BM'den 'Arakanlı Müslümanları iade etmeyin' uyarısı

Bachelet, yaptığı yazılı açıklamada, BangladeÅŸ'in Cox Bazar bölgesinde bulunan 725 bin dolayındaki Arakanlı Müslümanın, Arakan eyaletinde geçen yıl aÄŸustos ayında patlak veren ÅŸiddet olaylarının kurbanı olduÄŸunu anımsattı.

Buradaki Müslümanların çoÄŸunun, aile bireylerinin öldürülmesine, evlerinin ve köylerinin yakılmasına tanıklık ettiklerini söyleyen Bachelet, "(Arakanlı) mülteciler defalarca mevcut ÅŸartlar altında geri dönmek istemediklerini belirttiler." ifadesini kullandı.

Bachelet, Ä°nsan Hakları Yüksek KomiserliÄŸi bürosunun, ÅŸiddetin devam ettiÄŸi Arakan eyaletinde halen cinayet, ortadan kaybolmalar, keyfi tutuklama gibi iddialarla serbest dolaşım hakkı, saÄŸlık ve eÄŸitim gibi alanlarda geniÅŸ kısıtlamalar olduÄŸuna dair raporlar almaya devam ettiÄŸini söyledi.

ÇoÄŸunluÄŸu Arakanlı Müslüman 130 bin yerinden edilmiÅŸ kiÅŸilerin Arakan Eyaletinin merkezindeki kamplarda kaldığını anlatan Bachelet, ayrıca Myanmar ile BangladeÅŸ sınırındaki tarafsız topraklarda 5 bin kiÅŸi ile Sittwe'deki 4 bin Arakanlı Müslümanın geniÅŸ çaplı kısıtlamalara maruz kaldığını belirtti.

Bachelet, Arakan eyaletinin diÄŸer bölgelerindeki yüz binlerce insanın da yine serbest dolaşım özgürlüÄŸü hakkı, yaÅŸam için temel hizmetler ve milliyet haklarından yoksun ÅŸekilde yaÅŸamak zorunda bırakıldığına iÅŸaret etti.

Soykırım vurgusu

BangladeÅŸ hükümetine 2 bin 200 Arakanlı Müslümanın Myanmar'a iade edilme planını durdurma çaÄŸrısında bulunan Bachelet, geri dönüÅŸlerin uluslararası hukukun ihlali anlamına geldiÄŸi ve bu kiÅŸilerin hayatını ve özgürlüÄŸünü ciddi risk altına sokacağı uyarısında bulundu.

Bachelet, Cox's Bazar'da yaÅŸlı iki kiÅŸinin zaten intihar giriÅŸiminde bulunduÄŸunu hatırlatarak, bölgedeki diÄŸer mültecilerin de zorla Myanmar'a iade edilmeleri durumunda intihar tehdidinde bulunduÄŸu bilgisini paylaÅŸtı.

"Kendi iradeleri dışında Myanmar'a geri dönme riskiyle karşı karşıya olan Cox Bazar'daki Arakanlı mülteciler arasında terör ve paniÄŸe ÅŸahit oluyoruz." ifadesini kullanan Bachelet, mülteci ve sığınmacıların zorla kendi ülkelerine gönderilmesinin temel insan hakkı hukukunun açık ihlali anlamına geldiÄŸini vurguladı.

Bachelet, "Arakanlı Müslümanlara karşı iÅŸlenen insan hakları ihlalleri, insanlığa karşı suçlar ve muhtemelen soykırım da dahil en kötü zulümleri içeriyor." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Myanmar'daki suçluların hesap vermediÄŸine dikkati çeken Bachelet, Arakanlı Müslümanların zorla ÅŸiddetin içine tekrar gönderilmesinin onlarca yıldır çektikleri acıları yeniden yaÅŸaması anlamına geleceÄŸini kaydetti.

