Sosyal Medya

Özel / Analiz Haber

Nazım Hikmet'i hapse düşüren şiir binlerce yıllık arkeoloji araştırmasında nasıl bulundu?

12-12-2018 16:08

İstanbul’da Tarihi Yarımada’da yıllar önce başlayan “Büyük Bizans Sarayı Kazısı”nda, geçmişi MÖ 7. yüzyıla uzanan 10 binin üzerinde arkeolojik buluntu çıkarıldı. En ilginç buluntu ise Nâzım Hikmet’in 1933’te toplatılan ve hapse girmesine neden olan “Gece Gelen Telgraf” adlı şiir kitabı olmuştu.


Derleyen: Mehmed Mazlum Çelik
 
Tarihin birgün mutlaka ortaya çıkmak gibi bir alışkanlığı vardır. Birçok tarihi keşif genellikle tesadüf eseri bulunmuştur. Bunlardan en ilgi çeken buluşlardan biri de Sultan Ahmet hapishanesi avlusunda Nazım Hikmet'in yasaklı şiirlerinin bulunması idi. Şiirlerin toprak altına girdiği dönem ile Nazım Hikmet'in hapis yıllarının denk gelmesi ise bu şiirlerinin bizzat Nazım'a ait kağıt parçaları olma ihtimalini güçlendiriryor.
 
Buluntular arasında Büyük Bizans Sarayı’nın ana giriş kapısı olan MS 5. yüzyıl tarihli Bronz Kapı (KhalkePue) ile hemen yanında “İsa Şapeli ” olarak bilinen bir kilisede var. Çalışmalar sonucu Bizans İmparatoru 1. Romanos (MS 920-944) döneminde yaptırılan “Soter Khristostes Khalkes Şapeli ” de asırlar sonra gün yüzüne çıktı.
 
Kazı alanında Geç Roma ve Erken Bizans dönemne ait zemin döşemeleri, Roma dönemine ait pişmiş figürünler, 13. yüzyıla ait çaydanlık ve fincanlar, Osmanlı dönemine ait tükrük hokkaları bulundu. Üzerinde “Lailaheillallah” yazılı, 1515-1520 yıllarına tarihlenen İznik işi vazo da çıktı. Ayrıca Ayasofya inşa edilirken kullanılan, üzeri “Megale Ekklessia” yani Büyük Kilise damgalı tuğlalar bulundu.
 
SOYLULAR MEZARLIĞI
 
Üniversite olarak yaptırılan ve adliye sarayı olarak kullanılan Darül fünun’un altındaki kalıntılarda, MS 5-6. yüzyıllar ile MS 11-13. yüzyıllar da kullanılan gömü alanları da bulundu.
 
Soylu İstanbullulara ait gömü alanından 81 adet iskelet çıkarıldı. Bazılarının başında gümüş taçlar ‘diademler) bulunan iskeletlerin yanında 11 ve 12. yüzyıllara ait pişmiş toprak kâseler, cam koku şişeleri ve soyluluğun sembolü olan mor renkli kumaş parçasına ulaşıldı.
 
Bizans’ta kemik erime hastalığı
 
Araştırmalar için Hacettepe Üniversitesi’ne gönderilen iskeletlerin cinsiyetleri, yaşları ve geçirdikleri hastalıklar belirlendi. Bizans döneminde yaşayan insanların da günümüz insanıyla benzer hastalıklardan mustarip olduğu ortaya çıktı. İskeletlerin dişlerinde iskorpit ve kemiklerinde erime bulgularına rastlandı. Araştırma sonuçlarına göre, o dönemde ortalama insan ömrü 35-40 yaş olarak tespit edildi.
 
Nazım’ın şiiri çıkınca çok şaşırdık
 
Büyük Bizans Sarayı kazı sorumlusu Arkeolog Asuman Denker, şunları anlattı: “Son kazımızda, üzeri yazılı bazı kâğıt parçaları bulduk. Okunabilen yanık parçalar arasında Nâzım Hikmet’in 1933’te toplatılan ve ünlü şairin 6 ay 3 gün hapse çarptırılmasına neden olan Gece Gelen Telgraf adlı şiir kitabından parçalar vardı. Aynı alanda, şaire ikinci bir dava açılmasına yol açan Hiciv Vadisi’nde Bir Tecrübei Kalemiye adlı şiire de ulaştık. Adliye’ye ait mürekkep şişeleri, porselen fincan ve tabaklar, çeşitli mühürler ve yanık evraklar da çıktı. Osmanlıca dava dilekçelerine ulaşıldı. Bizim için çok heyecan verici.” Denker, İstanbul Adliyesi 1933’te yandığında kalıntılarının bu araziye yayıldığını da anlattı.
 

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.