Sosyal Medya

Kürsü

Yıldıray Oğur: 2019 yerel seçimleri de erkek erkeğe geçecek

23-01-2019 06:28

Yıldıray Oğur- Karar


3 Nisan 1930’da kadınların belediye meclislerinde seçme ve seçilme hakkını kazanmasından bu yana Türkiye’de yapılan belediye seçimlerinde 30 binin üstünde belediye baÅŸkanı seçildi. 89 yıl boyunca belediye baÅŸkanı seçilen kadın sayısı ise sadece 119.                                
 
Türkiye’nin ilk kadın belediye baÅŸkanı Artvin’in Yusufeli ilçesi Kılıçkaya beldesine 1930 yılında baÅŸkan seçilen Sadiye Ardahan’dı.
 
Onun ÅŸehit Çıldır Kaymakamı’nın kızı, bir CHP milletvekilinin kız kardeÅŸi ve bir binbaşının eÅŸi olması, böyle bir makama getirilen kadınlar için aranan güvenilirlik ve referans ölçütleri hakkında bir fikir veriyor.
 
Resmi kayıtlara ilk kadın belediye baÅŸkanı olarak geçen, 1950 Eylül yerel seçimlerinde Demokrat Parti’den Mersin Belediye BaÅŸkanı seçilen Müfide Ä°lhan ise MareÅŸal Fevzi Çakmak’ın kız kardeÅŸinin kızıydı.  
 
Onun baÅŸkanlığa seçilmesi Türkiye’de olduÄŸu kadar dünyada da büyük ilgi çekmiÅŸ, Müfide Hanım, Ä°ngiltere’ye davet edilip, BBC’de konuÅŸmalar yapmıştı.
 
Fakat erkek siyasetçiler bu baÅŸarı hikayesine daha fazla tahammül edememiÅŸti. Önce Ä°ngiltere’de fazla kaldığı için belediye meclisinde hırpalanmış, maaşını iade etmesi kararı çıkmış, meclisteki tartışmalar sırasında Müfide Hanım’ın sinir krizi geçirip aÄŸlayarak toplantıyı terk etmesi ise basında erkek yazarlar tarafından, bu iÅŸlerin kadınlara uygun olmadığıyla ilgili nasihatler ve esprilerle karşılanmıştı.
 
Müfide Hanım Mersin belediye baÅŸkanlığı koltuÄŸunda sadece bir yıl oturabildi. Ama bu erken vedanın sebebi onun için anmalar düzenleyen ÇaÄŸdaÅŸ YaÅŸam DerneÄŸi’nin iddia ettiÄŸi gibi partisinin Arapça ezan kararına kızıp istifa etmesi deÄŸil.
 
1951’de “belediye bütçesini iyi kullanamadığı, imar iÅŸlerinde çok zayıf kaldığı” gibi bir kısmı yine cinsiyetçi gerekçelerle belediye meclisi tarafından bütçesinin reddedilip, baÅŸkanlıktan düÅŸürülmesi.
 
Müfide Hanım’dan bu yana aslında deÄŸiÅŸen bir ÅŸey yok. Söz konusu olan kadınlar olunca belediyeciliÄŸin toz toprak içinde, ağır bir iÅŸ olduÄŸu hatırlanıyor ve kadınların bu iÅŸ için uygun olmadığı düÅŸünülüyor.
 
Ya da “Hükümet Kadın” filminde olduÄŸu gibi kadın belediye baÅŸkanı bir mizah malzemesine dönüÅŸüyor.  Halbuki filmde hayatı anlatılan 1956-1960 Midyat Belediye BaÅŸkanı Zekiye Ekmen Midyat, bir aÄŸa kızıydı, filmdeki gibi cahil bir kadın deÄŸildi, dil biliyordu, ilçesine elektrik, su getirmiÅŸti, gerektiÄŸinde elini kanalizasyona da sokmuÅŸtu.
 
O yüzden son istatistikler de hiç iç açıcı deÄŸil.
 
Mahalli Ä°dareler Genel MüdürlüÄŸü’nün verilere göre Türkiye’de 1398 belediye bulunuyor.
 
Bu belediyelerden 1358’inin baÅŸkanı erkek, sadece 39 kadın belediye baÅŸkanı var.  30 büyükÅŸehir belediye baÅŸkanından 3’ü, 51 il belediye baÅŸkanından sadece 1’i 921 ilçe belediye baÅŸkanından da sadece 33’ü kadın.
 
