Özel okul öğretmenleri işe iade davası açamayacak, ihbar tazminatı alamayacak

Özel okullarda görev yapan öÄŸretmenler, Özel ÖÄŸretim Kurumları Kanunu’na tabi olarak “süreli sözleÅŸme” ile çalışıyorlar. Bir öÄŸretmen ile özel okul arasında zincirleme olarak birden fazla süreli sözleÅŸme yapılması halinde, bu sözleÅŸmenin “süresiz sözleÅŸmeye” dönüp dönmediÄŸi konusunda Yargıtay 7. 9. ve 22. Hukuk Daireleri tarafından önceki yıllarda farklı kararlar verildi. Zincirleme sözleÅŸmenin süresiz sözleÅŸmeye dönmesi halinde, haklı bir nedene dayanmadan sözleÅŸmesi yenilenmeyenler iÅŸe iade davası açabiliyor, ihbar ve kıdem tazminatı alabiliyor.

Konuyla ilgili Yargıtay kararları arasında farklılıkların giderilmesi amacıyla Yargıtay Ä°çtihadı BirleÅŸtirme Genel Kurulu tarafından geçen yıl 2018/2 sayılı karar alındı. Özel okullar, bu kararı gerekçe göstererek, sözleÅŸmesi yenilenmeyen öÄŸretmenlere kıdem tazminatı ödememeye baÅŸladı. 

BELÄ°RLÄ° SÜRELÄ°” MÄ°, “BELÄ°RSÄ°Z SÜRELÄ°” MÄ°?

Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre belirsiz süreli iÅŸ sözleÅŸmeleri, ihbar, kıdem tazminatı, iÅŸe iade gibi iÅŸ güvencesine iliÅŸkin hükümlerden yararlanmaya olanak saÄŸlıyor. Belirli süreli sözleÅŸme sürenin bitiminde kendiliÄŸinden sona ermiÅŸse, çalışanlar, kıdem tazminatına hak kazanamadıkları gibi, ihbar tazminatı, iÅŸ arama izni, iÅŸe iade davası açma haklarından da yararlanamıyorlar.
4857 sayılı Ä°ÅŸ Kanunu’nun 18. maddesinde, iÅŸ güvencesinden yararlanmak için sözleÅŸmenin belirsiz, yani süresiz olması öngörülüyor. Bu nedenle belirli süreli iÅŸ sözleÅŸmesi ile çalışan iÅŸçi, iÅŸ güvencesi hükümlerinden yararlanamıyor. Normalde, iÅŸveren ile çalışanlar arasında peÅŸ peÅŸe birden fazla belirli süreli sözleÅŸme yapılmışsa, belirsiz sözleÅŸmeye dönüÅŸüyor. Bu durumda çalışan açısından iÅŸ güvencesi hükümlerinden yararlanma hakkı doÄŸuyor.

KANUNDAKÄ° BÄ°R CÜMLE ÖÄžRETMENLERÄ° YAKTI

Genel Kurul kararında, 5580 sayılı Özel ÖÄŸretim Kurumları Kanunu’nun 9. maddesinde, öÄŸretmen ile öÄŸretim kurumları arasında “en az bir yıl süreli” sözleÅŸme yapılmasının zorunlu kılındığı vurgulandı. Kararda, kanun hükmü ile sözleÅŸmenin belirli süreli yapılması gereken hallerde belirli süreli sözleÅŸmenin zincirleme yapılmasının, sözleÅŸmenin belirli süreli olma niteliÄŸini ortadan kaldırmayacağı ifade edildi. Yargıtay Ä°çtihadı BirleÅŸtirme Genel Kurulu kararı, oy çokluÄŸuyla alındı.

KARÅžI OY YAZISI

ÇoÄŸunluÄŸun kararına katılmayan üyelerin kaleme aldığı karşı oy yazısında, Ä°ÅŸ Kanunu’nda öngörülen iÅŸ güvencesi hükümlerinden yararlanabilmek için genel kuralın belirsiz süreli iÅŸ sözleÅŸmesi ile çalışan iÅŸçi olmak gerektiÄŸi vurgulandı. Ä°ÅŸçi belirli süreli iÅŸ sözleÅŸmesi ile çalışıyorsa iÅŸ güvencesinden yararlanamayacağı kaydedilen karşı oy yazısında, “5580 sayılı Kanun uyarınca, eÄŸitim elemanı ile yapılan sözleÅŸmeyi, kanun açık olmadığı halde belirli süreli saydığımızda, eÄŸitim elemanı iÅŸ güvencesinden yoksun kalacaktır” denildi.

Karşı oy yazısında ÅŸöyle devam edildi:

“ÇoÄŸunluk görüÅŸü ile özel okul kurumu eÄŸitim elemanları iÅŸ güvencesinden mahrum kalmışlardır. Asgari süre sonunda iÅŸverenin feshinden dolayı ihbar tazminatı talep edemeyeceklerdir. Zincirleme yapıldıkları ve belirli süreli olma özelliklerini korudukları için süre bitiminde (örneÄŸin 10’uncu yılın sonunda) kendiliÄŸinden sona erdiÄŸi için kıdem tazminatı talep etmeleri tartışmalı hale gelmiÅŸtir.”

Karar, Özel ÖÄŸretim Kurumları Kanunu’na tabi okul öncesi eÄŸitim, ilköÄŸretim, ortaöÄŸretim, özel eÄŸitim okulları ile çeÅŸitli kursları, özel öÄŸretim kurslarını, uzaktan öÄŸretim yapan kuruluÅŸları, motorlu taşıt sürücüleri kurslarını, özel eÄŸitim ve rehabilitasyon merkezleri, sosyal etkinlik merkezleri ile benzeri özel öÄŸretim kurumlarında çalışan öÄŸretmenleri etkiliyor. Sayıları 150 bin kiÅŸiye ulaÅŸan öÄŸretmenlerin iÅŸ güvencesi, ihbar ve kıdem tazminatı haklarının saÄŸlanabilmesi için 5580 sayılı Kanun’un 9. maddesinde deÄŸiÅŸiklik yapılması ve özel okullarla imzalanacak sözleÅŸmenin "belirli süreli" deÄŸil, "asgari süreli" olduÄŸunun açıklığa kavuÅŸturulması gerekiyor. Asgari süre ifadesi konulduÄŸu takdirde zincirleme sözleÅŸme yapanlar haklarına kavuÅŸabilecek.

DeÄŸiÅŸiklik yapılmadığı takdirde, Yargıtay Ä°çtihadı BirleÅŸtirme Büyük Genel Kurulu Kararı uygulanmak zorunda.