Bakan açıkladı: O poşetlerden ücret alınmayacak

Çevre ve Åžehircilik Bakanı Murat Kurum, 1 Ocak 2019 itibarıyla baÅŸlayacak plastik alışveriÅŸ poÅŸetlerinin ücretli olarak temin edilmesine iliÅŸkin uygulamanın usul ve esaslarını açıkladı. Kurum, aralarında meyve, kargo ve kuru temizleme poÅŸetlerinin yer aldığı bazı poÅŸet gruplarının ücretlendirmeye tabi olmayacağını bildirdi.

Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair Kanunun yürürlüÄŸe girmesiyle kaynakların verimli yönetimi ve plastik poÅŸetlerden kaynaklanan çevre kirliliÄŸinin önlenmesi amacıyla plastik poÅŸetler, 1 Ocak 2019'dan itibaren satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücreti karşılığı verilecek.

Bakan Kurum, AA muhabirine yaptığı açıklamada, plastik poÅŸetlerin satışı, beyanı, geri kazanım katılım payı tahsili ile izleme, kontrol ve denetimine iliÅŸkin hususların düzenlendiÄŸi plastik poÅŸetlerin ücretlendirilmesine iliÅŸkin usul ve esasları hakkında bilgi verdi.

Kurum, bir pet ÅŸiÅŸenin bin yıl, cam ÅŸiÅŸenin 4 bin yıl, metal kutunun 10 yıl, plastik poÅŸetin 400 yıl ve pillerin ise 300 yılda doÄŸaya karıştığını belirterek, "Plastik poÅŸetlerin yapıları gereÄŸi sadece yüzde 1'i geri dönüÅŸtürülebiliyor. Bir plastik poÅŸetin geri dönüÅŸümü ise yeni bir tane üretmekten daha pahalıya geliyor." dedi.

Türkiye'de plastik poÅŸet kullanım miktarının yıllık yaklaşık 30-35 milyar adet olduÄŸunu vurgulayan Kurum, Türkiye'de bir kiÅŸinin yılda ortalama 440 adet plastik poÅŸet kullandığını söyledi.

Çevre Kanunu'na eklenen plastik poÅŸetlerin ücretlendirilmesi yoluyla bu kullanım miktarının azaltılmasını amaçladıklarına dikkati çeken Kurum, "Yılbaşından itibaren market, maÄŸaza gibi satış yerlerinde taşıma amaçlı kullanılan plastik poÅŸetlerin 25 kuruÅŸ ücretle satılmasına yönelik düzenlemeyle kiÅŸi başı plastik kullanım deÄŸerini önümüzdeki yıl sonuna kadar hali hazırdaki deÄŸer olan 440 adetten 90'a indirmeyi planlıyoruz. 2025 yılında ise bu deÄŸeri 40 adete kadar düÅŸürüp, diÄŸer bir ifadeyle yüzde 90 oranında azaltmayı hedefliyoruz." diye konuÅŸtu.

KARGO VE KURU TEMÄ°ZLEME POÅžETLERÄ° KAPSAM DIÅžI

Kurum, yılbaşında baÅŸlayacak uygulamanın usul ve esaslarına göre hangi poÅŸet türlerinin uygulamaya tabi olacağına iliÅŸkin, "Plastik poÅŸetler, faaliyet türü ne olursa olsun, uzaktan satışlar da dahil olmak üzere, istisnasız tekstil, oyuncak, elektronik, gıda ve benzeri tüm satış noktalarında 1 Ocak 2019'dan itibaren asgari 25 kuruÅŸ olarak ücretlendirilecek." ifadesini kullandı.

Uygulamanın bazı poÅŸet gruplarını kapsamadığının altını çizen Kurum, ÅŸöyle devam etti:

"Marketlerde ekmek, sebze, meyve, peynir, zeytin, hayvansal gıda gibi açıkta satılan gıdaların hijyenini korumak amacıyla kullanılan çift kat kalınlığı 15 mikron ve altında olan, 500x350 milimetreden küçük poÅŸetleri kapsam dışında bıraktık. Ayrıca tekstil ürünü çok kullanımlık poÅŸetler, petshoplardaki canlı sucul hayvan satışında ve bazı bitkilerin satışında kullanılan sapsız poÅŸetler, kuru temizleme, lostra ve benzeri iÅŸ yerleri gibi sadece hizmet verilen fakat ürün satışı gerçekleÅŸtirmeyen yerlerde verilen poÅŸetler, kargo poÅŸetleri ile gümrüksüz maÄŸazalarda kullanılan özel poÅŸetleri de tüketicilerimiz uzaktan satışlar dahil, ücretsiz olarak temin etmeye devam edecek."

