Sosyal Medya

Bir suikastın anatomisi: Benazir Butto

01-01-2019 13:34

Bu yazı Mecra İnternet Sitesinden iktibas edilmiştir.


Hindistan'daki Nehru-Gandi ya da Amerika’daki Kennedy kadar önemli bir siyasi aile olan Butto’lar, Pakistan siyasi tarihini derinden etkilemiÅŸtir. Pakistan Halk Partisi lideri Zülfikar Ali Butto, 1971-77 yılları arasında Pakistan BaÅŸbakanlığı yapmış, ardından darbeyle görevinden uzaklaÅŸtırılarak idam edilmiÅŸtir. Onun kızı Benazir Butto ise, Pakistan tarihinin ilk kadın baÅŸbakanı olmuÅŸtur. Bundan tam 11 yıl önce öldürülen Benazir Butto’nun trajik akıbeti ise, o günden bugüne tartışılmaya devam ediyor.
 
 
Zülfikar Ali Butto, Pakistan'da hem cumhurbaÅŸkanlığı hem de baÅŸbakanlık yapmış bir isimdi.
 
18 Ekim 2007’de askeri darbeyle göreve gelen Pervez MüÅŸerref'e meydan okumak için sürgünden dönen ve tarihler 27 Aralık 2007'yi gösterdiÄŸinde suikasta kurban giden Benazir Butto’nun ölümüne iliÅŸkin ÅŸüpheler, ihmaller, suçlamalar ve sonu getirilemeyen soruÅŸturmalar; ihanet, yolsuzluk, dış etki ve çözülmemiÅŸ siyasi suikastlarla ilgili kapsamlı bir hikâyeyi içeriyor.
 
Benazir Butto’nun siyasi kariyeri, babasının siyasi mirasını devralması ve partinin başına geçmesi ile baÅŸlamış, babasını idam ettiren General Ziyaül Hak’ın 1988'de, uçağında bir patlama sonucu ölümünün ardından Müslüman bir ülkede demokratik yollarla seçilen ilk kadın baÅŸbakan olmasıyla taçlanmıştır. O günden sonra Pakistan siyasetinde baskın bir figür haline dönüÅŸen Benazir Butto, 1988'den 1990'a ve 1993'ten 1996'ya kadar iki kez ülkenin baÅŸbakanı olarak görev yaptı. Kendisinden çok ÅŸey beklenen Benazir, ülkenin kronik sorunları yolsuzluk ve kötü yaÅŸam ÅŸartları ile mücadele etti. Ancak ironik bir biçimde iki kez iÅŸ başına geldiÄŸi Pakistan’da, yolsuzluk ve kötü yönetiÅŸim suçlamaları yüzünden görevden uzaklaÅŸtırıldı. Yolsuzluk suçlamaları sonucu 1999’da ülkeden sürgün edildi ve Dubai’ye yerleÅŸti.
 
 
Benazir Butto, babasının yerini kolayca doldurmuştu.
 
Pervez MüÅŸerref’in Ocak 2008’de ülkede demokratik seçimlerin yapılacağını ilan etmesinin ardından Butto, Pakistan’a dönme kararı almıştır. Benazir Butto ile MüÅŸerref arasında yaklaÅŸan parlamento seçimleri öncesi iÅŸ birliÄŸi arayışı yaÅŸanmış, ancak taraflar anlaÅŸmaya varamamıştır. Özellikle Pakistan siyasi çevrelerinde dini gruplarla diyaloÄŸu yeterince iyi olmayan Butto, “gelenek karşıtı bir modernist” olarak lanse ediliyordu. Öte yandan darbe sonrası Taliban ve El Kaide’nin saldırıları ile uÄŸraÅŸan ve ABD’nin yakın desteÄŸine ihtiyaç duyan Pakistan elitleri çevresinde, Butto’nun uluslararası alandaki popülaritesi, Ä°ngiliz okullarında almış olduÄŸu eÄŸitim, Batılı liderlerle kolay teması ve yönetim tecrübesiyle yeniden bir alternatif olabileceÄŸi tartışılıyordu. Pek çok analist Butto’yu askeri rejimin ülkedeki dini güçleri ve onların vekil militanlarını izole etme çabalarında doÄŸal bir müttefik olarak gördüÄŸünü vurguluyordu.
 
 
Butto, General Pervez MüÅŸerref'le yarışmak üzere ülkeye dönmüÅŸtü.
 
