Kenan Alpay: Fırat'ın doğusu için İdlib mi şart koşuluyor?

Türkiye, sel gibi üzerine üzerine gelen saldırılarla daha makul ve kudretli planları devreye sokarak mücadele etmek zorunda. Ancak günden güne büyüyen, yoÄŸunlaÅŸan sıkıntı ve saldırılar sadece Türkiye’ye mahsus deÄŸil. Her ülkenin kimi derin kimi yüzeysel açmazları var ve her toplumu kendi musibetleri kapı arkasında beklemekte.

Türkiye bir taraftan yanı başındaki Suriye, Irak, Filistin hatta Kıbrıs’ın kronikleÅŸen sorunlarını çözümlemeye çalışırken binlerce km mesafe uzaklıktaki Venezüellaiçin de bir tutum ve tavır belirlemek mecburiyetinde. Üstelik bu tutum ve tavırlar öyle renksiz kokusuz statükocu “yurtta sulh, cihanda sulh” türü boÅŸ sloganlarla belirlenecek gibi deÄŸil. Ne var ki, yaÅŸanan ekonomik dalgalanmanın oluÅŸturduÄŸu karamsar hava yaklaÅŸan yerel seçimlerle birlikte dış politikada hem stratejik düzeyde hem de taktik düzeyde ciddi yalpalamalara, neredeyse kırılma düzeyinde sapmalara yol açabilecek kimi sinyaller vermekte maalesef. Zaaf görüntüsü vermemek önemli ama bu tür bir risk meseleleri açıktan tartışmayı boÄŸacak bir mantıkla iÅŸlerse yakın ve orta vadede altından kalkılması imkânsız faturalarla muhatap olabiliriz ülke olarak.

Mesela Münbiç meselesini ele alalım. Evet, bir operasyon yapılacak ama sadece Amerika’yla anlaÅŸmak yetmiyor çünkü müzakereler sürerken Rusya ve Esed askerleri ortak devriyeye çıkıp Türkiye’ye karşı bayrak gösteriyorlar. DışiÅŸleri Bakanı ÇavuÅŸoÄŸlu’yla ABD DışiÅŸleri Bakanı Pompeo, Münbiç’e dair ortak yol haritasını tartışırlarken CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan “rejimle alt düzeyde istihbarat temasları” kurulduÄŸunu beyan ediyor mesela. Fırat’ın doÄŸusuna iliÅŸkin Amerika’yla varılmak istenen mutabakat 32 km’lik güvenli bölge için Türkiye’nin sınıra olaÄŸanüstü bir askeri yığınak yaptığı dönemde Rusya’nın da Ä°ran’ın elini zayıflatmak üzere Ä°srail’le epeyce ileri askeri iliÅŸkileri pratiÄŸe döktüÄŸünü görüyoruz. Ä°ran ÅŸu sekiz sene boyunca üzerine düÅŸen misyonu hakkıyla eda etti, katledebildiÄŸi kadar Sünni Müslümanı katletti, yıkabildiÄŸi kadar ÅŸehri yıkıp harabeye çevirdi. Åžimdi Amerika’nın PKK-YPG üzerinden, Rusya’nın da Ä°srail üzerinden Ä°ran’ın Suriye’deki askeri-stratejik hareket alanlarını iyice daraltma, boÄŸazlama vakti geldi. Kiralık katillerin sonları devletler düzeyinde de birbirine benzer, malum.

Ancak Türkiye için son haftalarda ilgi ve dikkatleri daha doÄŸrusu öncelikli tehdit algısını Rusya ve Ä°ran’ın koruyup kolladığı Esed rejiminden ve Amerika’nın Fırat’ın doÄŸusunda besleyip büyüttüÄŸü PKK-YPG’den Ä°dlib’e doÄŸru, Ä°dlib’de Heyetü Tahrir-i Åžam’a doÄŸru yöneltmeye dönük bazı geliÅŸmeler yaÅŸanıyor. Amerika, Rusya ve Ä°ran’ın PKK-YPG dışında Esed rejimine muhalif hemen tüm Ä°slami grupları İŞİD’le özdeÅŸ tuttuÄŸu, deÄŸiÅŸik gerekçelerle bombardıman ettiÄŸi sekiz yıllık acı ve kanlı bir vaka. Böyle olmakla beraber uzun bir zamandır Suriye’de hâlâ iÅŸleyen bir düzen kuramadılar ve bunun için Türkiye’yi Esed rejimiyle uzlaÅŸmaya, PKK-PYD varlığına razı olmaya itekleyen diplomatik bir baskı süreci iÅŸletiliyor. 