Fakat ÅŸu ana kadar açıklanan aday listelerine bakılırsa, HDP’nin her belediyeye bir kadın ve bir erkek aday gösterdikleri eÅŸ baÅŸkan sistemi bir tarafa bırakılırsa, kadın belediye baÅŸkanları bu sayının dahi altına düÅŸebilir.
 
Mevcut kadın belediye baÅŸkanlarının bir kısmı adaylık sürecinde elenmiÅŸ durumda.
 
Onlardan biri de AK Parti’nin 2014 yerel seçimlerinde seçilen altı kadın belediye baÅŸkanından Elazığ Keban Belediye BaÅŸkanı Fethiye Atlı. 2014 yere seçimlerinde partisinin oylarını iki katına çıkarıp yüzde 59’la baÅŸkan seçilen Atlı’nın babası da 1977 yılında CHP’den belediye baÅŸkanı seçilmiÅŸ, 12 Eylül darbesinde baÅŸkanlığı düÅŸürülmüÅŸtü. 
 
CHP’li bir belediye baÅŸkanı babanın, 28 Åžubat’ta baÅŸörtüsü yüzünden iÅŸinden atılmış kızı ve Türkiye’nin ilk baÅŸörtülü belediye baÅŸkanlarından biri olan Atlı, bu seçimlerde partisi tarafından aday gösterilmedi.  
 
Onun yerine partinin ilçe baÅŸkanı aday yapıldı. Bunun üzerine de Fethiye Atlı da sürpriz bir kararla seçimlere bağımsız girmeye karar verdi. Yaptığı açıklamada “Partime kırgınlığım ve küskünlüÄŸüm yok. Sadece alınan karara üzüldüm. Keban'da yapılan ankette yüzde 70 halk oylamasına raÄŸmen aday gösterilmedim. Bundan dolayı üzüldüm. Bağımsız aday olmayı vatandaÅŸların isteÄŸi üzerine oldum. Cumartesi'den beri beni arıyorlar. Ailem ve çevrem destek olacağını söyledi. BaÅŸka partiden de teklif geldi ama kabul etmedik. Allah'ın yardımı ve Keban halkını desteÄŸi ile kazanacağız” dedi.
 
AK Parti’nin 20142de seçilen altı kadın belediye baÅŸkanından Ankara Kalecik Belediye BaÅŸkanı Filiz Ulusoy da yeniden aday gösterilmeyenlerden biri. Parti teÅŸkilatıyla birlikte BBP’ye geçen Ulusoy, BBP’den aday oldu. Ama onun yaÅŸadıkları belediyelerdeki rant kavgasının nasıl sert geçtiÄŸini gösteriyor. Çünkü bir kaç gün evi kurÅŸunladı. KurÅŸunlar salonundaki koltuklara ve televizyonuna isabet etti. Neyse ki  Filiz Hanım yara almadı.
 
Ankara Güdül Belediye BaÅŸkanı Hava Yıldırım da Ak Parti’nin yeniden aday göstermediÄŸi kadı belediye baÅŸkanlarından oldu.
 
AK Parti’nin yeniden aday göstermediÄŸi dördüncü kadın belediye baÅŸkanı ise Meram Belediye BaÅŸkanı Fatma Toru. O da 2014’de  seçilen ilk baÅŸörtülü kadın belediye baÅŸkanlarından biriydi.
 
Onun adı ise Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi  Dekanı Prof. Dr. Mehmet Karalı’nın bir tweetiyle gündeme gelmiÅŸti. Meram’daki fakültenin dekanı “Aile hayatına yönelik bazı politikaları YANLIÅž buluyorum. Ä°yi bir çocuk yetiÅŸtirmek, iBunu diyen bir akademisyen: Ä°yi bir ev hanımı olmak bakan, baÅŸkan, baÅŸarılı bir iÅŸ kadını olmaktan elzemdir, seçimde kadınlara oy vermeyeceÄŸim” demiÅŸti.  Daha sonra bu tweeti yüzünden istifa etmek zorunda kalan dekanın bu seçimlerde kadın adaya oy vermesi gerekmeyecek. 
 
AK Parti tek büyükÅŸehir belediye baÅŸkanı olan Gaziantep’te Fatma Åžahin’i, EskiÅŸehir Mihalgazi’de ÅŸalvarlı belediye baÅŸkanı olarak tanınan Zeynep Akgün’ü yeniden aday gösterdi.
 
