Ä°lkokullarda 'okul yemeÄŸi' verilecek

Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanan "2019 Yılı CumhurbaÅŸkanlığı Yıllık Programı"nda saÄŸlık hizmetlerine yönelik hedefler sıralandı.

VatandaÅŸların yaÅŸam kalitesi ve süresinin yükseltilmesi ile ekonomik, sosyal ve kültürel hayata bilinçli, aktif ve saÄŸlıklı bir ÅŸekilde katılımlarının saÄŸlanması, amaçlanan hedefler arasında yer aldı.

Programa göre, bu amaç doÄŸrultusunda, veriye ve kanıta dayalı politikalarla desteklenen, eriÅŸilebilir, nitelikli, maliyet etkin ve sürdürülebilir bir saÄŸlık hizmeti sunumu esas olacak.

Öncelikle koruyucu saÄŸlık hizmetlerinin güçlendirilmesi, birinci basamak saÄŸlık hizmetlerinin etkinleÅŸtirilmesi, altyapı ve saÄŸlık personeli ihtiyacının karşılanması ve ülke genelindeki dağılımlarının dengelenmesi saÄŸlanacak.

SaÄŸlık hizmetlerinin eÅŸitlik ve hakkaniyet ilkesiyle, hasta haklarının saygılı, eriÅŸebilir, etkin ve kaliteli bir yapıya kavuÅŸturulması, akılcı ilaç kullanım mekanizmaları oluÅŸturulacak.

SaÄŸlıklı hayat tarzı teÅŸvik edilecek ve daha eriÅŸilebilir, uygun, etkili ve etkin bir saÄŸlık hizmeti sunulması öncelikli politikalar arasında yer alacak.

İlkokullarda okul yemeği programı

Bulaşıcı olmayan hastalıklar ve bunların risk faktörlerine iliÅŸkin koruyucu ve tedavi edici hizmet kapasitesi artırılacak, obezitenin önlenmesi için saÄŸlıklı beslenme alışkanlıklarının geliÅŸtirilmesine yönelik ilgili paydaÅŸlarla koordineli bir ÅŸekilde mevcut programlar yaygınlaÅŸtırılacak ve ilave düzenlemeler yapılacak.

Bu kapsamda, bulaşıcı olmayan hastalıklara yönelik farkındalığın artırılması amacıyla eÄŸitim materyalleri hazırlanacak, etkinlik ve faaliyetler gerçekleÅŸtirilecek.

Beslenme Dostu Okul Programı uygulamasına devam edilecek, bunun yanında ilkokullarda okul yemeÄŸi programına baÅŸlanacak. Tüketicilerin, besin içeriklerini saÄŸlık açısından daha kolay deÄŸerlendirmesini saÄŸlamak amacıyla gıda ambalajlarındaki renkli ön yüz etiketleme uygulamasına geçilecek.

SaÄŸlık Bakanlığı, üniversiteler ve sivil toplum kuruluÅŸlarıyla birlikte bebek ve çocuk saÄŸlığının geliÅŸtirilmesine yönelik olarak tamamlayıcı beslenme desteklenecek.

Tüm bebek ve çocukların hemoglobin ölçümleri planlanan zamanda yapılarak, demir ve D vitamini preparatlarının aile hekimleri aracılığıyla belirlenen program kriterleri dahilinde bebeklere ulaÅŸtırılması ve preparatların kullanımının izlenmesi saÄŸlanarak kullanım düzeyi artırılacak.

Güvenlik hizmetlerinde kasa tipi ambulans kullanılacak

Acil saÄŸlık hizmet sunumu kapsam ve kapasitesi olarak güçlendirilecek, acil servis tedavi hizmetleri geliÅŸtirilecek.

