Ezher'in imamları Sisi'yi çok yormuş

Aydoğan Kalabalık

Sünni Ä°slam dünyasının en köklü eÄŸitim kurumlarından El-Ezher ile Mısır CumhurbaÅŸkanı Abdulfettah es-Sisi yönetimi arasındaki açmazlar dikkati çekiyor.

Aslında El-Ezher Åžeyhi Ahmed et-Tayyib, Mısır CumhurbaÅŸkanı Sisi yönetimine başından beri destek verdi.

Bununla birlikte bazı konularda El-Ezher ile Mısır yönetiminin ayrıştıkları, hatta karşı karşıya geldikleri ve bunun kamuoyuna kısmen yansıdığı görülüyor. ÖrneÄŸin, televizyon kanallarının canlı yayımladığı bir tören esnasında Sisi, Tayyib'i kastederek, "Bizi çok yordunuz ey muhterem imam" ifadesini kullandı.  

Sisi yönetimi ile El-Ezher, "Rabia Meydanı'nın boÅŸaltılması", "yeni bir dini söylem geliÅŸtirilmesi", "sözle boÅŸamanın geçerliliÄŸi" ve "sünnet" baÅŸta olmak üzere farklı konularda karşı karşıya geldi.

Rabia Meydanı'nın boşaltılması

Mısır'da demokratik yollarla seçilmiÅŸ ülkenin ilk CumhurbaÅŸkanı Muhammed Mursi'nin devrildiÄŸi 3 Temmuz 2013'teki askeri müdahale sırasında, dönemin Savunma Bakanı Sisi'nin arkasındaki fotoÄŸraf karesinde yer alan El-Ezher Åžeyhi Ahmed et-Tayyib, Rabia Meydanı'nın kuvvet kullanılarak boÅŸaltılmasına ÅŸiddetle karşı çıktı.

Tayyib, Rabia Meydanı'nın boÅŸaltıldığı 14 AÄŸustos 2013'te yaptığı açıklamada, meydana müdahale konusunda önceden bilgisinin olmadığını ve olayı medyadan öÄŸrendiÄŸini dile getirerek, El-Ezher’in siyasi çatışmaların dışında tutulmasını istedi.

Meydanın boÅŸaltılması esnasında insanların hayatını kaybetmesinden duyduÄŸu üzüntüyü ifade eden Tayyib, ÅŸiddetin barışçıl çözümün alternatifi olmayacağını söyledi. 

Rabia Meydanı boÅŸaltılırken yaÅŸananlar nedeniyle memleketi Luksor'a giderek orada uzun süre inzivaya çekilen El-Ezher Åžeyhi, baÅŸkent Kahire'ye bir müddet dönmedi.

Dini söylem tartışması

Mısır CumhurbaÅŸkanı Sisi, 2014'te CumhurbaÅŸkanlığı görevine gelmesinin ardından aşırı Ä°slami fikirler ve ÅŸiddetin nedenlerinden birinin "dini söylemler" olduÄŸunu belirterek, bunda El-Ezher ulemasının da etkisi bulunduÄŸuna iÅŸaret etti.

2015 yılı Mevlit Kandili'nde yüzyıllardır mukaddes sayılan dünya hayatına aykırı metinlerin tekrar yorumlanması çaÄŸrısı yapan Sisi, "Bu sözümü El-Ezher’de, alimler ve din adamlarının önünde söylüyorum. Söylediklerim konusunda yemin ederim Allah katında sizi sorumlu tutarım. Meseleleri çok iyi incelememiz gerekiyor. Dini bir devrime ihtiyacımız var." dedi.

Sisi'nin bu sözleri destekçileri ve ülkedeki birtakım entelektüeller tarafından kabul edilerek desteklendi. El-Ezher uleması ve mezunları ise ÅŸiddet ve aşırılık suçlamasıyla eleÅŸtirildi.

Ancak El-Ezher, Sisi'nin bu talebine itiraz ederek dini esas ve usullere sahip çıkılması gerektiÄŸini savundu. Åžeyh Ahmed et-Tayyib de ulemaya destek verdi.

BoÅŸanma usullerinin düzenlenmesi

Mısır'da 2017'de boÅŸanma oranlarının yüzde 40'lara kadar tırmanmasının ardından CumhurbaÅŸkanı Sisi boÅŸanma konusundaki dini usullerin tekrar gözden geçirilmesini ve düzenlenmesini istedi.

Sisi, boÅŸanma iÅŸlemlerinin evlenme memuru veya mahkemede yapılmasına ihtiyaç duyulduÄŸunu, insanlara tekrar düÅŸünme fırsatı verilmesi gerektiÄŸini söyledi.

Abdulfettah es-Sisi, konuya iliÅŸkin konuÅŸmasında, "Ümmeti korumak ve sokakların kimsesiz çocuklarla dolmasını engellemek için boÅŸanmayı düzenleyecek bir kanuna ihtiyacımız yok mu?" ifadelerini kullandı.

Sisi, "Bizi çok yordunuz ey muhterem imam" cümlesini de yine aynı konuÅŸmasında kurdu.

Mısır parlamentosundaki Dini Ä°ÅŸler Komisyonu, CumhurbaÅŸkanı'nın önerisi doÄŸrultusunda yeni bir kanun taslağı hazırlama niyetinde olduklarını açıkladı.

Ancak El-Ezher Büyük Alimler Heyeti, ÅŸahit veya yazılı belge olmaksızın sözle boÅŸamanın ÅŸeran ve kanunen geçerli olduÄŸunun altını çizerek, Sisi'nin önerisini reddetmiÅŸ oldu.

Sünnet tartışması

Ezher Åžeyhi Ahmed et-Tayyib, bu yıl kasım ayı sonunda kutlanan Mevlit Kandili'ndeki konuÅŸmasında, Hazreti Muhammed'in sünnetine uymanın önemini vurguladı.

Sisi ise Ä°slam dünyasında önemli olanın sünnete uyulup uyulmamasından ziyade, metinlerin doÄŸru anlaşılması olduÄŸunu söyledi.

Sisi, "Ä°slam'a kim daha fazla kötülük yaptı? Sünneti terk etmeye çağıranlar mı, yoksa metinleri yanlış anlayarak ÅŸiddet ve aşırılığa kaçanlar mı?" ifadelerini kullandı.

Sisi ile Ezher Åžeyhi arasındaki söz düellosunun ardından Mısır medyası Ahmed et-Tayyib'i topa tuttu.

Devlet dergilerinden Roz el-Yusuf, Åžeyh Tayyib'in posterini kapaÄŸa taşıyarak, "Bize iÅŸkence eden fıkıhçı: Bu senin gerçek savaşın ey muhterem imam" baÅŸlığını attı.

Eski Kültür Bakanı Cabir Asfur ise, El-Ahram gazetesinde, "El-Ezher'i kim dini rejim haline getirdi?" baÅŸlıklı bir yazı yazdı. Asfur yazısında, Tayyib ve Sisi’nin konuÅŸmalarının birbirinin tam tersi olduÄŸuna vurgu yaptı.

Miras meselesi de yönetime yakın çevreler tarafından gündeme getirildi. Ancak El-Ezher anında cevap vererek konuyu kapattı.

Ahmed et-Tayyib idaresindeki El-Ezher Kurumu ile Sisi yönetimi arasında bu gibi konularda yaÅŸanan anlaÅŸmazlıklara raÄŸmen konunun kamuoyuna pek fazla yansıtılmadığı gözlemleniyor.

kaynak: Dünya Bülteni