Sayıştay'ın raporu İETT'deki ihamaller zincirini gözler önüne serdi

Ä°ETT Ä°ÅŸletmeleri Genel MüdürlüÄŸü, 1871 yılında kurulmuÅŸ, 146 yıllık köklü bir geçmiÅŸi olan, kent içi toplu ulaşım hizmeti sunan, Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi’ne baÄŸlı bir kamu kuruluÅŸu. Yaklaşık 2,5 milyar bütçesi bulunmakta.

TRAFÄ°K KAZALARINA 2016’DAN BERÄ° ÖNLEM YOK

Sayıştay’ın Ä°BB 2016 raporunda, çalışma saatleri idare tarafından aşılan bazı ÅŸoförlerin yaralı ve ölümlü trafik kazalarına karıştığına vurgu yapılmıştı. Odatv’nin ulaÅŸtığı 2017 yılı Sayıştay raporunda, yapılan denetimlerde aynı olumsuzlukların devam ettiÄŸi tespit edildi.

Ä°ETT’nin ise, suçlamayı kabul ederek düzeltileceÄŸi ÅŸeklinde cevap verdiÄŸi öÄŸrenildi. Buna raÄŸmen günlük 4 milyona yakın yolcu taşıyan Ä°ETT ÅŸoförlerinin yasal çalışma saatlerinin üzerinde çalıştırıldığı anlaşıldı. Dolayısı ile Sayıştay tespitinde olduÄŸu gibi, ölümlü ve yaralı trafik kazalarının olma ihtimali devam ediyor.

Ä°ÅžTE RAPORDA DÄ°KKAT ÇEKEN TESPÄ°T

Sayıştay'ın yapmış olduÄŸu denetleme neticesinde 2017 yılı denetim raporunda çarpıcı detaylar bulunuyor. Raporun ilgili bölümünde ÅŸu ifadeler yer alıyor:

“Toplu Taşıma Hizmetlerinde Ä°stihdam Edilen Åžoförlerin Çalışma Saatleri Toplamının Mevzuatta Belirtilen Limitlerin Üzerinde Olması 4857 sayılı Ä°ÅŸ Kanunu'nun 46’ncı maddesinde, iÅŸçilere yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saat hafta tatili verileceÄŸi ifade edilmiÅŸtir. Aynı Kanun'un 63'üncü maddesine dayanılarak çıkarılan Ä°ÅŸ Kanununa Ä°liÅŸkin Çalışma Süreleri YönetmeliÄŸi'nin 4'üncü maddesinde ise; günlük çalışma süresinin her ne ÅŸekilde olursa olsun on bir saati aÅŸamayacağı belirtilmiÅŸtir. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine aykırı olarak, ÅŸoför unvanıyla çalışan iÅŸçilerden bazılarının günlük çalışma saatleri toplamının Ä°ÅŸ Kanunu’nda belirlenen on bir saati aÅŸtığı; ayrıca iÅŸçilerden bazılarının altı günlük mesaiyi takip eden bir günlük hafta tatilinde çalıştırıldıkları tespit edilmiÅŸtir. Çalışma saatlerine iliÅŸkin olarak mevzuatta yer alan limitlerin iÅŸ saÄŸlığı ve güvenliÄŸi ile yakından iliÅŸkisi bulunmaktadır. Toplu taşıma hizmeti sunulan otobüsleri kullanan ÅŸoförlerin bu limitlere uygun çalıştırılmasının, araçlarda yer alan yolcular dikkate alındığında daha da önem kazandığı deÄŸerlendirilmektedir. Ä°ETT bünyesinde hizmet sunan otobüslere iliÅŸkin olarak 2017 yılında yaÅŸanan kazalar incelendiÄŸinde, yukarıda yer verilen çalışma sürelerine iliÅŸkin limitlerin üzerinde çalıştırılan bazı ÅŸoförlerin, yaÅŸanan olaylara iliÅŸkin tutanaklarda yer aldığı ÅŸekliyle ölü ve yaralı bulunan trafik kazalarına karıştığı görülmüÅŸtür. Konu 2016 Yılı Sayıştay Denetim Raporunda bulgu konusu yapılmış, ancak mevzuata aykırı uygulama 2017 yılında da devam etmiÅŸtir.”