DoÄŸal afetlerde ve olaÄŸanüstü durumlarda hızlı ve etkin saÄŸlık hizmetine eriÅŸim saÄŸlanacak. Acil saÄŸlık istasyonları nitelik ve nicelik açısından iyileÅŸtirilecek, acil saÄŸlık istasyonlarının yenilenmesi ve yeni acil saÄŸlık istasyonlarının yapılması saÄŸlanacak, acil saÄŸlık ambulans sayısı artırılacak.

Güvenlik hizmetlerinde, "kasa tipi" ambulans kullanımı saÄŸlanacak.

Öte yandan evde saÄŸlık hizmeti uygulamasının eriÅŸilebilir ve etkin olması saÄŸlanacak. Evde SaÄŸlık Hizmetleri personel, araç ve ekip standartları belirlenecek, ihtiyaçların tespit edilmesine yönelik saha çalışması yapılacak, baÅŸta yaÅŸlı ve kronik hastalığı olan vatandaÅŸlar olmak üzere evde saÄŸlık hizmetlerine eriÅŸimin artırılması amacıyla hizmeti sunum kapasitesi fiziksel altyapı ve insan kaynağı sayısı geniÅŸletilecek.

"Özellikli saÄŸlık hizmetlerinde tescil mevzuatı hazırlanacak"

Özellikli saÄŸlık hizmetlerinin ulaşılabilir ve sürdürülebilir olması saÄŸlanacak. BaÅŸta diyaliz hizmetleri olmak üzere özellikli saÄŸlık hizmetlerine yönelik kapasite, cihaz ve personel altyapısı göz önünde bulundurularak artırılacak.

Özellikli saÄŸlık hizmetlerinde tescil mevzuatı hazırlanacak. EriÅŸkin kalp-damar cerrahi merkezleri ve yoÄŸun bakım servislerinde hizmet esaslı seviyelendirmeye geçilecek. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp merkezi sayısı ve kamu hastanelerindeki geleneksel ve tamamlayıcı tıp ünite sayısı artırılacak.

Birinci basamak saÄŸlık hizmetlerinin etkinliÄŸi artırılacak, saÄŸlık harcamalarının azaltılması amacıyla koruyucu ve önleyici saÄŸlık hizmetleri geliÅŸtirilecek.

Aile hekimliÄŸi uygulaması kapsamında verilen hizmet sunumunun geliÅŸtirilmesi amacıyla aile hekimliÄŸi birimi sayısı artırılarak aile hekimi başına düÅŸen nüfus azaltılacak

BaÅŸta tarama programları olmak üzere kronik hastalıkların takibi aile hekimliÄŸi uygulamasına entegre edilecek. Aile HekimliÄŸi sisteminin bilinirliÄŸinin artırılmasına yönelik kampanya ve etkinlikler düzenlenecek, birinci basamak saÄŸlık hizmet sunum sürecinde kağıt ortamında yürütülen iÅŸlemlerin kaydı, Halk SaÄŸlığı Bilgi Yönetim Sistemi'nde (HSYS) elektronik ortama aktarılacak

Sarf malzemesi ve ilaç satın alımı yapamayan illerde stok kopması ve bu sebeple saÄŸlık hizmeti sunumunun aksamasını önlemek için tedarik paylaşım platformu ile stok gün düzeyi 60 gün üzerinde olan saÄŸlık kuruluÅŸlarındaki tüm miktarların mecburi paylaşılması saÄŸlanacak. Alternatif alım yöntemleri ve lojistik iÅŸ birlikleri ile stok seviyeleri düÅŸürülecek, satın alma süreçleri hızlandırılacak.

"Antibiyotik kullanımı düÅŸürülecek"

Ä°laç sektörüne yönelik Ar-Ge çalışmaları kapsamında, klinik araÅŸtırma merkezleri ve birimlerinin sayıları artırılacak, altyapıları geliÅŸtirilecek. EÄŸitim ve araÅŸtırma rolü olan hastanelerde klinik araÅŸtırma merkezi sayısı artırılacak, Ar-Ge altyapıları geliÅŸtirilecek.

