Erdoğan'dan İran açıklaması: Rahatsızlıkları hissediliyor

Soçi'de gerçekleÅŸen üçlü zirve sonrasında uçakta soruları yanıtlayan CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan, Suriye'nin kuzeyinde kurulacak güvenli bölgenin kontrolünün Türkiye'de olması gerektiÄŸini söyledi. ErdoÄŸan, "Güvenli bölgenin PYD-YPG için bir tür koruma kalkanı olmasına müsaade edemeyiz" dedi. ErdoÄŸan, S-400 konusunda geri adım atmayacaklarını da ifade etti.

CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan, Rusya'nın Soçi kentindeki Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin ve Ä°ran CumhurbaÅŸkanı Hasan Ruhani ile gerçekleÅŸtirdiÄŸi üçlü zirvenin ardından Türkiye’ye dönüÅŸünde uçakta açıklamalarda bulundu ve gazetecilerin gündemdeki konularla ilgili sorularını yanıtladı.

NTV'den Nermin Yurteri'n,n haberine göre CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan yaptığı açıklamalarda ÅŸu ifadeleri kullandı.

"Astana Süreci’nin dördüncü liderler zirvesini Soçi’de gerçekleÅŸtirdik. Bu ikinci turun ilk zirvesiydi. Birinci turun ilk zirvesini yine Soçi’de yapmıştık. Türkiye’de ikinci zirveyi yapacağız, Ankara mı, Ä°stanbul mu belirleyip ülkelere duyuracağız. Üçlü zirveden önce Sayın Ruhani ile hem daraltılmış heyetler arası görüÅŸme yaptık, hem baÅŸ baÅŸa görüÅŸtük. Ardından da aynı ÅŸekilde Sayın Putin ile görüÅŸtük. Sayın Ruhani ile yaptığımız ikili görüÅŸmede ticari iliÅŸkiler ağırlıktaydı. Ekonomik iliÅŸkileri, enerji ve bankacılık alanını ele aldık. ABD’nin yaptırımları ile ilgili bizlere bilgilendirmeleri oldu. Biz tabii yaptırımlara karşı Ä°ran halkının özellikle insani yardımlar konusunda yanında olduÄŸumuzu ve maÄŸdur edilmeyeceklerini kendilerine ifade ettik. Sayın Ruhani ile Suriye güvenlik ve terörle mücadele konularını da müzakere etme fırsatını bulduk. Sayın Putin ile yaptığımız ikili görüÅŸmede yine ekonomi, ticaret, enerji, ulaşım konularını ele aldık. Vizelerin kaldırılmasına yönelik görüÅŸmemiz oldu. Yine Suriye ve Astana sürecini ele aldık. Ayrıca savunma sanayi ve S-400’ler konusunu deÄŸerlendirdik.

“YAVAÅžLATMA ÇABALARI Ä°NKAR EDÄ°LEMEZ”

Üçlü zirvede Suriye krizini ve devam eden siyasi süreci açık ve geniÅŸ ÅŸekilde ele aldık. Yapılan müzakereler sonunda 17 maddeden oluÅŸan sonuç bildirgesini yayınladık. ABD’nin çekilme kararı bazı belirsizliklerin yaÅŸandığı bir süreç olarak karşımızda duruyor. Bazı yavaÅŸlatma çabaları da inkar edilemez, o da maalesef var. Bunları da dikkatle takip ediyoruz. ArkadaÅŸlarımız özellikle ABD’li mevkidaÅŸları ile de görüÅŸmelerini sürdürüyorlar. Gerek DışiÅŸleri Bakanımız, gerek Savunma Bakanımız görüÅŸmeleri devam ettiriyorlar. Hakan Atilla ve Halk Bankası ile ilgili görüÅŸmeler de ilgili bakan arkadaÅŸlarımız tarafından sürdürülüyor. Trump’ın Suriye’den çekilme kararı ve güvenli bölgenin bir an önce kurulması talebi gerçekten samimi bir kararsa o takdirde bu karara ABD’deki kimi bürokratların gölge düÅŸürememesi gerekir.

