Sosyal Medya

Kürsü

Yıldıray Oğur- Yerel seçimler için rakamların söylediği...

03-11-2018 06:06

Yıldıray Oğur- Karar


Yeni bir seçimden çıkmış, baÅŸka bir seçimin havasına girecek enerjiyi ise henüz toplayamamış gözüken Türkiye, beÅŸ ay sonra yerel seçimler için sandık başına gidecek.
 
Yavaş yavaş adaylar ve olası ittifaklar konuşuluyor.
 
Ama genel seçimin ittifaklarının yerelde de devam edip etmeyeceÄŸi konuÅŸulurken daha çok rakamlar üzerinden deÄŸil büyük siyasetler üzerinden düÅŸünülüyor.
 
Zaten genel olarak Türkiye’de, özellikle siyaseti yakından takip eden gazeteciler, uzmanlar, biraz mürekkep yalamışların en büyük yanılgısı siyasete fazla ideolojik ve idealistçe bakmaları.
 
Halbuki siyasetçiler ideallerden önce rakamlara bakıyor, ilk hedefleri de ulvi amaçlara ulaÅŸmak deÄŸil, bir sonraki seçimleri kazanmak...
 
Bu yüzden Cumhur Ä°ttifakı’nın neden yerel seçimlerde yürümediÄŸini, Andımız ya da af gibi ideolojik, siyasi tartışmalardan çok rakamlar açıklıyor.
 
Sadece MHP’nin 2014 yerel seçimlerinden kazandığı sekiz ilin sonuçlarına bakınca, bu illerde MHP’nin en büyük rakibinin AK Parti olduÄŸu, bazı illerde seçimin iki parti arasında foto finishle bittiÄŸi görülüyor.
 
Yine AK Parti’nin az oy farkla kazandığı illerin çoÄŸunluÄŸunda da ensesindeki parti MHP’ydi.
 
Yani bu iki parti ABD seçimlerinde “swing state” denilen, ne Cumhuriyetçi ne Demokratların kalesi olmayan, ikisi arasında gelip giden illerde rakipler.
 
Bir kaç örnek ve rakamlar üzerinden bakalım.
 
Manisa’nın iki dönemdir MHP’li bir belediye baÅŸkanı var; Cengiz Ergün. Ergün Manisa’nın vergi rekortmeni olan hayırsever bir iÅŸadamın oÄŸlu ve eski Manisaspor baÅŸkanı. Klasik ve tabandan bir MHP’li deÄŸil. Seküler, Manisalı zengin bir aileden geliyor, ÅŸehirde tanınan ve sevilen bir isim.
 
Manisa gibi seçmenlerin ideolojik keskinliÄŸinin Türkiye ortalamasının altında geçiÅŸken olduÄŸu bir ilde iyi aday baÅŸka partilerden de oy alarak seçim kazandırabiliyor.
 
Ergün de 2009 yerel seçimlerinde 38.7 oy alarak Manisa’da MHP’ye belediye baÅŸkanlığını kazandırmıştı. Hemen arkasında 34.7 oy alan AK Parti adayı, 13.9 oy alan da CHP adayı gelmiÅŸ.
 
2014 yerel seçimlerine yine Cengiz Ergün ile giren MHP bu kez 40.1 oyla belediyeyi kazanmış. AK Parti adayı hemen arkasından 36.7 oy almış. CHP adayı ise yüzde 18.3.
 
Halbuki Manisa’da genel seçimlerde tablo böyle deÄŸil. 2015’deki çifte seçimlerde (7 Haziran-1 Kasım) AK Parti sırasıyla yüzde 44-46 oy almışken, CHP yüzde 29-30, MHP yüzde 23-18 oranında oy almış. CHP’lilerin oyunu alabilen bir MHP adayı var.
 
CumhurbaÅŸkanlığı seçimlerine bakalım son olarak. AK Parti 39.1, CHP 26.4, Ä°yi Parti 13.7, MHP 11.36, HDP: 6.69.
 
Yani bütün partiler kendi adaylarıyla yarışa girse Manisa belediyesini AK Parti’nin alma ihtimali çok yüksek. Cengiz Ergün MHP’den girse, yarış yine MHP ve AK Parti arasında geçebilir. Daha çok CHP seçmeninden oy alabilmek için Ä°yi Parti adayı olarak girmeyi tercih etse, seçim AK Parti- Ä°yi Parti arasında geçebilir. Yani günün sonunda AK Parti’nin Manisa belediyesini alma ihtimali yüksek. MHP ile girilecek bir ittifakta MHP elindeki bir belediyeyi AK Parti’ye vermeyeceÄŸine göre iki partinin ittifakı rakamsal açıdan mantıklı görünmüyor.
 