Sağlık hizmetlerinde klinik kalite geliştirilecek, kamu hastanelerinde sağlık hizmetinden duyulan memnuniyet oranı ve operasyonel verimlilik artırılacak.

SaÄŸlık hizmeti sunumuna yönelik kalite standartları geliÅŸtirilecek ve bu standartlar doÄŸrultusunda kurum ve kuruluÅŸlar düzenli olarak yerinde deÄŸerlendirilecek ve saÄŸlık tesislerinin verimlilik düzeyi artırılacak.

Akılcı ilaç kullanımı için saÄŸlık personelinin ve halkın bilinçlendirilmesi saÄŸlanacak, ilaç ve tıbbi cihazların kalitesi, kullanımı ve bunlara yönelik harcamaların etkinliÄŸi kontrol edilecek.

Ä°laç maliyetlerinin azaltılması ve akılcı ilaç kullanımının geliÅŸtirilmesi saÄŸlanacak. Akılcı ilaç kullanımının yaygınlaÅŸtırılması amacıyla, antibiyotik bulunduran reçete yüzdesi yüksek olan iller öncelikli olmak üzere, halka ve saÄŸlık çalışanlarına yönelik bilinçlendirme, eÄŸitim, izleme ve deÄŸerlendirme faaliyetleri yürütülecek. Geçen yıl 35,3 olan bin kiÅŸiye düÅŸen günlük antibiyotik tüketim miktarının 2019 yılında 34'e düÅŸürülmesi hedefleniyor.

Veri ve kanıta dayalı saÄŸlık politikalarını geliÅŸtirmek amacıyla da uluslararası karşılaÅŸtırmalara imkan verecek standart ve kalitede verilerin üretilmesi saÄŸlanacak. SaÄŸlık veri setleri yeniden yapılandırılacak ve uluslararası mukayeseye imkan veren bir veri yapısı oluÅŸturulacak.

"Türkiye'nin saÄŸlık turizminde tanınırlığı artırılacak"

SaÄŸlık turizminin geliÅŸtirilmesi programı kapsamında ise Türkiye'nin saÄŸlık turizmi alanında tanınırlığının artırılması saÄŸlanacak, saÄŸlık turizmine yönelik hizmet sunum kapasitesi geliÅŸtirilecek.

SaÄŸlık turizmi yetki belgesine sahip saÄŸlık tesisi ve aracı kuruluÅŸların akreditasyonları saÄŸlanacak. Ayrıca yabancılara yönelik çaÄŸrı merkezinin tanıtımı yapılacak ve aktif kullanım saÄŸlanacak.

SaÄŸlıklı YaÅŸam ve Hareketlilik Programı kapsamında ise madde bağımlılarına yönelik tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri güçlendirilecek.

Madde bağımlılığının tedavisini saÄŸlayan AMATEM ve ÇEMATEM'ler nicelik ve nitelik olarak geliÅŸtirilecek. Bağımlı Hastalara Rehabilitasyon (BAHAR) merkezlerine iliÅŸkin mevzuat faaliyetleri tamamlanacak, söz konusu merkezlerin sayısı ve hizmet sunum kapasitesi artırılacak.

Ruh saÄŸlığı hizmetleri nitelik ve nicelik açısından geliÅŸtirilecek. 0-6 YaÅŸ ÇocuÄŸun Psikososyal GeliÅŸiminin Desteklenmesi Programı, tüm yurda yaygınlaÅŸtırılacak, çocukluk çağı nörogeliÅŸimsel bozukluklar, çocuk ve ergenlere yönelik ruhsal travma tedavisi ve kanser hastalarının psikolojisi konularında personele yönelik hizmet içi eÄŸitim verilecek. Ayrıca çocuk izlem merkezleri (ÇÄ°M) personeline Çocukla Adli GörüÅŸmeci EÄŸitimi verilecek.

