Milli savaş uçağı rüzgar tünelinde

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAÅž) Genel Müdürü Temel Kotil, Türk Hava Kuvvetlerinin ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla geliÅŸtirilen Milli Muharip Uçak için rüzgar tüneli testleri gerçekleÅŸtirildiÄŸini belirterek, "Konfigürasyonun son ÅŸeklini vermeye çalışıyoruz. Çok hızlı ÅŸekilde uçağı tamamlamak istiyoruz." dedi.

Milli Muharip Uçak Endüstriyel Ä°ÅŸbirliÄŸi Günleri etkinliÄŸi, projede görev alabilecek yerli ve yabancı çok sayıda firmayı bir araya getirdi. Etkinlikte, projedeki ihtiyaçlar, tedarik süreçleri ve iÅŸ birliÄŸi olanakları ele alındı.

Temel Kotil, Milli Muharip Uçak gibi birçok teknolojiyi, sistemi, alt sistemi barındıran bir aracı hiçbir ÅŸirketin tek başına yapamayacağını söyledi.

Bu nedenle yerli ve yabancı firmaları bir araya getirip iÅŸ birliÄŸi konularının konuÅŸulmasını saÄŸlamak istediklerini dile getiren Kotil, proje boyunca alt teknolojilerden sistemlere, iniÅŸ takımlarından silah sistemlerine uzanan geniÅŸ yelpazede farklı kabiliyetlere ihtiyaç duyulacağını vurguladı.

"200 milyon dolarlık bir yatırım yapıyoruz"

Projenin son durumuna iliÅŸkin bilgi veren Kotil, ÅŸöyle konuÅŸtu:

"Uçağımız ÅŸu anda rüzgar tünelinde, konfigürasyonun son ÅŸeklini vermeye çalışıyoruz. Çok hızlı ÅŸekilde uçağı tamamlamak istiyoruz. BAE Systems ile teknik iÅŸ birliÄŸimiz var. Åžirketin yaklaşık 70 personeli burada çalışıyor. Bu iÅŸ birliÄŸi basit bir mühendislik hizmeti satın alımı deÄŸil. Teknolojik olarak da bir araya gelmiÅŸ durumdayız. Bu uçak için rüzgar tünelleri yapıyoruz, büyük laboratuvarlar kuruyoruz. Milli Muharip Uçak ağırlıkla kompozit (deÄŸiÅŸik tarzları bir arada taşıyan) olacak. Kompozit yapısını oluÅŸturmak için ÅŸu anda 200 milyon dolarlık bir inÅŸaat devam ediyor. 200 milyon dolarlık bir yatırım yapıyoruz. Kompozitte TUSAÅž'ı dünyadaki kapasitenin yüzde 2'sine getirmek istiyoruz ki uçağı kolay yapalım."

Proje için ihtiyaç duyulan insan kaynağına yönelik çalışmalarını da anlatan Kotil, üniversitelerden bin stajyer mühendisin TUSAÅž'ta yetiÅŸtirildiÄŸini, bu yıl neredeyse bine yakın mühendis aldıklarını bildirdi. Kotil, yürüttükleri projeleri dikkate alarak kadrolarını güçlendirdiklerini belirtti.

Projeyle test altyapısından malzemeye, tasarımdan elektroniÄŸe uzanan bir çeÅŸitlilikte Türkiye ve TUSAÅž'ın 5. nesil uçak yapacak yetenek kazandığına iÅŸaret eden Kotil, "5. nesil savaÅŸ uçağını bir firma tek başına yapamaz, bir ülke yapar. Hatta diÄŸer ülkeleri de yanına destekçi alır. Avrupa'da ÅŸu anda en önde giden 5. nesil savaÅŸ uçağı projesi bu. Mühendis olarak gönlümden geçen güçlerin birleÅŸmesi. Ä°nÅŸallah bu yalnız Türkiye'nin deÄŸil, NATO'nun uçağı olur." diye konuÅŸtu.

Seri üretime kadar 400 sipariÅŸ hedefi

Savunma Sanayii BaÅŸkanlığı tarafından yürütülen projeyle Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde bulunan ve 2030'lu yıllardan itibaren kademeli devreden çıkartılması düÅŸünülen F-16 uçaklarının yerini alabilecek yurt içi imkan ve kabiliyetlerle tasarlanan modern uçakların üretilmesi amaçlıyor.

Projede, yeni nesil bir uçakta olması gereken düÅŸük görünürlük, dahili silah yuvası, yüksek manevra kabiliyeti, artırılmış durumsal farkındalık ve sensör füzyonu benzeri teknoloji alanlarındaki çalışmalar sonucu, Türkiye'nin 5. nesil bir muharip uçağı üretebilecek altyapı ve teknolojiye sahip ülkeler arasında yer alması hedefleniyor.

"Tasarım ve prototip kalifikasyonunu" kapsayan birinci dönemin ilk aÅŸaması olan "ön tasarımla" eylül ayı itibarıyla proje takvimi baÅŸladı. 4 yıl sürmesi öngörülen bu sürecin daha erken tamamlanması amaçlanıyor.

Proje kapsamında ilk etapta 6 geliÅŸtirme hava aracı üretilecek. Daha sonra eklenecek yeni araçlarla Milli Muharip Uçak 2033'teki seri üretime hazırlanacak. Seri üretim aÅŸamasına kadar 400 adetlik uçak sipariÅŸine ulaşılması öngörülüyor.

Proje ortağı olmak isteyen ülkelerle de çeÅŸitli düzeylerde görüÅŸmeler yürütülüyor. Söz konusu ülkeler aynı zamanda uçağın potansiyel alıcıları olarak deÄŸerlendiriliyor.

18. ayda konsept dondurulacak

Milli Muharip Uçak için yaklaşık 1 yıl sonra projede en büyük sistem tedarikçileri seçilecek ve sonrasında 18. ayda konsept dondurulacak.

Projede görev alacak tedarikçilerden, ihracat kısıtlamasına tabi olmayacak, uzun vadeli taahhütler istenecek.

Uçak için TR Motor tarafından özgün motor geliÅŸtirilecek. Bu süreç devam ederken geliÅŸtirilen araçlarda bir ara motor kullanılacak.

Radar, elekto optik ve bütünleÅŸik iÅŸlemci alanlarında ise ASELSAN ve TÜBÄ°TAK çalışmalara baÅŸladı.