Sosyal Medya

Özel / Analiz Haber

İslam medeniyeti Kentte değil, şehir'de/Medine'de ortaya çıkmıştır

25-01-2019 11:15

AHMET AĞIRAKÇA / FİKRİYAT


Ä°slam Medeniyeti bir vahiy medeniyetidir, Ä°slam medeniyeti Kentte deÄŸil, ÅŸehir'de/Medine'de ortaya çıkmıştır. Bundan dolayı bu medeniyete Vahiy ve Åžehir medeniyeti adını veriyoruz.
 
Bu Medeniyet Medine'de ortaya çıkmış ve adını da o kutsal beldenin isminden almıştır. Medine, Åžam, BaÄŸdat, Kahire, Kurtuba ve Ä°stanbul bizim baÅŸÅŸehirlerimiz olarak medeniyetimizin de altı ana ÅŸehirleridir.
 
Bu medeniyet ilmin salt fiziki geliÅŸmelerini ortaya çıkarmamış, bünyesindeki maddi geliÅŸmelerin yanı sıra, bilgiyi, sabrı, merhameti, ÅŸefkati, estetik zevki, sevgi ve saygı öÄŸretileriyle, ahlakı ve adaletiyle özellik kazanmış bir medeniyetidir. Kur'anî ve manevi ilimler olarak tefsir, hadis, fıkıh ve kelam alanında büyük ilmi geliÅŸmeleri saÄŸladığı gibi, fizik, kimya, matematik, tıp, astronomi alanında da büyük keÅŸifler yapmış ve bu alanlarda dünya medeniyetlerine öncülük etmiÅŸtir.
 
Dünya medeniyetlerinin ustası olarak kabul edilmesi gereken Ä°slam medeniyeti ilimler tarihinde bütün medeniyetlerin önünü açmış ilerlemelerini saÄŸlamıştır. Çünkü bu medeniyet Hz. Adem'le baÅŸlar ve vahiyle ÅŸekillenir. Ä°slam medeniyetinin bünyesinde bir taraftan dil ve edebiyat alanında geliÅŸmeler saÄŸlanırken; musiki, sanat ve mimarlıkta dünyaya öncülük etmiÅŸtir. Dünya astronomi ve ilimler tarihinde yer küresinin enlem ve boylamları ilk defa bilge halife el-Me'mun zamanında Beytu'l-hikme alimleri tarafından tespit edilmiÅŸ ve bu bilgiler Ä°slam medeniyetinin verileri olarak ortaya çıkmıştır. Yine ilimler tarihinde ilk geliÅŸmiÅŸ rasathaneler, Ä°slam dünyasında kurulmuÅŸtur. Bu medeniyet taşıdığı birçok özelliÄŸiyle eÅŸsiz bir ilmi zirveye tırmanmış, verdiÄŸi eserlerle bir telif medeniyeti olarak ortaya çıkmıştır. Kur'an-ı Kerim ve Hz. Peygamber'in (sallallahu aleyhi ve sellem) öÄŸretilerinden ilhamını alan bu medeniyetin alim ve müellifleri genel olarak Ä°slam'ın verilerini inceleyerek teliflerini yapmışlardır. Ä°lk telifimiz Abdullah Ä°bnu Amr Ä°bnu'l-Ass'ın es-sahifetu's-sadıka'sıyla baÅŸlayıp günümüze kadar devam eden bir müellifler silsilesinin yetiÅŸtiÄŸi bir medeniyettir. Said Ä°bnu'l-Müseyyeb, Said Ä°bn Cübeyr, Ä°mam Zühri, Hasan el-Basri bunların ardından gelen büyük ilim adamlarından binlerce ismi sayabileceÄŸimiz gibi Ebu Hanife, Muhammed Ä°bn Ä°dris eÅŸ-Åžafii, Malik Ä°bn Enes, Ömer Ä°bn Abdulaziz, Ahmed Ä°bn Hanbel, Muhammed Ä°bn Cerir et-Taberi ve Alame el-Mesudi'ye kadar uzanan üç asır süren ilk dönemden deÄŸerli isimleri sayarak, bu tarafa doÄŸru geldiÄŸimizde karşımızda binlerce ilim adamı ismi çıkmaktadır. Bize binlerce eser ve müellif adını içeren büyük ilim adamı ve araÅŸtırmacı en-Nedim dünya ilimler tarihinin en önemli isimlerinden birisi olmuÅŸ ve kaybolma ihtimali olan birçok eseri bize tanıtmakla ilimler tarihinde büyük bir dönüm noktasını oluÅŸturmuÅŸtur. Bu medeniyet, bir taraftan Beytu'l-hikme'yi kuran bir medeniyet olduÄŸu gibi, diÄŸer taraftan Ä°mam Gazzali ve Ä°bnu Hazm'ı yetiÅŸtirmiÅŸ, bir diÄŸer taraftan el-Kindi'yi, Farabi'yi, Huneyn Ä°bn Ishak'ı, el-Harezmi'yi, Sabit Ä°bnu Kurrye'yi, Ebubekir er-Razi'yi, Ä°bn Sina'yı, Ä°bnu'l-Heysem'i, el-Biruni'yi ve Kitabu't-Tasrif limen aceze ani't-Te'lif gibi dev bir eserin müellifi Endülüslü Ebu'l-Abbas ez-Zahravi'yi yetiÅŸtiren bir medeniyettir.
 