GÜVENLÄ° BÖLGE Ä°ÇÄ°N Ä°KÄ° KRÄ°TÄ°K UYARI

Bizim bu süreçte tespit ettiÄŸimiz bazı kritik noktalar var. Bunlardan bir tanesi söylendiÄŸi gibi güvenli bölge. Bunu biliyorsunuz Sayın Obama döneminde biz hep dile getiriyorduk. Güvenli bölge Türkiye’nin kontrolünde olmalıdır. Olmazsa bu demektir ki, bizim Türkiye olarak güvenliÄŸimiz her an yine tehdit altında olmaya devam edecektir. Ä°kincisi ise güvenli bölgenin PYD-YPG için bir tür koruma kalkanı olmasına müsaade edemeyiz. Bu konuda çok ama çok kararlıyız. Bunun bilinmesini istiyoruz. Burada tabii özellikle Suriye Kürtlerinin güvenliÄŸi için de buna ihtiyaç var. Fakat bizi üzen ÅŸey ÅŸu; ikide bir karşımıza Kürtler-Türkler meselesinin getirilmesidir. Ä°kide bir Kürtlerin hukukundan bahsediyorlar. Kürtlerin hukukunu bugüne kadar YPG-PYD mi korudu? Neredeydi bu YPG-PYD? Bunların ömrü ne kadardır ? Ortaya çıktıkları dönem ortada. Daha önce bunlar neredeydi? Bizim Esed ile aramızdaki hukukun iyi olduÄŸu dönemlerde, Esed bunlara kimlik vermiyordu, kimlik. Biz kendisine diyorduk ki; ‘Bunlar senin vatandaşın, ver kimliklerini’. Yani oradaki Kürtlerin hukukunu biz koruma mücadelesini verdik. Benim ülkemde de Kürtler var. Benim ülkemdeki Kürt vatandaÅŸlarımıza karşı bizim en ufak olumsuzluÄŸumuz söz konusu mu? Onların hukukunu, yaÅŸam koÅŸullarını en güzel ÅŸekilde koruyan biziz. Tavsiye ederim; son zamanlarda Diyarbakır, Şırnak, Hakkari, buralara gitmediyseniz, buralara gidin, nereden nereye geldi bu illerimiz görün. Batı illerinden farkı var mı, yok mu görün. Kaçak binalar ve gecekonduların yıkılıp kentsel dönüÅŸümün nasıl yapıldığını görün. Burada Mehmet Özhaseki kardeÅŸimin çok büyük emeÄŸi var. Dönemin Çevre ve Åžehircilik Bakanı olarak oralardaki adımları atan, o ÅŸehirlerin yeniden imarını mümkün kılan oydu. Mehmet Bey’in bu baÅŸarısı onu Ankara BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanı Adayı olarak göstermemizde çok etkili oldu. Mehmet Bey’in göreve geldiÄŸi takdirde Ankara’nın kentsel dönüÅŸümünü baÅŸarıyla yapabileceÄŸine inanıyorum. Aynı durum Nihat Bey için de geçerli. Onun da belediyecilik geçmiÅŸinin olması ve kaçak yapıların olduÄŸu yerlerde kentsel dönüÅŸüm yapmış olması o bölgeleri sıfırdan ÅŸehir haline getirdi. Ä°zmir’in KarabaÄŸlarını ancak Nihat Bey gibi bir belediye baÅŸkanı çözer. Ä°zmir’in su sorununu büyükÅŸehir çözmemiÅŸtir, biz DSÄ° olarak çözmüÅŸüzdür. Bunların vatandaÅŸlarımıza çok iyi anlatılması lazım ki, bu tür yanlışlar devam etmesin.