Pakistan basınında Butto’nun CumhurbaÅŸkanı MüÅŸerref ile yaptığı gizli görüÅŸmeler ve müzakerelerin ülkedeki demokratik güçlere ihanet ettiÄŸi anlamına geldiÄŸi savunuluyordu. Butto cephesi ise bu tür görüÅŸmelerin ordunun on yıllardır süren Benazir Butto ve partisine karşı güvensizliÄŸini kırmak adına yapıldığını ve bunun demokrasi için iyi bir geliÅŸme olarak yorumlanması gerektiÄŸini vurguluyordu. DiÄŸer taraftan Batı medyası olayları dikkatle takip ediyor ve özellikle “teröre karşı savaÅŸta karakol” iÅŸlevi gören Pakistan’ın bu mücadeledeki meÅŸruiyetini arttıracak, liberal eÄŸilimlere sahip popüler bir lidere çok ihtiyaç duyduÄŸu dillendiriliyordu. Bununla birlikte Washington yönetimi, Pakistan'da daha fazla istikrarsızlığı önleyecek ve aşırılıkçılarla baÅŸa çıkabilecek kadar güçlü bir hükümetle çalışmak istiyordu.
 
18 Ekim 2007’de sekiz yıllık sürgünde bulunduÄŸu Dubai’den Pakistan’a 2008 seçimlerine katılma amacıyla gelen Benazir Butto, iniÅŸ yaptığı Karaçi Kaid-i Azam Uluslararası Havalimanı’nda coÅŸkulu bir kalabalık tarafından karşılandı. Butto yaptığı ilk açıklamada “Geri dönüÅŸüm Pakistan halkına, diktatörlükten demokrasiye dönüÅŸü müjdeliyor.” derken ülkesini ele geçirmeye çalışan “aşırılık yanlılarıyla” savaÅŸmaya kararlı olduÄŸunu belirtiyordu. Yol boyunca konteynır platformun üzerinden halkı selamlayarak ilerleyen Benazir’in konvoyuna katılımın raporları sürekli deÄŸiÅŸiyordu. Pakistan Halk Partisi, bir milyon insanın sokaklara döküldüÄŸünü söylerken, Karaçi polisi kalabalığın 75 bin civarında olduÄŸunu deklare ediyordu. Reuters haber ajansı ise rakamları 200 bine yaklaÅŸtığını duyuruyordu. 16 km'lik rota boyunca ilerleyen Benazir Butto’nun konvoyu “demokrasi kervanı” olarak isimlendirildi.
 
 
Benazir Butto'nun, öldürülmeden önceki son görüntülerinden biri.
 
Åžehrin içinden hareket eden konvoy, Pakistan'ın kurucusu Muhammed Ali Cinnah'ın türbesinden birkaç mil ötede sona erecekti. Sekiz saati bulan ve gecenin geç saatlerine kadar uzayan karşılama töreni iki ayrı patlama sesiyle kana bulandı. Karsaz’da gerçekleÅŸen saldırıda 180 kiÅŸi hayatını kaybetti, 500’den fazla sivil yaralandı. Benazir Butto’yu hedef alan bombalı intihar saldırısı ülkede büyük bir infiale yol açmış, Butto ÅŸans eseri kurtulmuÅŸtu. Butto, bir dizi devlet görevlisinin Taliban ve El Kaide’yi desteklediÄŸini ve suçun onlara odaklandığını söyledi. Öte yandan hükümet cephesi Benazir Butto'nun bindiÄŸi kamyonun polis arabalarıyla çevrilmiÅŸ olması sayesinde intihar bombacısının kamyonun yanına yaklaÅŸamadığını, bu yüzden kendini havaya uçurduÄŸunu ve bu durumun da çoÄŸu polis memurunun ölmesine sebep olduÄŸunu açıklıyordu. Rotanın ve kalabalığın uzunluÄŸu ve saatler süren karşılama seremonisi güvenlik zafiyetini doÄŸurmuÅŸtu.
 
Pakistan tarihinin en kanlı saldırılarından biri olan Karsaz’a iliÅŸkin Afgan sınırındaki Pakistan'ın aÅŸiret bölgelerini kontrol altına alan Taliban yanlıları ve El Kaide militanları birçok analist tarafından saldırıyla baÄŸlantılı gösterildi. Nitekim bu örgütler, ekim ayında ülkeye döndükten sonra Butto'yu öldürme konusundaki kararlılıklarını gizlemediler. Butto can güvenliÄŸi noktasında endiÅŸelerini hükümete bildirdiÄŸini söylerken seçim çalışmalarını sürdürüyordu.
 
