Sosyal Medya

Hindistan'da İslami uyanışın iki ekolü: Deoband ve Aligarh

28-02-2019 15:19

İngilizlerin Hindistan’da hakimiyetini pekiştirdiği 19.yüzyıl, Müslümanların kendi varlıklarını korumak için çareler aradığı bir dönemdi. İngiliz emperyalizminin baskısı ile Hinduların İngiliz yönetimine kendilerini adapte etmeleri sonucu Müslümanlar kendi hedeflerini seçmek zorundaydı. Tacın İncisi Hindistan’a kendi dilini, kültür ve yaşayışını yerleştirmeye çalışan İngilizler, Müslümanların güç durumda bıraktı. İşte böylesi bir ortamda Hindistan’da ilk İslami uyanışın tohumlarının atıldığı görülüyor. Bu çerçevede kayda değer iki ekol göze çarpacaktır: Deoband ve Aligarh.



Deoband bir eÄŸitim merkeziydi. 1867 yılında Åžah Veliyullah’ın fikirleri doÄŸrultusunda kuruldu. Deoband Dar-ül-Ulum’un amacı, Ä°ngiliz-Hristiyan sömürgecilerinin tesis ettiÄŸi yönetimi reddederek, geleneÄŸe, Ä°slam’a geri dönmekti. Deoband medresesi dini eÄŸitime önem vermiÅŸti. Yöneticileri Türk dostuydular, Ä°ngiliz idaresine karşı Hindularla iÅŸbirliÄŸine inanıyorlardı. GeçmiÅŸi ihya etme hedefleri ön plandaydı.
 
Aligarh, Sir Seyyid Ahmed Han tarafından 1875 yılında kuruldu. Aligarh Müslüman Koleji’nde müfradat pozitif bilimlere yoÄŸunlaÅŸmıştı. Sir Seyyid, Ä°ngilizleri altedebilmek için onların kurallarına göre oynamanın gerekliliÄŸine inanıyordu. Batı’nın ilmini Güney Asya’ya taşıyıp kendilerini sömürgecilerin silahları ile savaÅŸabilecek bir seviyeye taşımayı düÅŸünüyordu. Siyasi açıdan Hindularla iÅŸbirliÄŸinin Müslümanlara kendi kimlik ve kültürlerinden taviz vermek anlamına geleceÄŸine inanan Seyyid Ahmed Han, Ä°ngilizlerle olan iliÅŸkilerinde de temkinliydi. Ä°ngilizler güçlü silahları ile karşılarında olduÄŸu müddetçe Müslümanlar amaçlarına ancak iÅŸbirliÄŸi ile ulaÅŸabilirdi.
 
Sir Seyyid’in pragmatik yöntemi ve Ä°ngilizlere sadakati diÄŸer Müslümanlarca eleÅŸtirilmiÅŸti. Bu tutum, teslimiyetçi bir tavır olarak görülüyordu. Ancak, her ÅŸeye raÄŸmen Sir Seyyid’in Aligarh Koleji’nde yetiÅŸenler, Güney Asya Müslümanlarının bağımsızlık hareketinin bayraktarlığını yapmışlardır.
 
Güney Asya Müslümanlarının kaderi bir yandan Deoband geleneÄŸine sahip ulema ile Aligarh’ın vermeye çalıştığı pozitif ilimlerin birleÅŸiminden doÄŸan sentezle ÅŸekillendi. Aligarh’da Ä°ngilizce öÄŸrenip yüksek tahsillerini Ä°ngiltere’nin Cambridge ve Oxford üniversitelerinde tamamlayan gençler ile Deoband’da medrese eÄŸitimi alan gençler bir araya gelerek Ä°ngiliz sömürge yönetimine karşı harekete geçtiler.
 
Aligarh ve Deoband’da yetiÅŸen gençlerin yöntemleri ‘kalem’ olmuÅŸ ve güçlü bir kamuoyu için basını aktif bir ÅŸekilde kullanışlardır. Yazdıkları makaleler, çıkardıkları gazeteler ve verdikleri konferanslar ile Hindistan Hilafet Hareketi’nin felsefi altyapısını kurmuÅŸlardır. Farklı düÅŸünce sistemlerinden hareket etmekle birlikte hem Deoband hem de Aligarh’da atılan tohumların Hindistan’ın özgürlük ve bağımsızlık mücadelesine fikri alanda büyük katkı saÄŸladığı belirtilmelidir.
 
Kaynak: Mecra

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.