2014 seçimlerinden MHP’den seçilip daha sonra AK Parti’ye katılan Ä°zmir Kiraz Belediye BaÅŸkanı Saliha Özçınar da yeniden aday gösterilen kadın belediye baÅŸkanlarından biri oldu. 
 
Bunun dışında ÅŸu ana kadar açıklanan AK Parti listelerinde seçilebilecek yerlerdeki kadın aday sayısı az.
 
Ä°stanbul Sancaktepe’de Åžeyma DöÄŸücü, Ankara Akyurt’ta Hilal Ayık, Kocaeli’nin Ä°zmit ilçesinde Azize Sibel Gönül ve Samsun Ladik’te Nurhan Yapıcı Özel.
 
AK Parti’nin özellikle seçilme ÅŸansı olmayan Ankara Çankaya, Ä°stanbul ÅžiÅŸli, Kadıköy, Adalar, Ä°zmir Konak, Karşıyaka, Güzelbahçe, Balçova  gibi ilçelerde kadın aday göstermesi ise Türkiye’de belediyecilikte ancak kazanma ihtimali yoksa erkeklerin kadınlara yol açtığını bir kere daha gösterdi.
 
CHP henüz bütün adaylarını açıkladı. Kesin olan kadın adaylardan biri, üçüncü dönem baÅŸkanlığına çok yakın olan Aydın Belediye BaÅŸkanı Özlem ÇerçioÄŸlu. ZannedildiÄŸinin aksine CHP’nin mevcut kadın belediye baÅŸkan sayısı da fazla deÄŸil, sadece 7. 
 
Mevcut yedi baÅŸkandan Denizli Bozkurt Birsen Çelik, Amasya GümüÅŸhacıköy Zehra Özyol yeniden aday gösterilirken diÄŸer adaylar henüz açıklanmadı. Açıklanan 25 yeni kadın belediye baÅŸkanı adayından ise sadece ikisi seçilecek yerlerden. CHP’nin seçilme ihtimali yüksek Ä°stanbul ve Ä°zmir’deki büyük ilçelere, kadın aday gösterip göstermeyeceÄŸi merak konusu.
 
Hiç kadın belediye baÅŸkanı olmayan MHP ise ÅŸu ana kadar açıklanan aday listelerine göre seçilme ÅŸans olmayan iki ilde seçimlere kadın adaylarla giriyor; Şırnak ve Tunceli. Denizli’de gösterilen kadın aday ise ittifak yüzünden belediye AK Parti’ye bırakıldığı için geri çekildi. Kadın lideri olan Ä°yi Parti’nin CHP ile nerelerde ittifak yapacağı henüz belirsiz ama partinin ÅŸu ana kadar açıkladığı kadın adaylar içinde kazanma ihtimali olan bir aday bulunmuyor.
 
2014 yerel seçimlerinden biri büyükÅŸehir, biri il olmak üzere 24 kadın belediye baÅŸkanı olan HDP’nin (DBP) ise aralarında Diyarbakır BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanı Gültan Kışanak ve Hakkari Belediye BaÅŸkanı Dilek HatipoÄŸlu’nun da olduÄŸu kadın belediye baÅŸkanlarının çoÄŸunluÄŸu tutuklu. Yerlerine atanan kayyımların hepsi de erkek. Bütün adaylarını kadın ve erkek eÅŸ baÅŸkanlar olarak belirleyen HDP’nin oy pusulasında görünecek kadın aday sayısını kestirmek zor. Ama Diyarbakır’da seçimlere bu kez kadın adayla deÄŸil milletvekili Selçuk Mızraklı ile Van’da ise bu kez bir kadın adayla Van milletvekili Bedia Özgökçe Ertan ile girecekler.
 
Yani hepsi çirkinlikte birbirine benzeyen ÅŸehirlerimize önümüzdeki beÅŸ yılda da kadın eli deÄŸmeyecek.
 
Partiler yine kazanma ÅŸansları olmayan yerlere kadın adaylar koyarak kadın aday istatistiklerini yükseltmeye çalışacaklar.
 
Ama bunun sebebi artık Nebile Hanım görevden alınırken gerekçe gösterildiÄŸi gibi belediyeciliÄŸin toz toprak içinde yapılan ağır bir iÅŸ olması deÄŸil, belediyelerin sert rant kavgalarının merkezinde olması.
 
Özetle 2019 yerel seçimleri de erkek erkeÄŸe geçecek.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.