Benzer bir tablo MHP’nin elindeki BüyükÅŸehir belediyelerinden Mersin için de geçerli.
 
Mersin de AK Parti, CHP ve MHP arasında gidip gelen Türkiye’nin “swing state”lerinden biri.
 
Seçimlerde üç partinin oyları birbirine yakın çıkıyor.
 
2009 yerel seçimlerinde belediye baÅŸkanlığını yüzde 31 ile CHP adayı kazandı. MHP yüzde 25, AK Parti yüzde 21’le onu izledi. 2014 Yerel Seçimleri’nde ise bu kez yüzde 32 ile MHP adayı belediyeyi kazandı. CHP yüzde 28.3 ve AK Parti yüzde 28 ile hemen arkasından geldi.
 
2015 çifte seçimleri sonuçları da birbirine yakın çıktı. Yine sırayla CHP yüzde 29-30.5, AK Parti yüzde 26- 31, MHP yüzde 21-24, HDP yüzde 17- 15 oy aldı.
 
Son CumhurbaÅŸkanlığı seçiminde burada da Ä°yi Parti faktörü belirleyici oldu; AK Parti yüzde 27, CHP yüzde 27, HDP yüzde 17, Ä°YÄ° Parti yüzde 14, MHP yüzde 13.
 
Mersin’de de MHP’li baÅŸkanın kendi oyu var. Ama bu seçimde aday olmayacağını açıkladı. Ä°yi Parti’den aday olacağı iddia ediliyor. Her durumda da baÅŸkanlık için en güçlü iki adaydan biri AK Parti olacak. Yani burada da ittifak mantıklı deÄŸil.
 
MHP’nin BüyükÅŸehir Belediyesi Adana’da da durum benzer. 2014 yerel seçimlerinden yüzde 33.6 alan MHP adayı, yüzde 32 oy alan AK Parti adayını 1o bin oyla geçmiÅŸti. CHP yüzde 25 almıştı. Son üç genel seçim oylarına (7 Haziran- 1 Kasım- 24 Haziran) bakalım. AK Parti sırayla yüzde 30-36-33.5 almış. CHP, yüzde 28-29-26. MHP yüzde 23-19-12. HDP yüzde 14-11-13.5 ve son seçimlerde MHP’yi bölen Ä°yi Parti 12.3. Yani MHP belediye baÅŸkanlığı olan ilde son seçimlerde HDP’den az oy almış. Burada da AK Parti seçimin favorisi. Bir ittifakta AK Parti’nin Adana’yı MHP’ye bırakması mantıklı görünmüyor.
 
Isparta’da ilk kez Yusuf Ziya Günaydın’la 1999’da belediye baÅŸkanlığını kazanan MHP, 2014’te de aynı isimle belediyeyi almıştı. Yine yüzde 44.5’e, yüzde 40’la AK Parti’nin hemen önünde. Son üç genel seçimde AK Parti’nin bu ildeki oyları yüzde 44-53-47 iken MHP’nin oyları yüzde 27-20-13. Ä°yi Parti son genel seçimde yüzde 18.7 oy almış. Yine AK Parti için bırakılmayacak, kazanılabilecek bir belediye var.
 
MHP Karabük belediyesini ise 2014’te AK Parti’nin sadece 84 oy önünde kazanmış. Son seçimlerde AK Parti’nin oyu yüzde 53, MHP yüzde 13.51.
 
2014’de MHP’nin belediyeleri aldığı Kars, Osmaniye ve Bartın’da yine AK Parti ve MHP rakipler. (Kars belediye baÅŸkanı istifa ederek bağımsız kaldı)
 
2014 Yerel Seçimleri’nde AK Parti’nin MHP’den aldığı illerde de benzer bir rekabet söz konusuydu.
 
BüyükÅŸehir belediyelerinden Balıkesir’de 2009’da belediyeyi MHP kazanmıştı; MHP yüzde 41.1, AK Parti yüzde 36.4.
 
2014 yerel seçimlerinde ise bu kez AK Parti MHP’nin biraz önünde belediyeyi aldı: AK Parti yüzde 39.8, MHP 31.6.
 
Son CumhurbaÅŸkanlığı seçimlerinde ise tablo tamamen deÄŸiÅŸti: AK Parti yüzde 40, CHP yüzde 30, Ä°yi Parti: 14.95, MHP: 7.4.
 
Benzer durum Kastamonu’da da geçerli. 2009’da AK Parti’nin önünde belediye baÅŸkanlığı kazanan MHP, 2014’de baÅŸkanlığı 250 oy farkla AK Parti’ye kaptırmıştı.
 