Özetle Türkiye’nin Ä°dlib’e yönelmesi, Ä°dlib’deki HTÅž varlığını ortadan kaldırması teklif ediliyor. Yani Türkiye’nin bütün taleplerine raÄŸmen Esed rejimini yeni anayasa filan türü bazı makyajlarla sürdürme, PKK-PYD garnizon devletinin sınırlarını ve nüfuz alanlarını biraz daraltma karşılığında Ä°dlib’e operasyon öneriyorlar. 

PKK ve Esed’in Hamileri de, Hasımları da AÅŸikâr

Türkiye’nin kendisine yönelen yakın tehditleri ifade ederken sık sık Münbiç’e, Fırat’ın doÄŸusuna operasyon yapmak üzere kararlı olunduÄŸuna dair beyanları bütün taraflar biliyor. Ancak tuhaf bazı haberlerle Türkiye’nin namluları Fırat’ın doÄŸusuna, Münbiç’e PKK-PYD varlığına deÄŸil de Ä°dlib’e, HTÅž’ye yöneltmesi için manipülatif haber ve beyanlar eÅŸliÄŸinde psikolojik bir zemin inÅŸa ediliyor. 

Türkiye’nin Ä°dlib bölgesinde oluÅŸturduÄŸu 12 askeri gözlem noktası için Heyeti Tahrir-i Åžam’la mutabakatla hareket ettiÄŸi biliniyor. Üstelik HTÅž ile Türkiye arasında hemen hiçbir çatışma yaÅŸanmadı. HTÅž’nin Türkiye’ye yönelik en küçük bir eylemi olmadığı gibi Esed rejimi ve PKK baÅŸta olmak üzere bütün düÅŸman unsurlarla en yoÄŸun çatışan grup olduÄŸu da izahtan varestedir. Ne oluyor peki? HTÅž’yi aşırı dincilikle, Vahhabilikle yaftalama veya IŞİD’le özdeÅŸ kılma propagandalarının kamuoyunda belirleyici bir tesiri olmayınca yeni bir etiketleme giriÅŸimi organize edilmiÅŸ belli ki. 

HTÅž’yi PKK’nın iÅŸbirlikçisi ilan ederek, uyduruk birkaç görüntü eÅŸliÄŸinde de bu tezi güya teyid ederek Münbiç ve Fırat’ın doÄŸusuna yapılacak operasyonu Ä°dlib’e kaydırmak yönünde planlar var anlaşılan. Ä°yi de gözlerimizin önünde sınırımıza 20 bin TIR silah sevk eden Amerikan yönetimi PKK-PYD liderlerine ÅŸöyle mi demiÅŸ acaba?: “Anti-tank füzelerini ve roket atarları da aşırı dinci HTÅž’den alırsınız artık. Bizdeki tanksavarlar ve füzeler sizin iÅŸinize yaramaz ama HTÅž’ninkiler son model ve etkili. Türkiye’ye karşı kurulacak PKK-HTÅž beraberliÄŸi Amerika’yı çok mutlu eder.” Saçmalığın, tutarsızlığın ve daha önemlisi kendi ayağına sıkmanın bundan ala örneÄŸi zor bulunur. 

Amerika ve Rusya arasında süren rekabet, PKK-PYD’nin hangi ülkenin kontrolünde kalacağından öteye bir rekabet deÄŸil. Türkiye’nin ise HTÅž dâhil Suriye’deki bütün direniÅŸ gruplarıyla dayanışmaktan baÅŸkaca seçeneÄŸi bulunmuyor. Çünkü Esed rejimi ve PKK-PYD’yi hızlıca büyütmenin en kestirme yolu Türkiye’yi Ä°slami direniÅŸ gruplarıyla çatıştırmaktan geçiyor. Tehdit algısını Ä°dlib olarak tanımlayan, namluları Esed rejimi ve PKK-PYD’dan gelen tehditler yerine asparagas haberlerle HTÅž’ye çeviren Türkiye, ne Amerika’nın ne de Rusya’nın bölgeye yönelik parçalayıcı, çökertici tasallutunu savuÅŸturabilir. Bütün baskı ve tehditlere raÄŸmen Amerika’nın lejyoneri olmayı reddeden Türkiye, Rusya’nın da lejyonerliÄŸini ÅŸiddetle reddedecektir, reddetmelidir. Çünkü varlık sebebini inkâr edemez.