Ä°BB Kabul etti

Ä°BB’nin Sayıştay’ın tespitini kabul ederek yaptığı açıklama ise rapora ÅŸöyle yansıdı:

“Kamu idaresi cevabında; ‘4857 sayılı Ä°ÅŸ Kanunu'nun 46’ncı maddesinde, iÅŸçilere yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmi dört saat hafta tatili verileceÄŸi ifade edilmiÅŸtir. Aynı Kanun'un 63'üncü maddesine dayanılarak çıkarılan iÅŸ Kanununa Ä°liÅŸkin Çalışma Süreleri YönetmeliÄŸi'nin 4'üncü maddesinde ise; günlük çalışma süresinin her ne ÅŸekilde olursa olsun on bir saati aÅŸamayacağı belirtilmiÅŸtir. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine aykırı olarak, ÅŸoför unvanıyla çalışan iÅŸçilerden bazılarının günlük çalışma saatleri toplamının Ä°ÅŸ Kanunu’nda belirlenen on bir saati aÅŸtığı; ayrıca iÅŸçilerden bazılarının altı günlük mesaiyi takip eden bir günlük hafta tatilinde çalıştırıldıkları tespit edilmiÅŸtir. Ä°ETT Ä°ÅŸletmeleri Genel MüdürlüÄŸü metropol ÅŸehir olan Ä°stanbul’da Toplu Taşıma Hizmeti vermektedir. Sürekli büyüyen hat ağı ile birlikte personel sayıları artmaktadır. Bulguya konu durum ile ilgili 2018 yılının ilk çeyreÄŸinde personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı usulü ile KÄ°PTAÅž bünyesinde 226 ÅŸoför personel istihdamı gerçekleÅŸtirilmiÅŸtir. Ayrıca Nisan 2018 tarihinde ‘Åžehir içi Toplu Taşıma Hizmeti Alımı’ ihalesi yapılmıştır. Mayıs 2018 tarihinde 550 ÅŸoför personel ile hizmet verilmeye baÅŸlanmıştır. Söz konusu ihale ile toplamda 800 ÅŸoför personel istihdamı hedeflenmektedir. Bu alımlarla birlikte bulguya konu durum ile ilgili iyileÅŸmelerin olması amaçlanmaktadır. Metropol ÅŸehre toplu taşıma hizmeti vermekte olan Ä°ETT çalışma saatlerinin yasal sınırlarda gerçekleÅŸmesi hususunda iyileÅŸtirme faaliyetlerine devam etmektedir’ denilmektedir.”

“HÄ°ZMETÄ°N METROPOLDE VERÄ°LÄ°YOR OLMASI LÄ°MÄ°TLERE UYULMASINI ÖNEMLÄ° HALE GETÄ°RMEKTE”

Raportörün Ä°BB’den gelen savunma karşısında yaptığı deÄŸerlendirme de raporda ÅŸöyle yer buldu:

“Sonuç olarak kamu idaresi cevabında; toplu taşıma hizmetinin metropol ÅŸehir olan Ä°stanbul’da verildiÄŸi vurgulanmakta, sürekli büyüyen hat ağı ile birlikte personel sayısının arttığı belirtilmektedir. Ayrıca, çalışma saatlerinin yasal sınırlarda gerçekleÅŸmesi hususunda iyileÅŸtirme faaliyetlerine devam edileceÄŸi ifade edilmektedir. Toplu taşıma hizmetinin metropol ÅŸehirde veriliyor olması; trafik yoÄŸunluÄŸu ve taşınan yolcu sayısı dikkate alındığında, mevzuatta belirtilen mesai saatlerine iliÅŸkin limitlere uyulmasını daha da önemli hale getirmektedir. Ä°dare cevabında istihdamdaki iyileÅŸtirmelerden bahsedilse de, çalışma saatlerinin yasal sınırlarda gerçekleÅŸmesi hususunda iyileÅŸtirme faaliyetlerine devam edileceÄŸinin ifade edilmesi, yapılan iyileÅŸtirmelerin yeterli olmadığı anlamına gelmektedir. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediÄŸi takip eden denetimlerde izlenecektir.”

“TUVALET Ä°HTÄ°YAÇLARINI DAHÄ° GÄ°DEREMEDEN SEFERE ÇIKMAYA MECBUR BIRAKILIYORLAR”

Sayıştay’ın raporunu Odatv’ye deÄŸerlendiren Ä°BB Meclis üyesi Nadir Ataman ise “Sahada emekli olmuÅŸ Ä°ETT çalışanlarının günlük yevmiye ile yasa dışı çalıştırıldıklarını biliyoruz” dedi.  

“Kaldı ki bizzat ben seyahat ettiÄŸimde, ÅŸoför arkadaÅŸlarla konuÅŸtuÄŸumda, çalışma ÅŸartlarının iyi olmadığını, itiraz edenin iÅŸ akitlerine son verildiÄŸini, hatta tuvalet ihtiyaçlarını dahi gideremeden sefere çıkmaya mecbur bırakıldıklarını bizzat anlatmaktalar” diyen Nadir Ataman ÅŸöyle devam etti:

“Yaklaşık 2.5 milyar bütçesi olan 146 yıllık kurumun, Ä°stanbul halkının canını riske edecek ÅŸekilde, emekçileri zorla fazladan çalıştırmasını hayretle karşılıyorum. Konuyu Ä°BB Meclis gündemine taşıyacağım.”