Bunların yanısıra Ä°bnü'n-Nefis'i unutamayız, el-Buzcani'yi, el-Bettani'yi, el-Fergani'yi ve onların dev eserlerini hatırlamak gerekir. Bir diÄŸer alanda yetiÅŸen ilim adamları olarak Ä°mam Buhari'yi ve Ä°mam Müslim'i ve "Sahihayn"larını; kütüb-ü sitte'nin diÄŸer sünen müelliflerini biliyoruz. Ayrıca biraz daha farklı müelliflere ve farklı ilim alanlarına gelecek olursak, es-Serahsi'yi ve dev eserini, bir diÄŸer farklı alandan Ä°brahim Ä°bnu'l-Edhem'i anarken KaÅŸgarlı Mahmud'u ve Yusuf Has Hacib'i farklı ilim alanlarında yetiÅŸmiÅŸ ÅŸahsiyetler olarak mutlaka zikretmek gerekir.
 
Son derece önemli bir bilim adamımız olan Ä°brahim el-Dani'yi ve yine Endülüslü ZühroÄŸullarını, dünya tarihinde ilk defa insanın uçma arzusunu gerçekleÅŸtiren Ä°bn Firnas'ın keÅŸiflerini kaydederken aynı yolun izleyicisi olan Hazerfan Ahmet Çelebi'yi anmamız gerekir.
 
Özellikle Avrupa'yı aydınlatan Ä°bn RüÅŸd ve eserleri bu medeniyetin batı dünyamızdaki önemli ilmi verileridir. Ebu's-Suud efendiyi, TaÅŸköprülüzade'yi, Kâtip Çelebi'yi, ünlü astronomi alimi Takiyüddin Mengüberti'yi ve Sidretü'l-munteha'sını mutlaka hatırlamak gerekir.
 
"Ä°lmin ilk ÅŸartı ÅŸüphedir" anlayışıyla ilmi çalışmalarını ve teliflerini sürdüren bu medeniyet gerçekten saymakla bitmez büyük ilim adamları yetiÅŸtirmiÅŸtir ve muazzam telif eserler ortaya koymuÅŸtur. Ebu'l-Ä°zz el-Cezeri'yi ve insanlık tarihinde önemli bir dönüm noktasını oluÅŸturan Kitabu'l-hiyel'ini, medeniyetimizin baÅŸ eserlerinden birisi olarak yeni nesillere tanıtmamız gerekir. Bunun yanında el-Cezerî'den baÅŸlayıp Anadolu'nun Ä°bn Sina'sı olarak bilinen Hacı PaÅŸa'nın, Ali KuÅŸçu'nun, Molla Lutfi'nin, bu medeniyetin önemli ÅŸahsiyetleri arasında anılması ve gençlerimize anlatılması gereken ilim adamları olduklarını biliyoruz.
 