Bachelet, Myanmar hükümetini Arakanlı Müslümanların evlerine geri dönüÅŸ ÅŸartlarını saÄŸlamakta "ciddiyete" davet etti. BangladeÅŸ hükümetine de geri dönüÅŸlerin uluslararası hukuk kapsamında sadece gönüllü, güvenli ve onurlu bir ÅŸekilde olacağını hatırlattı.

Arakanlı Müslümanlara etnik temizlik

BM'ye göre, 25 AÄŸustos 2017'den sonra Arakan'dan kaçıp BangladeÅŸ'e sığınanların sayısı 725 bine ulaÅŸtı. Uluslararası insan hakları kuruluÅŸları, yayımladıkları uydu görüntüleriyle yüzlerce köyün yok edildiÄŸini kanıtladı.

Arakanlıların topraklarına dönüÅŸü için Myanmar ve BangladeÅŸ hükümetleri arasında imzalanan anlaÅŸma, yerinden edilenlerin durumlarını belgelendirmeleri mümkün olmadığı için uygulamada iÅŸlevsiz kalıyor.

BM ve uluslararası insan hakları örgütleri, Arakanlı Müslümanlara yönelik ÅŸiddeti "etnik temizlik" ya da "soykırım" olarak adlandırıyor.

Uluslararası medya ve yardım kuruluÅŸlarının Arakan bölgesine giriÅŸini ciddi oranda kısıtlayan Myanmar hükümeti, Arakanlı Müslümanların dönüÅŸlerine iliÅŸkin verdiÄŸi sözleri de yerine getirmedi.

Ä°nsan hakları örgütleri, Arakanlı Müslümanların gerekli güvenli ortam saÄŸlanmadan Myanmar'a dönmelerinin, yeni bir etnik temizlik kampanyasına yol açacağı endiÅŸesini taşıyor.

Arakanlı Müslümanlar topraklarına dönemiyor

Myanmar ve BangladeÅŸ hükümetleri, Arakanlı Müslümanların topraklarına dönüÅŸü için 23 Kasım 2017'de bir anlaÅŸma imzaladı.

AnlaÅŸmaya göre, Myanmar'a dönmek isteyenler, BangladeÅŸ'e geçmeden önce Myanmar'da yaÅŸadıklarına dair belge sunmak zorunda ancak 1982'de vatandaÅŸlık hakları ellerinden alınan Arakanlı Müslümanların Myanmar'da kayıtlarının bulunmaması bu süreçte ciddi sorun yaratıyor. AnlaÅŸmada, BangladeÅŸ'e geçen Arakanlı Müslümanlara bu ülkede BM tarafından verilen belgelerin de Myanmar hükümetinin "onay" sürecinden geçmesi gerektiÄŸi belirtiliyor.

Ayrıca anlaÅŸmanın imzalanmasından itibaren 2 ay içinde Arakanlı Müslümanların topraklarına dönüÅŸünün baÅŸlaması gerekiyordu ancak Arakanlı Müslümanların eve dönüÅŸ sürecinin ertelendiÄŸi duyuruldu.

Yerinden edilenlerin durumlarını belgelendirmeleri mümkün olmadığı için anlaÅŸma uygulamada iÅŸlevsiz kaldı.

Öte yandan, Myanmar'da uÄŸradıkları zulümden canlarını zor kurtararak BangladeÅŸ'teki kamplara sığınan Arakanlı Müslümanlar, kendilerine vatandaÅŸlık baÅŸta olmak üzere belirli haklar verilmedikçe ve güvenliklerinden emin olmadıkça Myanmar'a dönmek istemiyor.

Kamplardaki hayatlarının Myanmar'da uÄŸradıkları zulümle karşılaÅŸtırıldığında daha iyi olduÄŸunu düÅŸünen Arakanlı Müslümanlar, tüm zorluklara raÄŸmen BangladeÅŸ'in Cox's Bazar bölgesinde imkansızlıklar içinde hayata tutunmaya çalışıyor.