Burhanettin Duran / Ortadoğu’da hırsın ironileri

Kasımın ilk haftasında OrtadoÄŸu'nun iki iddialı bölgesel gücü farklı sebeplerle dünya gündeminde. Ä°lki, ABD'nin bilinen hasmı Ä°ran. Tahran, Trump yönetiminin nükleer anlaÅŸmadan çekilmesi sonrası ilan ettiÄŸi ikinci dalga yaptırımlarla yüz yüze. Ä°kincisi de ABD'nin klasik müttefiki Suudi Arabistan. Riyad'a iliÅŸkin de muhtemel yaptırımlardan konuÅŸuluyor. Suud yönetimi Yemen'deki sivil katliamlar, Katar ablukası ve Lübnan'a karışması sebebiyle Amerikan medyasının ve Senato'nun eleÅŸtirilerinin odağında. Ä°kisi de, Ä°srail'in yanı sıra, Arap isyanlarının bastırılmasından en fazla istifade eden ülkelerdi. Tahran, Åžii milisleri ile Suriye baÅŸta olmak üzere bölgede kaosu ve çatışmayı artıran bir politika izledi. Sisi darbesini destekleyen karşı devrimci Riyad ise hem halkların talebini bastırmayı tercih etti. Hem de Ä°ran'ı karşısına alan yeni bir bölgesel dizayna yöneldi.

ABD'nin "sınırlandırmak" için karşısında Arap-Ä°srail bloÄŸu oluÅŸturduÄŸu yayılmacı bir bölgesel gücün (Ä°ran) bu halde olması tahmin edilen bir ÅŸeydi. Ancak Trump ailesi ile yakın iliÅŸkileri olan Veliaht Bin Selman'ın hırslı politikalarının bu denli bir sorgulamaya tabi olması beklenmiyordu. Suud Veliahtının, BAE Veliahtı Ziyad ile yaptığı planların sayesinde Arap dünyasının yeni lideri olacağı konuÅŸuluyordu. Suud hanedanı içindeki olası rakiplerini hızlıca tasfiye ettiÄŸi için de Suud'un gelecek 40-50 yılına hükmedeceÄŸi tahmin ediliyordu. Ta ki Kaşıkçı cinayetine kadar... Åžimdi cinayet emrini veren baÅŸ ÅŸüpheli olduÄŸu yazılıp, çiziliyor. Medyadaki yorumlar, Kral Selman'ın kardeÅŸi Prens Ahmed'in ülkesine dönmesini Bin Selman'ın Veliahtlıktan azledilme sürecinin baÅŸlaması olarak deÄŸerlendiriyor. Bin Selman'ın her ÅŸeye raÄŸmen pes etmeyecek ölçüde hırslı olduÄŸu biliniyor.

Kaşıkçı cinayetinin ortaya çıkarılması S. Arabistan'ın bölgesel liderlik hayaline vurulan bir darbeydi. 15 kiÅŸilik Suud'lu bir ekibin planlı ve vahÅŸice iÅŸlediÄŸi cinayet Veliahdın bütün olumlu imajını yerle bir etmekle kalmadı. Ülkesinin bölgesel politikalarını da uluslararası baskının hedefi haline getirdi. Aslında bu cüretkâr cinayet Veliahdın hırslı politikalarının müttefiklerini de tartışılır hale getirdi. Onların da meÅŸruiyetine ciddi zararlar verdi. Trump Yönetimi bu cinayete iliÅŸkin hiçbir ÅŸey yapmamakla eleÅŸtirilmekten kurtulamıyor. BAE Veliahdının da gizli ve kanlı operasyonlar içinde olduÄŸu konuÅŸuluyor.

The American Conservative dergisinde D. R. DePetris ve R. Sokolsky imzasıyla çıkan makalede BAE "diÄŸer bir katil Körfez monarÅŸisi" olarak resmediliyor. Makale, S. Arabistan gibi BAE'nin askeri operasyonlarının da Yemen'de masum sivilleri, hastaneleri, okulları, pazarları ve evleri hedef aldığını anlatmakla kalmıyor. BAE'nin emekli ABD özel kuvvetler mensupları ile Yemen'de Müslüman KardeÅŸler'le baÄŸlantılı isimlere suikastlar yaptırdığını yazıyor. Abu Dabi'nin Libya'da BM Güvenlik Konseyi kararlarını ihlal ederek Hafter'e verdiÄŸi askeri desteÄŸi ve Katar ablukasında nasıl rol aldığını açıklıyor. Abu Dabi'nin Riyad'dan daha kurnaz ve mahir olduÄŸu açık. En azından Kaşıkçı cinayeti gibi vahim bir olayla henüz sobelenmediler.

Bölgemizdeki iki hırslı ülke, S. Arabistan ve Ä°ran ciddi sorunlarla karşı karşıya. Washington yaptırımlarla bu sefer Tahran'da rejim deÄŸiÅŸikliÄŸine kadar gitmek istiyor. Bu da Ä°ran'ı iç savaşın eÅŸiÄŸine taşımak demek. Zira mollaların bırakmaya hiç niyeti yok. Veliahdın kaderi de belirsiz. Ancak Suud hanedanı içinde katliam yapabilecek kadar hırslı olduÄŸu söyleniyor. Tahran ve Riyad, hırslı yönetimlerinin tercihleri ile yüzleÅŸeceÄŸi bir sürece giriyor. OrtadoÄŸu'nun iki kurnaz hırslı ülkesi (BAE ve Ä°srail) de ÅŸimdilik kazanmaya devam ediyor. Halbuki, bölgenin demografisini ve halklarının taleplerini göz ardı eden her hırslı proje baÅŸarısız olmaya mahkûm. Onların hırslarının ironisini de baÅŸka bir zaman diliminde göreceÄŸiz.