“RUSYA OLUMLU BAKIYOR”

Güvenli bölge konusuna dönersek, güvenli bölgenin PYD ve YPG için bir koruma kalkanı olmasına müsaade etmeyeceÄŸiz. Bunun altında yatan gerçek de budur. Biz güvenli bölgeyi Suriye’nin toprak bütünlüÄŸü çerçevesinde de ele alıyoruz. Ruslar güvenli bölgeye olumlu bakıyor.

“Ä°DLÄ°B’DEKÄ° GÖZLEM NOKTALARIMIZ KRÄ°TÄ°K GÖREV YAPACAK”

Ä°dlib mutabakatının korunması ve uygulanması konusunda hepimiz kararlıyız. Åžu anda da Rusya’dan gelen heyet, bizim gönderdiÄŸimiz heyetin yaptıkları ortak çalışmada Ä°dlib’in çevresinde koruma çemberi oluÅŸturulmuÅŸ vaziyette. Dış çemberde Rusya var, iç çemberde ise biz varız. Buradaki koruma görevi ağırlıklı olarak Türkiye’de. Burada önemli olan durum var. Ä°çeride adeta ılımlı muhalefet mi diyeceÄŸiz, terör estiren örgütler mi diyeceÄŸiz bu konudaki hassasiyet de önem arz ediyor. Bizleri de sıkıntıya sokar. BaÅŸta MÄ°T BaÅŸkanlığımız yoÄŸun bir çalışma içinde. Burada bunlara fırsat vermemenin gayreti içindeler. Ä°dlib’deki askeri gözlem noktalarımız kritik görev icra edecekler. Oradaki hassasiyetler baÅŸta Savunma Bakanlığımızca yürütülüyor.

ANAYASA KOMÄ°TESÄ°

DiÄŸer önemli baÅŸlık Anayasa Komitesi’nin oluÅŸturulması. Bir kaç isim üzerinde müzakereler devam ediyor. Daha önce 150 isim olarak açıklanmıştı. Bunlar arasında 6 isim önem arz ediyor. Bu 6 isim üzerinde mutabakatın saÄŸlanması. Burada BM’den görevlendirilmiÅŸ olan Sayın Pedersen de hassas davranıyor. Yeni isimler üzerinde çalışmaları DışiÅŸleri Bakanlığı ve muhatapları yapacaklar.

“310 BÄ°N SURÄ°YELÄ° GERÄ° DÖNDÜ”

Bir diÄŸer konu da mültecilerin güvenliÄŸi ve gönüllü ÅŸekilde geri dönüÅŸlerinin saÄŸlanmasıdır. Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı bölgelerine ÅŸu ana kadar 310 bin kiÅŸi geri döndü. Birlikte hareket ettiklerimiz kendi yaptıklarından bahsediyorlar, 20 bin kiÅŸiden bahsediyorlar. 20 bin kiÅŸi ile 310 bin kiÅŸi kıyaslanmaz. Türkiye nasıl bir aÅŸamaya geldi? DiÄŸerleri nasıl bir aÅŸamada? Bunların da bilinmesi lazım.

“90 GÜN DEDÄ°LER, NEREDEYSE 1 YIL OLDU”

DiÄŸer önemli konu ise Münbiç yol haritası. Bunda gecikmeler var. Doksan gün dediler, neredeyse bir seneyi buldu. Hala yapacağız diyorlar. Fırat’ın DoÄŸu’sunun terör örgütlerinden temizlenmesi gerekiyor.

“ASTANA CENEVRE’YE ALTERNATÄ°F DEĞİL AMA...”

Son olarak, Astana süreci BM kararı çerçevesinde Cenevre sürecini tamamlayıcı ÅŸekilde devam ediyor. Astana Sürecini Cenevre Sürecine alternatif olarak görmüyoruz ama Cenevre süreci de baÅŸarılı olamamıştır. Bunu da kabul etmemiz gerekiyor. Körfez ülkelerinin ve BM’nin yapamadığını biz Astana süreci ile gerçekleÅŸtiriyoruz. Bunun altını çizmek istedim. Bir sonraki zirveye Türkiye ev sahipliÄŸi yapacak. O zamana kadar bazı adımları atmamız gerekir. Hatta görüÅŸmelerimizde ‘Astana Süreci’ne Irak’ı ve Lübnan’ı dahil edebiliriz’ dedim. Çünkü her ikisinin de Suriye’ye sınırı var ve Suriye ile iliÅŸkileri çok farklı düzeyde. DışiÅŸleri Bakanlarımız karşılıklı olarak çalışırlar, mutabakatın saÄŸlanması durumunda bu ülkelerin de Astana sürecine gelmeleri halinde süreci daha etkili hale getirmiÅŸ olacağız.”

