Cinayetin siyasi çıkmaz nedenlerinden birisi, Kaşıkçı’nın kimliÄŸi ile ilgili. Mesele sadece Kaşıkçı’nın muhalif bir yazar, Prens Salman’ın da muhaliflerini bertaraf etmesi ÅŸeklinde olsaydı, cinayetin çalkantı yaratmayacak birine yıkılması mümkün olur, Suudi devletinin bir bütün olarak zan altında kalması önlenebilirdi. 

Cinayet saklanabilseydi, belki böyle yapılacaktı. Saklanamadı, zaman kazanmaya çalışıldı ama bu zaman da kullanılamadı. Bugüne kadar bir sorumlunun bulunamıyor olması, Kaşıkçı’nın çok sayıda devletle baÄŸları olması ve onları soruna taraf etmesiyle ilgili. 

Suudi Arabistan’da bir süre önce yaÅŸanan ve tabir yerindeyse bir tür aile içi darbeyle el deÄŸiÅŸtiren iktidar, dış iliÅŸkilerini yeniden ÅŸekillendirmeye yöneldi. Yeni dış iliÅŸkilerin merkezine Trump’ın “Ä°ran karşıtlığı” kondu. Suudi Arabistan-Ä°ran arasındaki geleneksel rekabet ve gerginlik politikası, Trump’ın politikalarıyla uyumlu hale getirildi. Bu, Ä°ran-Suudi Arabistan dengesindeki fren mekanizmalarının, dengeleyicilerin devre dışı kalması anlamına geldi. 

Dengeleyici oyuncuların başında gelen Ä°ngiltere’nin ve hatta Türkiye’nin dışarıda tutulma çabası, Rusya’nın da politika deÄŸiÅŸtirmesine neden olan karineler ortaya çıkardı. 

BaÅŸka devletler

Suudi Arabistan’ın muhtemel Kralı Salman ile Trump’ın, karşılıklı olarak, “neyse parası veririz” ilkesiyle hareket edip OrtadoÄŸu’nun güney hattına bir çizgi çekme çabaları, Rusya’yı da harekete geçirdi. Zira Rusya Ä°ran, Körfez ülkeleri ve Suriye üzerinden kendisinin tehdit edildiÄŸi tasarımı yaptı. Tam da bu nedenle Suriye konusunun esas oyuncusu oldu, Türkiye ve bazı Avrupa ülkeleriyle iÅŸbirliÄŸine yöneldi. 

Rusya’nın iÅŸbirliÄŸine gitmediÄŸi, hatta sıklıkla hava sahasını ihlal edip taciz ettiÄŸi bazı Avrupa ülkeleri de var. Bunların başında gelen Ä°ngiltere’nin, Rusya’ya alan açan ve onun daha aktif hale gelmesine neden olan durumun sorumluluÄŸunu önce Trump’ta, ardından da onun müttefiklerinde gördüÄŸüne ÅŸüphe bulunmuyor. 

Rusya, “küre ittifakı”nın kendi alanını daraltacağı için buna karşı. Ä°ngiltere ise hem AB’den ayrılırken kendi tarihsel alanının baÅŸkalarınca ikame edilmesinden, hem de söz konusu ittifakın Rusya’yı bölgeye davet eden bir gerekçe oluÅŸturmasından rahatsız. 

Kaşıkçı cinayetinin tam bu rahatsızlıkların arttığı döneme denk gelmesi ise Suudilerin büyük bir hata yapmaya teÅŸvik edildiklerini düÅŸündürüyor. 

Esas devletler

Cinayetin siyaseten tıkanmasının nedeni, meselenin içinde çok sayıda devletin bulunmasından kaynaklanıyor ve anlaşılan bu çok sayıda devlet Kaşıkçı üzerinden hareket etmiÅŸ. Açık ki, cinayetin ilk hedefi Trump-Salman ittifakı. Ancak buradaki hassas nokta, Trump’ın daha az zarar görmesinin saÄŸlanması. 

Kısacası, cinayetin ABD-Suudi Arabistan ittifakının gevÅŸetmesi ama koparmamasına çalışılıyor. Trump’ın Suudilerle tek başına deÄŸil, geleneksel müttefikleriyle birlikte iliÅŸki kurması bekleniyor. Dolayısıyla bu iÅŸte Trump yakasına düÅŸen, geleneksel müttefiklerini küresel politikalarında dışlamaması, karşısına almaması. 

Suudi Kralına düÅŸen ise yeni bir veliaht belirlemek. Yeni ismin, sadece Trump’la deÄŸil baÅŸka devletlerle de iliÅŸkileri normalleÅŸtirecek isim olması ÅŸart. Ä°ran karşıtlığını sürdürecek ama bunu Rusya’yı güçlendirecek ÅŸekilde yapmayacak bu ismin seçimi ise “taht kavgaları”nın akıbetini bekliyor. 

Kaşıkçı’nın bedeninin bulunamaması, çeliÅŸkili açıklamaların yapılması, sadece “emri veren”le ilgili deÄŸil; emri verenin yerine gelecekle ilgili zaman kazanma çabası.