Sosyal Medya

Kürsü

Abdurrahman Dilipak: Türkiye’nin de Arap yarımadasında kendine yeni müttefikler bulması gerek

04-02-2019 06:52

Abdurrahman Dilipak- Yeni Akit


ErdoÄŸan, Ürdün Kıralı 2. Abdullah’ı Vahdeddin köÅŸkünde kabul etti. Tarih, MS 3 Åžubat 2019.
 
Ürdün Kıralı Ä°stanbul’u ziyaret ettiÄŸi gün, Papa BirleÅŸik Arap EmirliÄŸinde idi. Her iki devlet baÅŸkanının da ziyaret adresi ve zamanlaması son derece ilginç: Güney Arap Yarımadası BaÅŸpiskoposu Paul Hinder, Papa’nın bölgeyi ziyareti konusunda “daha iyi bir zamanlama olmazdı” dedi.
 
Papa’nın ziyaretinin maksadı belli: Dinler arası diyalog konulu uluslararası bir toplantıya katılmak. Papa, Abu Dabi Veliaht Prensi Åžeyh Muhammed bin Zayid’in davetiyle BirleÅŸik Arap Emirlikleri’ni ziyaret ettiÄŸine göre ziyaretin gayesi de davet edenin tayin ettiÄŸi bir konu olsa gerek. Yani BAE ve M. b. Zayed doÄŸrudan “Dinler arası diyalog” denilen o tartışmalı misyonu FETÖ ve Türkiye’den devralmış oluyor. Bu ziyaret bu anlamda BOP’un en azından bu açıdan sona erdiÄŸini gösteriyor.
 
Bu projenin bu buluÅŸma ile aynı zamanda Suudi Arabistan ve Mısır’ın da katılımı ile Türkiye üzerinden deÄŸil, bir Arap Triosu tarafından yönetileceÄŸini gösteriyor.
 
Aslında BAE, Suudi Arabistan ve Mısır insan hakları örgütleri tarafından Yemen politikası ve ülkelerinde insan hakları uygulamaları açısından sert bir ÅŸekilde eleÅŸtiriliyor. 
 
Papa Francis’in 3 Åžubat’ta baÅŸlayan 5 Åžubat’ta sona erecek ziyaretinin ardından ne gibi geliÅŸmelerin yaÅŸanacağını daha sonra göreceÄŸiz. Ä°lk defa bir Papa Arap yarımadasını ziyaret ediyor. Arap dünyasında bu ziyaretin yankısını da görmek gerek. Abu Dabi ziyaretinde Papa’nın, Mısır’daki El Ezher Camii imamı Åžeyh Ahmed El Tayyib ile de görüÅŸmesi aslında ziyaret öncesi Arap ülkelerinde bir lobi çalışması yapıldığı anlamına geliyor. Francisco daha önce de 2017’de, yine aynı konuda Mısır’a “dinler arası diyalog” temalı bir ziyaret yapmıştı. Herhalde bundan sonraki adımın Riyad olması gerekir. Vatikan’ın bu ziyaretten bir baÅŸka beklentisi daha var. O da Arap Yarımadası’nda kilise inÅŸa etmeye yönelik kısıtlamaların da kaldırılması beklentisi. Papa belli senaryonun içinde bir rol üstleniyor. Ama bölge ile ilgili tek senaryo bu deÄŸil. Bu senaryoda ABD, Ä°ngiltere ve Ä°srail’in nerede durduÄŸuna da bakmak gerek.
 
Mesela Ürdün Kıralı böyle bir zamanda Ä°stanbul’u ziyaret ediyor olmasının özel bir anlamı olmalı. Ürdün BAE ve Suudi Arabistan ile yakın iliÅŸkileri olan bir ülke. Suudiler Ürdün’e mali yardımda bulunurken, öte yandan ciddi bir Vehhabilik misyonerliÄŸi de yapıyorlar.
 
Ürdün’ün adının bazı senaryolarda yeniden Hicaz Bölgesinde Åžeyh ailesinin yerini alacağına dair iddialar Suudiler tarafından yakında izleniyor. Papa da bir bakıma Suudi Arabistan’daki Åžeyh ailesi ve Vehhabilerin tepkisini ölçüyor. Bu tepkiyi bloke etmek için de El Ezher Åžeyhini yanına alıyor. Yani Papa, Arap yarımadasında siyasi olarak seküler unsurları, dini olarak da VehhabiliÄŸi F. Gülen yerine ikame ediyor. Bakalım bu ziyaretlerin bir de iade-i ziyareti olacak mı?.
 
Kıral Hüseyin’in Ä°stanbul ziyaretinin de bir iade-i ziyareti mümkün. Gündem herhalde çok farklı olacaktır. Kıral Hüseyin bu süreçte Türkiye’yi karşısına almak istemiyor. Bir denge politikası izliyor. Türkiye yanında olsun istiyor. Türkiye’nin de Arap yarımadasında kendine yeni müttefikler bulması gerek. Yani bu iki ülke arasındaki yakınlaÅŸma, bir bakıma tencere yuvarlanmış, kapağını bulmuÅŸ bir buluÅŸmadır.
 