SORULARI YANITLADI

CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan, açıklamalarının ardından gazetecilerin sorularına yanıt verdi.

“Ä°KÄ°RCÄ°KLÄ° TUTUMLA KARÅžILAÅžIRSAK GEREKEN ADIMI ATARIZ”

Fırat’ın DoÄŸu’sunda oluÅŸturulması öngörülen güvenli bölgeye iliÅŸkin Rusya ve Ä°ran’ın ikircikli bir tutumu var mı? Türkiye’nin güvenlik kaygılarını ne kadar anlıyorlar ve ne kadar samimiler?

Biz Astana sürecindeki ortaklarımıza güveneceÄŸiz, güvenmek durumundayız. Ancak biz ikircikli bir tutumlar karşılaşırsak elbette atılması gereken adımı atarız. Åžu an itibariyle Suriye’nin kuzeyinde, kendi güneyimizde birçok adım attık ve netice aldık. Terör koridorunu ortadan kaldırmış vaziyetteyiz. Bundan sonra üzerinde durmamız gereken 1998 yılındaki Adana Mutabakatı’dır. Sayın Putin tekrar Adana Mutabakatı’nı önümüze getirdi. Bu konuda mutabakat ve sonrasında iki ülke arasında terörizmle mücadele konusunda imzalanan anlaÅŸma konusunda, teröristlerle mücadelede onları gereken yere kovalama maddesi vardır.

“HER ÅžEYE HAZIRIZ”

Orada bir kilometre sınırlaması var mı?

Yok. Öyle bir ÅŸey getirmek istiyorlar. Ancak anlaÅŸmada zikredilen bir kilometre yok. Ancak orada üç yılda bir anlaÅŸmanın tazelenmesi maddesi var. Üç yılda bir, taraflardan bir tanesi anlaÅŸmayı uygulamak istemediÄŸini söylerse anlaÅŸma uygulamadan kalkıyor. Aksi takdirde devam ediyor. Baba Esed‘den beri böyle bir durum yok, yani anlaÅŸma devam ediyor. BeÅŸÅŸar Esed ile iyi iliÅŸkilerimizin olduÄŸu dönemde bu konuyu da kendi aramızda konuÅŸmuÅŸtuk. Kendisi büyük bir rahatlıkla ‘Artık bizim aramızda Adana mutabakatı mı var?’ diyecek kadar bu iÅŸe olumlu yaklaşıyordu. Åžimdi bizim ilgili kurumlarımız bu mutabakatın üzerinde çalışıyor. Terörle mücadelemizde bu mutabakatın ülkemizin lehine kullanılması için elimizden geleni yapacağız. Biz tedbirlerimizi de aldık. Åžu anda her an her ÅŸeye hazırız.

Yani bu uygulanamazsa kendi tedbirlerimizi hayata geçirecek kararlılığımız var mı?

Tedbirlerimizi aldık. Şu anda kara-hava her tarafta varız.

“DEVRALDIÄžIMIZ MUTABAKAT ÜZERÄ°NDE YÜRÜYORUZ”

Sayın Ruhani de ‘Rejim ile iliÅŸki kurmaya’ atıfta bulundu, Putin daha önce ifade etmiÅŸti. Biz Adana mutabakatından Ä°ran ve Rusya ile aynı ÅŸeyi mi algılıyoruz? Biz bu mutabakattan ne bekliyoruz?

