Sosyal Medya

Kürsü

Ahmet Taşgetiren: Neresinden bakılsa Suriye Türkiye için hayati bir sorundur

27-12-2018 06:23

Ahmet TaÅŸgetiren- Karar


Türkiye ile Suriye arasındaki sorun, bir, güvenlik kaynaklıdır, iki, sistemin demokratikleÅŸmesi eksenlidir.
 
Ä°lki, uzun süre Öcalan’a ev sahipliÄŸi yapmakla, Türkiye’yi tehdit eden terör örgütü PKK’ya barınak olmasıdır. Sonunda bir askeri harekat tehdidi ile Öcalan Suriye’den çıkarılmış, Yunanistan, Ä°talya derken Kenya’da CIA’nın yaptığı paketlemeyle Türk güvenlik güçlerine teslim edilmiÅŸtir.
 
Ä°kincisi, Arap Baharı sürecinde diktatörlüklerin peÅŸpeÅŸe yıkılması sürecinde sıra, 50 yıldan beri özellikle Sünni halka kan kusturan Esed ailesi yönetimindeki Suriye’ye gelmiÅŸtir. Türkiye’nin BeÅŸÅŸar Esed nezdinde yaptığı dostane giriÅŸimler karşılık bulmamış ve Deraa’daki gösterilerle iÅŸ fiili çatışmalar noktasına gelmiÅŸtir.
 
Türkiye burada taraf olmuÅŸ, muhaliflerin yanında yer almıştır.
 
Ä°lk zamanlar ABD ile paralel yürünmüÅŸtür. Sonra, “Esed’den sonra yönetime Mısır benzeri bir islamcı grup gelir” düÅŸüncesiyle Obama ABD’si devreden çıkmış, Türkiye muhalefetin yanında, belki Suudilerle birlikte yalnız kalmıştır. Hem Suudilerle hem yalnız nasıl oluyor derseniz, Suudilerin gel-gitli tavırlarına bakmak gerekir derim.
 
Gerilim sürerken kısa süre içinde Esed’in yanında Rusya ve Ä°ran’ın hamleleri devreye girmiÅŸtir.
 
Denklem ÅŸudur:
 
Bir taarfta Türkiye ve dağınık muhalif gruplar, diÄŸer tarafta Esed (yani rejim) Rusya ve Ä°ran.
 
ABD’nin öncülüÄŸünde oluÅŸan ve 63 ülkenin katıldığı farzedilen koalisyon güçleri ise, misyon olarak DAEÅž’le mücadeleyi seçtiÄŸi için Esed karşıtlığı gibi bir misyondan uzak kalmışlardır.
 
Burada ilginç olan durum, BM nezdinde de Esed yönetiminin “meÅŸru” kabul edilmesi ve de facto durumlara raÄŸmen, Suriye’de askeri varlık bulundurmanın Åžam’ın kararına baÄŸlı olarak meÅŸru-gayrı meÅŸru sayılmasıdır.
 
Rusya ve Ä°ran’ın varlığı Esed’in talebi ile meÅŸrulaÅŸtırılmış...
 
Koalisyon güçleri kendinden menkul bir DAEÅž’le mücadele meÅŸruiyeti oluÅŸturmuÅŸ.
 
Türkiye ise güvenliÄŸi tehdit edildiÄŸi gerekçesiyle Suriye’de kuvvet bulundurma imkanına kavuÅŸmuÅŸtur.
 
Son olarak Ä°dbil’teki Türk varlığı, Rusya’nın giriÅŸimi ile Esed yönetimi tarafından meÅŸru kabul edilmiÅŸtir.
 
***
 
Muhaliflerin baÅŸ kaldırması ile baÅŸlayan Suriye geriliminin ileriki safhalarında PKK’ya baÄŸlı PYD oluÅŸumu gerçekleÅŸmiÅŸ, onun üzerinden Türkiye’deki çözüm süreci sabote edilmiÅŸ ve ABD, DEAÅž’la mücadeleyi PYD ile birlikte yürütüyorum gerekçesiyle Türkiye’ye yönelik bir tehdidi, besleyip büyütmeye yönelmiÅŸ, Türkiye’nin Suriye sınırı, PKK-PYD üzerinden bir kere daha Türkiye’ye yönelik tehdit odağı haline gelmiÅŸtir.
 
Bu defa bizim için Suriye sorunu, “rejim sorunu”ndan daha çok PKK-PYD tehdidi noktasına kaymış, bu oluÅŸumun ardında da ABD bulunduÄŸu için ABD ile yaÅŸanan gerilim öne çıkmıştır.
 
Bir konu daha vardır ki Suriye olayı, o bakımdan da Türkiye için hayati sorun niteliÄŸi kazanmıştır: Mülteciler sorunu.
 
Neresinden bakılsa Suriye Türkiye için hayati bir sorundur.
 
Ama gelinen noktada PYD’nin tasfiyesi önemlidir. DAEÅž’le mücadele, Trump-ErdoÄŸan görüÅŸmesinin getirdiÄŸi yüktür.
 
Ama Suriye’de nasıl bir yönetimin oluÅŸacağı konusu, bir hayli inisiyatif alanımızın dışında kalmıştır.
 
Belki en belirli ÅŸeylerden birisi Türkiye’nin PYD-PKK yapılanmasına hayat hakkı tanımayacak olmasıdır. Bu kazançtır. Gene de Esed’in ve Rusya’nın tavırları önemlidir. Uzun vadede Suriye’deki Türk varlığının -askeri - idari-  ne olacağı belirsizdir.
 
Hangi tarz yönetimin Türkiye’deki 4 milyon Suriyeli mülteciye karşı nasıl hareket edeceÄŸi belirsizdir.
 
Aynı şekilde Muhalif hareketin -ki silahlı boyutu vardır- ne olacağı belirsizdir.
 
Rusya’nın Suriye’de baskın güç olacağı hususu da nettir.
 
Esed’in, Rusya’nın himayesi ile de olsa, bugüne kadar direnebilmiÅŸ olması ibretlidir. Bu mesele Türkiye dahil herkes açısından az gittik-uz gittik türünden bir hadisedir. Esed bir de, mesela Ömer el BeÅŸir’in ara buluculuÄŸu ile Arap BirliÄŸi’ne dahil olursa, deÄŸme keyfine denebilir.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.