ABD, Afganistan'daki afyon ticaretine saldırıları durdurdu

Afganistan'da görevli ABD ordusu düzenlediÄŸi son bir yıl boyunca yüzlerce hava saldırısı sonrası, Taliban'ın yılda 200 milyon dolarlık afyon ticaretini azaltmadığını görünce Afgan kırsallarındaki ilaç laboratuvarlarını ve aÄŸlarını hedef alan saldırılarına sessizce son verdi.

Operasyonun sona ermesi, ABD'nin Donald Trump hükümet yetkililerinin Taliban liderleriyle 17 yıllık savaşı sona erdirebilecek doÄŸrudan barış görüÅŸmeleri baÅŸlatması dönemine denk geliyor.

ABD ordusu ilk olarak Afganistan'daki afyon üretiminin rekor seviyelere yükseldiÄŸi Kasım 2017'de Taliban narkotik tesislerine hava saldırıları düzenledi ve Özel Harekat saldırılarında hedef aldı. O zamanlar ABD komutanları Taliban'ın yaklaşık on yıl süren direniÅŸine mali destek saÄŸladığı 500 ilaç laboratuvarını iÅŸlettiÄŸini tahmin ediyordu.

O zamandan beri, ABD ve Afgan savaÅŸ uçakları Taliban'ın narkotik üretim, iÅŸleme, ticaret ve ulaşım aÄŸlarını devre dışı bırakma amaçlı 200'den fazla saldırı baÅŸlattı. Yine de ilaç ticareti büyüdü. Böylece, zamanla ABD, hava saldırıları sayısını durdurdu. En son Savunma Bakanlığı Genel MüfettiÅŸinin raporuna göre, operasyonun sonunu iÅŸaret eden 2018 yılının son üç ayında sadece iki saldırı gerçekleÅŸti.

Ordunun stratejisi, Afganistan'da endemik haÅŸhaÅŸ ekimi ve uyuÅŸturucu kaçakçılığını yavaÅŸlatma konusunda baÅŸarısız oldu. ABD, 2001'den bu yana ABD'ye karşı uyuÅŸturucuyla mücadele çabalarına 8,9 milyar dolar harcadı, ancak savaÅŸtan zarar görmüÅŸ ülke, dünyanın yasadışı afyon arzının yaklaşık yüzde 85'ini üretti.

ABD'nin bölgeye geliÅŸinden bu yana afyon üretimi iki kat arttı

Afganistan Yeniden Yapılanma Genel MüfettiÅŸi'nin (SIGAR) Ocak ayında yayınlanan rapora göre, Afganistan'daki afyon üretimi son iki yılda rekor seviyelere ulaÅŸtı. BM, 2018’de 1.015 mil kare net haÅŸhaÅŸ ekimi rapor ederek 6 bin 400 ton afyon üretimine neden oldu. SIGAR, ABD’nin 2001’de istila ettiÄŸinden beri iki kat daha fazla olduÄŸunu gösteriyor. Narkotik ticareti, Afgan güvenlik liderlerinin ve il yetkililerinin sık sık ülkenin batı, güneybatı ve kuzey bölgelerinde uyuÅŸturucu aÄŸlarını kontrol etmesini saÄŸlayacak kadar yaygın.

Uzun yıllar boyunca Afganistan'ın geniÅŸ haÅŸhaÅŸ tarlalarından elde edilen afyon ÅŸurubu eroin veya morfine iÅŸlenmek üzere diÄŸer ülkelere gizlice sokuldu. Åžimdi bu arıtma iÅŸlemlerinin çoÄŸu Afganistan çevresindeki hammadde tesislerinde gerçekleÅŸiyor. 2001'de ABD'nin iktidarından devirilmeden önce haÅŸhaÅŸ ekimini yasaklayan Taliban, ilaç pazarına el koydu. ABD yetkililerine göre afyon ticaretinin Taliban'ın gelirinin yüzde 65'ini oluÅŸturduÄŸu tahmin ediliyor.

Afyon üretimi, Taliban direniÅŸinin geliÅŸtiÄŸi Helmand eyaletinin güneyindeki bölgelerin çoÄŸunda yapılıyor çoÄŸu. BM, Taliban'ın çiftçilerden afyon yetiÅŸtiriciliÄŸi konusunda yüzde 10'luk bir vergi toplayarak ve Afganistan'dan ham afyon ve eroinin kaçakçılığı için ana kefil olarak hareket ederek “narkotik ticaretinin her aÅŸamasında tedarik zincirine” tam olarak girdiÄŸini tespit etti.

Afganistan’ın eski üst düzey komutanı ABD'li Orgeneral John W. Nicholson, 20 Kasım 2017’de yeni narkotik karşıtı hava operasyonlarını baÅŸlattığında gelir akışını boÄŸmaya hevesliydi. ABD BaÅŸkanı Donald Trump'ın Afganistan'daki daha agresif stratejisini ve Amerikan güçlerinin katılım kurallarını gevÅŸeten bir unsuru temsil ettiÄŸini söyledi. 

Londra Ekonomi Okulu'nun kıdemli bir üyesi olan David Mansfield, ABD ordusunun iddialarına iliÅŸkin 27 sayfalık bir inceleme yaptı. “Taliban'ın maliyesi üzerindeki hava saldırıları etkisiyle ilgili olarak, etkinin en iyi ÅŸekilde göz ardı edilebilir göründüÄŸünü” belirtti.