Bu mutabakatın ruhunda terörle mücadele var. Biz bunu anlıyoruz. Biz geçmiÅŸten devraldığımız Adana Mutabakatı üzerinden yürüyoruz.

“STRATEJÄ°K ORTAKLARIMIZ ÜZERÄ°NE DÜÅžENÄ° YAPMALI”

NATO Zirvesi’nde ABD Savunma Bakanı’nın güvenli bölge için “koalisyon güçlerinin gözlem noktası kurması“ önerisinde bulundu. Bu PYD ve YPG ‘ye koruma anlamına mı gelir?

Savunma Bakanımız gereken cevabı verdi. Fırat’ın DoÄŸusunda PYD’ye, YPG’ye koruma gücü tahsis edilmesi söz konusu bile olamaz. Biz 'stratejik ortaklarımız üzerine düÅŸeni yapsın' diyoruz.

“SURÄ°YE’NÄ°N TOPRAK BÜTÜNLÜÄžÜNÜ SAVUNUYORUZ”

Ä°dlib konusunda Ä°ran CumhurbaÅŸkanı basın toplantısında “Burası tamamen temizlenmeli, yabancı güçler çıkmalı” dedi. Bunu nasıl deÄŸerlendiriyorsunuz?

Biz Suriye’nin toprak bütünlüÄŸüne saygılıyız. Suriye’nin toprak bütünlüÄŸünü savunuyoruz. Bizim meselemiz terörle mücadeledir. Suriye halkının barış içinde yaÅŸamasıdır. Yabancı güçler vurgusu yapanların bunu tüm ülkeler için söylemesi lazım. Burada birileri kalkıp da rejim bizi çağırdı, ama Türkiye’yi çağırmadı diyorsa, bu olmaz. Her ÅŸeyden önce Adana Mutabakatı ortada. Ä°kincisi Suriye halkı bize ‘Ne olur gelin, bizi bu terörden, zulümden kurtarın’ dedi. Ä°ÅŸte Cerablus, El Bab ortada. Åžu anda Münbiç’te 130’u aÅŸkın aÅŸiret var ve bizim bir an önce gelmemizi istiyorlar.

Ä°RAN, TÜRKÄ°YE’NÄ°N VARLIÄžINDAN RAHATSIZ MI?

Ä°ran, Türkiye’nin varlığından rahatsız gibi görünüyor, ne dersiniz?

Bize rahatsızlıklarını açık etmiyorlar da ifadelerinden tabii bunlar hissediliyor.

“ORTAK OPERASYON YAPMAYA ENGEL YOK”

Üçlü zirvenin ardından yapılan açıklamada, Ä°dlib’deki ihlallerin ortadan kaldırılması için yapılacak ortak adımlardan bahsediliyor. Bunların ayrıntıları nedir? Ortak operasyon iddiaları vardı.

GeliÅŸmelere göre her an ortak operasyonlar da yapılabilir. Buna bir engel yok. Åžu andaki tedbirlerimiz Ä°dlib halkının huzuru, mutluluÄŸu ve refahı için. Ä°dlib halkının emniyeti bizim için asıldır.

“YEREL PARA BÄ°RÄ°MÄ° HER ZAMAN GÜNDEMÄ°MÄ°ZDE”

Geçen hafta Almanya, Ä°ngiltere ve Fransa, Ä°ran ile ticaret yapmak için ortak bir mekanizma kurdu. Acaba Türkiye‘nin doÄŸalgaz alımı ile ilgili muafiyet süresi bittiÄŸinde uygulamak için böyle bir giriÅŸimi var mı? Yerel Para birimi ile ticareti hayata geçirebilecek mi?

Yerel para birimi her zaman gündemimizde. KonuÅŸuyoruz. Biz bu üçlü mekanizmaya katılabileceÄŸimizi, onlar kabul etmez ise bunu ikili olarak yapabileceÄŸimizi söyledik. Hatta bu da olmaz ise beÅŸli bir mekanizmanın ayrıca oluÅŸturulabileceÄŸini söyledik. Åžu anda bu süreci takip için ilgili bakan arkadaÅŸlar çalışacaklar. DışiÅŸleri, Hazine, Ticaret Bakanlarımız süreci takip ediyorlar. Neticeyi alacağımıza inanıyorum.