PLASTÄ°K POÅžETLERDE PROMOSYONA Ä°ZÄ°N VERÄ°LMEYECEK

Plastik poÅŸetlerin, ücretsiz teminine imkan verecek herhangi bir promosyona veya kampanyaya da dahil edilemeyeceÄŸini bildiren Murat Kurum, "Satış noktaları, her bir poÅŸetin satışında tüketiciden en az 25 kuruÅŸ talep edecek ve bu ücret içerisinden 15 kuruÅŸu, 'Geri Kazanım Katılım Payı' olarak Bakanlık Merkez Saymanlık MüdürlüÄŸü hesabına yatıracak. Kalan 10 kuruÅŸluk bedel ise satış noktalarının karı olmayacak çünkü bu tutar, plastik poÅŸetlerin maliyeti ve KDV bedelini kapsayacak. Geri Kazanım Katılım Payı çevre projelerinin desteklenmesi amacıyla kullanılacak. Böylece bir yandan doÄŸayı plastiklerden arındırırken diÄŸer yandan da çevreci projeler üreteceÄŸiz." diye konuÅŸtu.

Plastik poÅŸetlere uygulanacak taban ücretin ise her yıl piyasa koÅŸulları ve ilgili sektör temsilcilerinden oluÅŸan Ambalaj Komisyonunun önerisi dikkate alınarak, Bakanlık tarafından belirleneceÄŸine iÅŸaret eden Kurum, belirlenen asgari ücretin altında ücret uygulanamayacağını dile getirdi.

POÅžETTE BARKOD ZORUNLULUÄžUNA 31 MART'A KADAR SÜRE VERÄ°LECEK

Bakan Kurum, plastik poÅŸetlerin ücretli satışında barkod kullanımına deÄŸinerek, "Satış noktalarında ücretlendirmeye tabi olan plastik poÅŸetlerin 1 Ocak itibarıyla barkodlu olarak sunulmasını da zorunlu hale getirdik. Ancak stoklarında barkodsuz plastik poÅŸet olan satış noktalarını da maÄŸdur etmemek için barkodsuz poÅŸetlerin kullanımını 31 Mart 2019'a kadar gerçekleÅŸtirmesine de imkan tanıdık." ifadelerini kullandı.

PLASTÄ°K POÅžETLERÄ°N ÜCRETLENDÄ°RLMESÄ°NE Ä°LÄ°ÅžKÄ°N USUL VE ESASLAR

Bakanlıkça hazırlanan usul ve esaslarda üreticilerin ve satış noktalarının yükümlülükleri de belirlendi.

Buna göre, Ambalaj Atıklarının Kontrolü YönetmeliÄŸi kapsamında kalan yükümlülükleri saklı kalmak koÅŸulu ile üreticiler, üretmiÅŸ/ithal etmiÅŸ oldukları satışa tabi tüm plastik poÅŸetlere iliÅŸkin olarak, bilgi sistemine kayıt olmak ve gerekli bilgileri sisteme girmekle yükümlü olacak.

Satış noktaları ise Ambalaj Atıklarının Kontrolü YönetmeliÄŸi kapsamında kalan yükümlülükleri saklı kalmak koÅŸulu ile plastik poÅŸet kullanımının azaltılması amacıyla 1 Ocak'tan itibaren plastik poÅŸetleri ücretsiz vermemek ve tahsil edilen ücretleri satış belgelerinde adet bazlı göstermek, çevrenin korunması maksadıyla plastik poÅŸetlerin satışına iliÅŸkin tüketiciyi bilinçlendirme amaçlı yazılı, basılı görsel materyal kullanmak, bilgi sistemine kayıt olmak, gerekli beyanları bilgi ve belgeleri ile birlikte bu sisteme yüklemek, geri kazanım katılım payı tutarını Bakanlık Merkez Saymanlık MüdürlüÄŸü hesabına aktarmak ve plastik poÅŸetler yerine çok kullanımlık taşıma ekipmanını alternatif olarak tüketiciye sunmakla yükümlü olacak.

Bu beyanlarda üretici ve ithalatçılar, plastik poÅŸet adedi, ağırlığı, kalınlık, boyut, ambalaj malzemesi cinsi, firma bazında yurt içinde veya yurt dışında kime satıldığına yer verirken, satış noktaları da temin edilen firma bilgisi, plastik poÅŸet adedi, ağırlığı, kalınlık, satılan plastik poÅŸet adedi ve birim fiyatını bildirecek.

UZAKTAN SATIÅžA ALTERNATÄ°F TAÅžIMA SEÇENEĞİ

Plastik poÅŸetle gönderimi saÄŸlanan uzaktan satışlarda ise alternatif taşıma ekipmanı kullanım seçeneÄŸi tüketiciye sunulacak. Tüketici tarafından plastik poÅŸet tercih edilmesi halinde poÅŸetlerin satışı zorunlu olacak. Uzaktan satış yapan iÅŸletmelerin bu satışlarda plastik poÅŸete alternatif taşıma seçeneÄŸini ise 31 Mart 2019'a kadar oluÅŸturması gerekiyor.

Öte yandan bu düzenlemeler doÄŸrultusunda yapılacak izleme, kontrol, denetim faaliyetleri ise Çevre ve Åžehircilik Bakanlığı veya il müdürlüklerince yapabilecek.

Bakanlıkça, gerekli görüldüÄŸünde denetim yetkisini verme konusunda düzenlemeye gidilebilecek.

Belirlenen usul ve esaslara uymayanlara iliÅŸkin yaptırımlar ise kanunun ilgili maddelerine göre yerine getirilecek.