Sosyal Medya

Kürsü

Rasim Özdenören- Hauriou’nun kurum teorisi ve siyasal partiler

06-01-2019 06:36

Rasim Özdenören- Yeni Şafak


Birkaç gün önce yeni bir siyasal parti kurulacağına iliÅŸkin bir haber yansıda medyaya...
 
Ä°çin bulunduÄŸumuz yıl itibariyle bu ülkede faaliyette olan 93 adet siyasal parti varmış. Bu da kurulursa sayı 94’e çıkacak.
 
Bu partilerin bir kısmı, eskiden üyesi bulunduÄŸu siyasal partiden bir biçimde muÄŸber olup ondan ayrılanların kurduÄŸu parti... DiÄŸer bir kısmı da belli bir fikriyatın sözcülüÄŸünü yapmak, o uÄŸurda savaşım vermek üzere kurulmuÅŸ bulunuyor.
 
Ä°lk kısımda andığımız partiler, yani muÄŸber olanların, küskünlerin partisi –ÅŸayet seçime girmeyi baÅŸarabilmiÅŸlerse- ilk seçimde ya üç beÅŸ milletvekili çıkarabiliyor veya hiç milletvekili çıkaramadan bir sonraki seçime kadar silinip gidiyor.
 
Bir fikriyata tercüman olmak üzere yola çıkanlarsa, baÅŸta ya teÅŸkilatlarını tamamlayamadıklarından veya malî yetersizlikten herhangi bir seçime giremiyor ama varla yok arası bir pozisyonda ayakta kalmaya çalışıyor.
 
Bahsi geçen bu partilerin hiçbirinin kitle partisi haline dönüÅŸtüÄŸü görülmüyor. Görülemez de...
 
Neden mi?
 
Bu sorunun cevabını geçtiÄŸimiz yüzyılın ilk çeyreÄŸinde ürünlerini vermiÅŸ olan hukuk teorisyenlerinden Maurice Hauriou’nun kurum (müessese) teorisinde bulabiliriz. Ona göre bir kurumun kurulup yaÅŸayabilmesinin bazı temel koÅŸulları bulunuyor.
 
Bu koÅŸullar ÅŸöyle sıralanabilir:
 
1. Bir iÅŸ veya teÅŸebbüs fikri bulunacak,
 
2. Bu fikrin gerçekleÅŸeceÄŸi toplumsal ortam müsait olacak veya müsait hale gelecek/getirilecek,
 
3. Fikrin gerçekleÅŸmesine hizmet edecek örgütlenmiÅŸ bir güç (kudret) var bulunacak.
 
Kitle partisi haline gelemeyen siyasal partiler kuruluş aşamasında, hepsini değilse de, bu koşullardan birini veya ikisini yerine getirebiliyor.
 
Ama bir dördüncü koÅŸul var ki, dananın kuyruÄŸu orada kopuyor:
 
4. Bu fikir ve onun gerçekleÅŸmesi için toplumsal çevre içinde husule gelen ortak bilincin sürekli tezahürü...
 
Bu bilinç Émile Durkheim’ın kolektif bilincinden farklı. Durkheim toplumun gayriÅŸahsi maÅŸeri (kolektif) bilincinden bahsediyor. Hauriou ise tek tek bireylerin buluÅŸtuÄŸu bir ortak bilinci söz konusu ediyor.
 
Ä°ÅŸte tam da bu sonuncu nedenden dolayı, bir hevesle veya kırgınlık, küslük gibi kiÅŸisel saiklerle kurulmuÅŸ olan fakat toplumsal bir ihtiyaca karşılık gelmeyen siyasal partiler yaÅŸama ÅŸansına kavuÅŸamıyor.
 
Kurulacağı bahsedilen parti de muÄŸberlerin buluÅŸtuÄŸu fakat toplumsal bilinçte karşılığı olmayan ve daha önce onlarca örneÄŸi görülmüÅŸ deneyimler ile aynı akıbeti paylaşır. DoÄŸal olanı varken yapayı raÄŸbet görmez.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.