“S-400 KONUSUNDA GERÄ° ADIM SÖZ KONUSU DEĞİL”

S-400’lerden vazgeçmeden Patriot alınamayacağı tezini nasıl deÄŸerlendirirsiniz?

S-400 anlaÅŸmasını Rusya ile yaptık, dolayısıyla geri adım atmamız söz konusu deÄŸil. Bu iÅŸ bitti. Patriotlar konusuna gelince… Biz Patriot alımına açığız. Ancak bu alımın ülkemizin çıkarlarına hizmet etmesi gerekir. Bunun için ortak üretim, kredi ve erken teslimat konuları önem arzediyor. ABD yönetimi erken teslimat konusuna olumlu yaklaşıyor olsa da ortak üretim ve kredi konularına bir ÅŸey diyemiyorlar. Biz Temmuz ayında S-400'ün teslimatı ile ilgili verilmiÅŸ söz üzerinden çalışmalarımızı yürütüyoruz.

“BÜTÜN BÜYÜKÅžEHÄ°RLERE GÄ°TME HEDEFÄ°M VAR”

Cumhur ittifakının geniÅŸletilmesi ve 20 ilin deÄŸerlendirilmesi söz konusu mu? Miting izlenimleriniz nasıl? HDP bazı illerde aday çıkarmayacak adı konmamış bir birliktelik mi var?

Bunların hepsi AK Parti’nin önünü kesmeye yönelik adımlardır. Bizler üzerimize düÅŸeni yapacağız, onlar da kendilerince kurnazlıklarını yapacaklar. Åžu anda adaylarımız çalışıyorlar. Cumhur Ä°ttifakı olarak çalışmayı sürdüreceÄŸiz. Ä°nÅŸallah halkımızın bize olan güveni ile çok önemli neticeler alacağımıza inanıyorum.

Kararlı bir ÅŸekilde devam edeceÄŸiz. Ankara’nın bazı ilçelerini dolaÅŸtım, Ä°stanbul’un da ilçelerini dolaÅŸacağım. Bütün büyükÅŸehirleri tarama hedefim var. Merkez ilçe sıfatındaki illeri arkadaÅŸlarımıza vereceÄŸiz. TeÅŸkilatımı iyi görüyorum. Çevreci kampanya yürütüyoruz. Kenevirden dokunmuÅŸ bez torba ve içinde keyif çayı var.

HDP’NÄ°N ADAY GÖSTERMEMESÄ°

HDP EÅŸ BaÅŸkanı Sezai Temelli ‘DoÄŸuda kazanacağız, batıda da AK Parti’ye kaybettireceÄŸiz’ dedi. Aday da göstermiyorlar, nasıl yorumluyorsunuz?

Kendi tabanına ‘AK Parti’ye oy verme, MHP’ye oy verme, bunun dışında nereye verirsen ver’ diyor. Nereye verecek? Ya zillet, illet ittifakının temsilcisi konumundaki CHP’ye verecek ya da adı iyi olan partiye verecek. Bunun dışında zaten Saadet Partisi’nin adı yok.

“BUNLAR DÖRTLÜ ÇETE”

Adıyaman da var…

Allah'ın izniyle Adıyaman’ı alırız. Bunun dışında bu millet daÄŸdan gelen talimatla seçime giren bir partiye oyunu vermeyecektir. Yoksa bu ÅŸehitlerin ahı yerde kalır. Bunlar dörtlü çete. Dörtlü çetede olanlar da belli. Ä°nÅŸallah 31 Mart akÅŸamı milletimiz Cumhur ittifakını ve ülkemizi yeni bir zafere daha taşıyacak ve hak ettiÄŸi hizmeti alacağı bir yerel yönetim tablosu oluÅŸturacak.