Ürdün ile bizim aramızda aslında ilginç baÄŸlar vardır. Ürdün adını 251 km uzaktaki Ürdün nehrinden alır. Ürdün adının Amon’dan aldığı söylenir.. Eskiden Philadelphia olarak anılırdı.  Åžam ve Filistin üzerinden Medine ve Mekke’ye, Yemen’e, Babul Mendep’e uzanan koridorda yer alan ülke kadim birçok medeniyetin coÄŸrafyasında yer alır.
 
Pensilvanya Eyaleti’nin en doÄŸusunda bulunan eyaletin en büyük, ABD’nin ise 5. büyük ÅŸehrinin adı da  Philadelphia’dır.. Philadelphia ABD’nin ilk baÅŸkentidir. 1790-1800 arasında baÅŸkentlik yapmıştır.
 
Philadelphia aynı zamanda Ä°ncil’de, Yuhanna vahyinde geçen bir ÅŸehrin adıdır. Bu ÅŸehir AlaÅŸehirdir. AlaÅŸehir Türkiye’nin Ege Bölgesi’nde bulunan Manisa ilinin ilçelerinden biridir. AlaÅŸehir sınırları içinde kurulu Philadelphia kentinin akropolü olan Toptepe düzlüÄŸündeki tapınak Havarilerden loannes adına yapılan St. Jean Kilisesi ile birlikte Ege Bölgesindeki Hıristiyanlığın ilk çaÄŸlarına ait 7 kiliseden birisidir. Ä°ncil’in vahiy bölümünde adı geçen Yedi Kilise (Smyrna, Pergamon, Thyatira, Sardes, Philadelphia, Laodicia ve Ephesus) Hıristiyanlığın ilk kiliselerindendir. Bu kiliselerin üç tanesi (Sardes, Philadelphia ve Thyatira) Manisa ili sınırları içindedir.
 
Amon (Amen, Amun, Ammon, Amoun)’a gelince, bazılarına göre  “Amen/Amon” “saklı olan” demektir. Amon, Teb’in baÅŸ tanrısıdır, tanrılar tanrısıdır. 
 
Mısır’da ilk kez Tek tanrılı “Aten dini”ni kuran, IV. Amenotep‘in (Akhenaton) veya Amon’un oÄŸlu Tutankamon (Antik Mısır’ın 18. Hanedanı), MÖ 1341 yılında antik Mısır’da doÄŸdu.. Annesi Prenses Kia’dır. MÖ 1332 - MÖ 1323 yılları arasında yaÅŸadı. Hz. Yusuf’a iman eden Firavun olduÄŸu da söylenir. Dokuz yaşında tahta çıkan ve adı 12 yaşına kadar “Tutankhaten”(GüneÅŸ Tanrısı Amon’un yaÅŸayan temsilcisi) olan bu kiÅŸinin babasının adı olan Amon daha sonra Amman’a dönüÅŸtüÄŸü de iddia ediliyor. Böylece Amman ile Afrika ve  Mısır tarihi arasında da bir çaÄŸ kurulmuÅŸ oluyor. Amon’un zaman içinde “Amin / iman ettim) ÅŸeklinde kullanıldığı da iddia edilir. Kimileri Amon dönemini Mısırda Tek Tanrılı dine geçiÅŸ dönemi olduÄŸunu söylerken, kimilerine göre Mısır mitolojisinde güneÅŸi, rüzgar ve gökyüzünü yöneten Tanrı, Tanrıların kralı olarak görülmüÅŸtür. Amon kimilerince GüneÅŸ tanrısı Ra ile özdeÅŸleÅŸtirilerek Amon-Ra olarak anılmıştır. Bu yönü ile de Åžintoizm ve Sabiilik inancı açısından bir referans olmaktadır.
 
Ben bu buluÅŸmanın ardından iki ülke arasında siyasi, iktisadi, savunma, bölge güvenliÄŸi, istihbarat çalışmaları açısından iÅŸbirliÄŸinin daha da derinleÅŸeceÄŸini düÅŸünüyorum. Sanırım karşılıklı olarak lobi faaliyetlerinin de artması gerek. Mesela üniversite, ticaret, sanayi, STK, meslek odaları arasında iliÅŸkiler daha da geliÅŸtirilecektir. Mesela iki ülke arasında neden bir “biliÅŸim” ve “Kenevir birliÄŸi” kurulmasın.
 
Ürdün, Ankara açısından Sevarin adası, Kızıldeniz bölgesinin güvenliÄŸi, Babulmendep ülkeleri ve Somali koridoru açısından son derece önemli bir geçiÅŸ noktasında bulunuyor. Ürdün halkının büyük çoÄŸunluÄŸunun Filistinlilerden oluÅŸtuÄŸu unutulmamalı. Kudüs, Filistin ve Suriye açısından Ürdün’le kurulacak yakın bir iÅŸbirliÄŸinin bu konularda büyük bir deÄŸer taşıdığını not etmek gerek.
 
Tamam, Arap isyanları, Åžerif Hüseyin’in geçmiÅŸte oynadığı rol aklımızın bir kenarında bulunsun. Tanıkları ve sanıkları kaybolmuÅŸ davaları bir kan davasına dönüÅŸtürmenin bir anlamı yok. GeçmiÅŸten aldığımız dersle geleceÄŸimizi yeniden inÅŸa etmeliyiz. Ehlen ve sehlen, merhaba! Selâm ve dua ile.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.