. Anketlerde tutarsızlık var, meydanlar benim için en büyük anket ÅŸu anda, bu ÅŸekilde yola devam ediyorum. En büyük anket 31 Mart. 31 Mart’ta ÅŸaÅŸmayacak bir anket var.”

Anketlerde kimin manipülasyon yaptığı konusu muÄŸlak kaldı. ErdoÄŸan’a verilen anketlerde mi, yoksa piyasada bağımsız olarak yayınlanan anketlerde mi bu yapıldı bilmiyorum.

Ancak ortada dolaÅŸan iddialardan biri ErdoÄŸan’a verilen anketlerde bir oynama yapıldığı yönünde. Bu çok büyük bir iddia.

Bizim ÅŸöyle bir çalışma anlayışımız vardı: Lidere verilen bilgi namus gibidir. Bilginin doÄŸruluÄŸu birkaç kere kontrol etmeden verilmez. Lideri yanıltacak bilgi vermek, fikir namusunu zedeler. O nedenle bu iddianın doÄŸruluÄŸuna inanmak istemem. Zira bu durumda “tuz koktu” demek gerekir.

SEÇMEN DAVRANIÅžLARINDA VE ANALÄ°ZLERDE KARIÅžIKLIK VAR

Ancak ErdoÄŸan’ın böyle bir açıklama yapmasından anladığımız, anketlerin güvenilirliÄŸi konusunda ciddi tartışmaları beraberinde getirir. Oysaki bu alanda çalışan çok sayıda güvenilir araÅŸtırma ÅŸirketi var. 24 Haziran seçiminde bu ÅŸirketlerin bir kısmında ciddi yanılgılar oldu. Ancak sonucu çok yakından bilenler de oldu.

Sanırım yeni ittifak biçimleri, seçmenin önceden tercihlerini yaparken daha karmaşık bir süreçten geçmesine neden oluyor artık. Parti, aday, vaatlerin haricinde ÅŸimdi ittifak seçeneÄŸi de bir etken olarak devreye girdi. AraÅŸtırma ÅŸirketleri hem anket sorularında, hem de gelen verilerin analizinde ciddi zorluklar yaşıyor.

Son dönemlerde telefon, internet ve sosyal medya üzerinden anket yapanlar da çoÄŸaldı. Yüz yüze anket yapılmasını her zaman önceleyen ErdoÄŸan, o zamanlar telefonla yapılan anketlere hiç bakmazdı. Åžimdi bırakın telefonu, sosyal medya üzerinden yapılan anketlerin de AK Parti içinde konuÅŸulduÄŸu söyleniyor. Buna ne kadar itibar ediliyor bilmiyorum.

Dijital oluÅŸumlara çok önem veren biri olarak, bu mecrada yapılan anketler için henüz tam olarak doÄŸru kurgu, doÄŸru algoritma oluÅŸturulduÄŸunu düÅŸünmüyorum. En ciddi çalışmayı ve yatırımı yapan bir yer biliyorum. Ä°simlerinin açıklanmasını istemiyor. Ancak onlar da tam isabet edecekleri bir sisteme henüz ulaÅŸmadıklarını söylüyorlar.

HÄ°Ç BU KADAR KAFA KARIÅžIKLIÄžI OLMAMIÅžTI

Piyasada siyasi araÅŸtırmalar yapan tüm araÅŸtırma ÅŸirketlerinin sahipleriyle konuÅŸtum bugünlerde. Tabii ki kimse manipülasyon yapan ÅŸirketin kendileri olduÄŸunu söylemiyor. Bu ÅŸirketlerin büyük çoÄŸunluÄŸu pazar araÅŸtırması, kurumlar için özel araÅŸtırmalar da yapıyor. Yani ekmeklerini sadece seçim araÅŸtırması yaparak elde etmiyorlar. Bu yüzden araÅŸtırma ÅŸirketlerinin kendi güvenilirliÄŸine zarar gelmesinden endiÅŸe ediyorlar.

Bunca zamandır seçim takip ederim, hiç bu seçim kadar gidiÅŸatın önceden kestirilemediÄŸi bir seçim olmadı sanırım.

Anketler arasında 7-8 puanlık farklar var. Kararsızlar ve sandığa gitmeme oranları konusunda farklı oranlar çıkıyor. Seçmenin talepleri ve oy verme davranışı tam kestirilemiyor. Hepsi kafamızı iyice karıştırdı.

Bu seçim cidden zor ve farklı bir seçim. Sandığa gitmeye bir ay kalmasına raÄŸmen hâlâ bir seçim heyecanının oluÅŸmaması da ayrıca dikkat çekici.

O yüzden ErdoÄŸan’ın dediÄŸine geleceÄŸiz sonunda, “En büyük anket 31 Mart. 31 Mart’ta ÅŸaÅŸmayacak bir anket var.”