27 Aralık 2007’de Rawalpindi'deki seçim mitinginin ardından Butto, bir aracın üzerinden destekçilerini selamlaması esnasında intihar saldırganı Butto’yu önce boynundan silahla vurmuÅŸ daha sonra kendisini havaya uçurmuÅŸtur. Olayın ardından Butto hemen hastaneye kaldırılmış ancak kurtarılamamıştır. Butto’nun ölümü ülkede infiale yol açmış pek çok ÅŸehirde çatışmalar ve protestolar yaÅŸanmıştır. Benazir Butto tıpkı babasının idamı ve iki erkek kardeÅŸinin cinayetiyle aynı kaderi paylaÅŸmıştır. Babasının infaz edildiÄŸi Rawalpindi’de hayatını kaybeden Butto, babasının yanına defnedilmiÅŸtir. Butto ailesinin üyelerinin ölümleri Pakistan’ın trajedisi haline dönüÅŸmüÅŸtür.
 
Saldırının ardından Pervez MüÅŸerref, Pakistan Taliban’ının lideri Beytullah Mesud’u suikastı düzenlemekle suçladı. Ülkede asayiÅŸ bozuldu pek çok ÅŸehirde gösteriler düzenlendi. MüÅŸerref, ocak ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerinin iptal edildiÄŸini duyurdu. Benazir Butto'nun ölümünden kısa bir süre sonra Beytullah Mesud, bir kadını öldürmenin PeÅŸtun geleneklerine karşı olduÄŸunu söyleyerek, herhangi bir rolü olmadığını açıkladı. Taliban sözcüsü Maulvi Ömer de, “Benazir Butto'nun ölümüne üzüldük. Pakistan liderleriyle bir düÅŸmanlığımız yok ve yalnızca ABD’ye karşı çıkıyoruz.” diyecekti. Åžubat 2009'da bir Amerikan hava saldırısında Mesud öldürüldü, ancak Butto’nun ölümüyle ilgili ÅŸüpheler dinmedi.
 
Suikasttan neredeyse 10 yıl sonra, Benazir Butto'nun katilleri tam olarak tespit edilemedi. Benazir Butto Cinayeti Davası’ndaki önde gelen Federal SoruÅŸturma Ajansı savcısı Chaudhry Zulfikar, 3 Mayıs 2013 sabahı, Benazir cinayeti davasının duruÅŸmasında görünmek üzere mahkemeye giderken öldürüldü. Terörle mücadele mahkemesi delil yetersizliÄŸinden suçlanan beÅŸ ana kiÅŸiyi beraat ettirirken, ihmalden suçlanan iki polis memuru mahkûm edildi. BirleÅŸmiÅŸ Milletler tarafından hazırlanan 2010 tarihli bir rapor, ilk polis soruÅŸturmasını "badana" olarak nitelendirdi. Pek çok yorumcu, Pakistan Taliban'ının olaya karıştığına inanıyor ama aynı zamanda saldırıyı çevreleyen ve Pakistan askeri ve siyasi gruplarını da dahil eden asıl gerçeklerin "örtbas edildiÄŸini" düÅŸünüyor.
 
 
Bilavel Butto, annesinin mezarına gül yaprağı dökerken...
 
MüÅŸerref hükümeti, hayatı için bir tehdit olmasına raÄŸmen eski baÅŸbakana yeterli güvenlik saÄŸlamadığı için BirleÅŸmiÅŸ Milletler soruÅŸturmacıları tarafından suçlandı. MüÅŸerref'in, siyasi rakibi olan Butto'nun seçimlerden önce öldürülmesi için geniÅŸ bir komplonun parçası olduÄŸu iddia edildi. Günümüzde Benazir’in oÄŸlu ve Pakistan Halk Partisi lideri Bilavel Butto bu iddiayı hala savunmaktadır. MüÅŸerref’in adı sanık listesine eklendi, ancak eski askeri lideri doÄŸrudan etkileyecek hiçbir delil bulunamadı. Butto, El-Kaide, Taliban, yerel gruplar ve potansiyel olarak Pakistan'daki bazı kuruluÅŸlar tarafından tehdit ediliyordu. Ancak soruÅŸturmalar büyük ölçüde alt düzey yöneticilere odaklanmış, suikastın planlanması, finanse edilmesi ve yürütülmesinde hiyerarÅŸiye pek dikkat edilmemiÅŸtir.
 
 
Pakistan'ın demokratik siyasi tarihinin çoÄŸunda Butto ailesi egemen olmuÅŸtur. Pakistan, Benazir Butto’nun ölümünün ardından popüler ve en güçlü politik oyunculardan birini kaybetmiÅŸtir. Babası ve kardeÅŸleri gibi trajik bir akıbeti yaÅŸayan Benazir Butto’nun ölümünün ardından geçen on yılı aÅŸkın süredir, ÅŸu iki soru hala cevap beklemeye devam etmektedir: “Benazir Butto'yu kim öldürdü?” ve “Bu trajedi için kim suçlanacak?”

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.