Kastamonu genel seçimlerde AK Parti’ye yüzde 51, MHP’ye yüzde 20 oy verdi.
 
Balıkesir ve Kastamonu örneklerinde ittifak ancak MHP’nin iddiasından vazgeçip AK Parti adayına destek vermesiyle mümkün görünüyor. Ama MHP’nin bundan nasıl bir kazancı olur, belirsiz.
 
Seçmen tercihleri deÄŸiÅŸken olan illerden Hatay ve Antalya’da ise durum biraz daha ittifaklara müsait.
 
2009’da CHP’nin AK Parti’nin önünde kazandığı Antalya belediyesini, 2014’de AK Parti CHP’nin biraz önünde almayı baÅŸarmıştı.
 
Ama son CumhurbaÅŸkanlığı seçimi bu ÅŸehirde yarışın yerel seçimde heyecanlı olacağını gösteriyor. AK Parti yüzde 33, CHP yüzde 29, Ä°yi Parti yüzde 17, MHP yüzde 9, HDP yüzde 7.
 
2009’da AK Parti’nin CHP’nin 17 puan önünde belediyeyi kazandığı Hatay’da, 2014 seçimlerinde belediye baÅŸkanı CHP’ye geçip, bu kez CHP’ye kılpayı da olsa seçimi kazandırmıştı.
 
Yine son CumhurbaÅŸkanlığı seçimi burada da yerel seçimlerin çekiÅŸmeli olacağını söylüyor: AK Parti yüzde 35, CHP yüzde 31, MHP yüzde 14.5, HDP yüzde 10, Ä°yi Parti yüzde 6.5.
 
Hatay ve Antalya’da seçimin sonucunu, AK Parti-MHP ya da CHP-Ä°yi Parti ya da CHP-HDP arasındaki bir seçim ittifakı belirleyebilir.
 
Tabii 2014 seçimlerinde sabaha karşı AK Parti ve CHP arasında çekiÅŸmeli bir yarışla sonucun belli olduÄŸu Ankara seçimleri de öncesinde ya da sandıkta ittifakların sonucu belirleyeceÄŸi seçimlerden biri.
 
MHP kökenli CHP adayı Mansur YavaÅŸ’ın, MHP’lilerin oylarını da alabilen AK Parti adayı Melih Gökçek’le sıkı yarışı bu ilde MHP oylarının ve ÅŸimdi artı Ä°yi Parti oylarının sonucu belirleyeceÄŸi söylenebilir.
 
Son genel seçim sonuçlarını hatırlayalım tekrar: AK Parti yüzde 39.2, CHP yüzde 26.15, MHP yüzde 13, Ä°yi Parti yüzde 12.2.
 
MHP ile ittifak Ä°stanbul ve Ankara’da AK Parti’yi rahatlatır ama bu desteÄŸin karşılığında AK Parti’nin MHP’ye Akdeniz, Karadeniz, Ege’de MHP’nin sahip olduÄŸu belediyelerin bazılarında destek vermesi, AK Parti’nin kazanabileceÄŸi belediyeleri bırakması anlamına gelir.
 
Zaten Ä°ç Anadolu, DoÄŸu Anadolu, Karadeniz’de AK Parti’nin ittifaka ihtiyacı görünmüyor.
 
Olası bir CHP-Ä°yi Parti ittifakı, iki partinin Ege ve Akdeniz’de AK Parti ve MHP’nin elindeki belediyelerde ÅŸansını artırabilir. Ama hangi illerde kimin fedakarlık yapacağı yine ciddi bir tartışma konusu.
 
Yani bu rakamlara bakınca partilerin neden ittifaklara pek sıcak bakmadığı görülebiliyor. Yine bu rakamlar yerel seçimlerinden zannedildiÄŸinden çekiÅŸmeli geçeceÄŸini de gösteriyor.
 
Rakamlar sadece bilebildiÄŸimiz ölçüler.
 
Ama yerel seçimlerin sonuçlarını sadece önceki yerel seçim sonuçları ve genel seçim rakamlarıyla tahmin etmek mümkün deÄŸil.
 
Belediye baÅŸkanlarının hepsinin artık kendi hikayeleri, itibarları ya da itibarsızlıkları söz konusu.
 
O yüzden özellikle partiler arasında gidip gelen deÄŸiÅŸken illerde sonucu bir önceki belediye baÅŸkanının sicili ve yeni adayların profilleri belirleyecektir.
 
Kale durumundaki iller dışında pek çok il için heyecanlı bir yarış olacak.
 
Şehirlere en iyi kimler bakacaksa onlar kazansın...

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.