Bir diÄŸer taraftan, Muhammed eÅŸ-Åžeybanî'nin es-Siyeru'l-kebir'ini Ä°mam Åžafi'nin eseri el-Umm'u, Ä°mam Malik'in el-Muvatta'ını, Ä°mam Åžatibi'nin el-Muvafakat'ını, Ä°bn Hazm'ın el-Muhalla'sını ve bunların yanında bu medeniyetin en önemli verileri olarak Firdevsu'l-hikme'yi, el-Havi fi'tıbb'ı, el-Kanun fi't-tıbb'ı, Kanunu'l-Mesudi'yi, Sırrü'l-esrar'ı, Kitabü'l-hesba ve'l-cuderi'yi, et-Tıbbu'r-ruhani'yi biliyoruz. Ayrıca el-Mucez fi't-tıbb'ın Avrupa'ya ışık tutmuÅŸ eserlerden biri olduÄŸunu da biliyoruz.
 
Nizamu'l-hikme, Firdevsu'l-hikme, Kitabu'l-ayn, Kitabu'n-nebat, Kitabu's- sinaati't-tibbiye, kitabu'ÅŸ-ÅŸifa, kitabu'n-necat ve bütün bunların yanında Kitab ma li'l-Hind, Asarü'l-bakiye adlı eserler, Ä°slam medeniyetinin büyük verileridir.
 
Ä°bnu'n-nefis'in el-Mucez'fi't-tıbb adlı eserinin küçük kan dolaşımının nasıl meydana geldiÄŸini bütün insanlığa öÄŸretmiÅŸ olması; logaritma, trigonometri ve bunların yanında bir çok kimyevi tahlillerle varılan ilmi sonuçlarla birlikte matematikte gelinen zirve noktalar ve Cebir'de sıfır kavramının keÅŸfi Müslümanlara aittir. Yer çekiminin tespiti, üç ve dört bilinmeyenli denklemler ve yine Ä°bnü'l-Heysem'in el-beytü'l-muzlim, yani görme olayının nasıl gerçekleÅŸtiÄŸi, göz yapısı ve optik alanındaki büyük buluÅŸ olan "karanlık odayı" bütün dünyaya yeniden anlatmamız son derece önemlidir.
 
Ä°slam dünyasında, daha doÄŸrusu bütün dünyada ve tıp tarihinde ilk sezaryen ameliyatının Müslüman Tabipler tarafından yapıldığını, aynı ÅŸekilde ilk katarakt ameliyatının da Müslüman tabiplerin gerçekleÅŸtirdiÄŸini biliyoruz.
 
Ekvatorun çevresini uzunluÄŸu, yeryüzünün doÄŸruya en yakın ve en güzel haritaları ilk dönemden itibaren yine Müslüman bilim adamları tarafından çizilmiÅŸ ve insanlığa kazandırılmıştır.
 
Bir diÄŸer alana geçersek, edebiyat alanında Tarafa'yı, Lebid'i, Zuheyr'i, Antara'yı medeniyetimizdeki önemini ve yerini mutlaka biliyor ve hatırlıyoruz. Fuzuli'yi, Ömer Hayyam'ı, Nabi'yi, Baki'yi, Ziya PaÅŸa'yı, Mehmet Akif Ersoy'u, Necip Fazıl'ı, Sezai Karakoç'u, Erdem Bayezıd'ı; Akif Ä°nan'ı ve Cahid ZarifoÄŸlu'nu andığımız zaman medeniyetimizin ÅŸiir alanındaki eserleri ortaya çıkmış oluyor. Bunlar tarihle öykünme deÄŸil hakikatin ifadesidir.
 
Kısaca Ä°slam Medeniyeti ilmi, ahlakı, merhameti, adaleti, ÅŸefkati, estetik zevki, sevgi ve saygıyı tüm insanlara ulaÅŸtırmaya çalışmış ve öÄŸretmeye gayret etmiÅŸtir. Ä°ÅŸte bu medeniyet Ä°slam medeniyetidir ve onun Merkezi batıda Kurtuba ve MerrakeÅŸ'ten doÄŸuda Haydarabad ve Jakarta'ya, kuzeyde Kırım'dan güneyde Yemen'e kadar geniÅŸ bir alana uzanır. Bu bir ümmet coÄŸrafyası ve bir ümmetin medeniyet alanıdır.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.