Meme, serviks, kolorektal kanser taramaları yaygınlaÅŸtırılacak ve kanser hastalığının izlenmesi ve yönetimi için kanser kayıt sistemi geliÅŸtirilecek. VatandaÅŸların taramalara katılmaları için farkındalığı artıracak kampanyalar düzenlenecek ve aile hekimlerinin kanser taramalarına katılımı artırılacak. Ulusal web tabanlı Kanser Kayıtçılığı programı geliÅŸtirilecek, Kanser Taramaları ÇaÄŸrı Merkezi Pilot uygulaması yaygınlaÅŸtırılacak, Kanser Erken TeÅŸhis Tarama ve EÄŸitim Merkezleri (KETEM) sayısı artırılacak.

"Sezaryen doÄŸumların tüm doÄŸumlar içindeki payı 2017'de yüzde 53,1'e yükseldi"

Bu arada saÄŸlık alanında yapılan yatırımlara da yer verildi. SaÄŸlık alanındaki geliÅŸmelere iliÅŸkin paylaşılan verilere göre, 2016 yılında bin canlı doÄŸumda 7,2 olan bebek ölümünün, 2017 yılında 6,8'e gerilemiÅŸ olmakla birlikte bölgesel farklılıkların önemini koruduÄŸuna dikkat çekildi. Bebek ölüm hızı Ä°statistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (Ä°BBS-1) düzeyinde 2017 yılında DoÄŸu Marmara ve Batı Karadeniz bölgelerinde bin canlı doÄŸumda 4,9 iken, OrtadoÄŸuAnadolu Bölgesi'nde 9,6 ve GüneydoÄŸu Anadolu Bölgesi'nde 10,2 oldu.

Yüz bin canlı doÄŸumda gerçekleÅŸen anne ölüm oranlarına bakıldığında ise 2007 yılında 21,2 olarak gerçekleÅŸen oran 2017 yılında 14,6'ya düÅŸtü.

Anne ve bebek saÄŸlığı açısından önemli olan doÄŸum öncesi bakım alma ve doÄŸumun bir saÄŸlık kuruluÅŸunda yapılma oranları 2017 yılında sırasıyla yüzde 99,7'ye ve yüzde 98'e ulaÅŸtı. 2012'de yüzde 48,0 olan sezaryen doÄŸumların tüm doÄŸumlar içindeki payı 2017 yılında yüzde 53,1'e yükseldi.

Kalp-damar hastalıkları ve kanser baÅŸta olmak üzere bulaşıcı olmayan hastalıklara neden olan temel faktörler, tütün kullanımı, fiziksel aktivite eksikliÄŸi ve dengesiz beslenme olarak sıralandı.

"34 şehir hastanesi projesinin yapımı planlandı"

SaÄŸlıkta DönüÅŸüm Programı sonrasında 2002 yılında 18 bin 934 olan toplam nitelikli yatak sayısı, 2016 yılında 113 bin 166'ya yükseldi. 2017 yılında nitelikli yatak sayısı daha da artırılarak toplam 127 bin 347'ye ulaÅŸtırıldı.

SaÄŸlık yatırımlarında kamu-özel iÅŸ birliÄŸi (KÖÄ°) yönteminden de önemli ölçüde faydalanıldı. Bu yöntemle birçok ilde toplam 45 bin 488 yatak kapasitesine sahip 34 Åžehir Hastanesi projesinin yapımı planlanlandı. 2018 yılı ekim ayı itibarıyla söz konusu projelerden toplam 6 bin 651 yatak kapasiteli Yozgat, Mersin, Isparta, Adana, Kayseri ve Elazığ ÅŸehir hastaneleri hizmete alındı.

"Hastanelere yapılan toplam müracaat sayısı yüzde 86,6 arttı"

2007-2017 döneminde hastanelere yapılan toplam müracaat sayısı yüzde 86,6 artarken, özel sektörde bu artış yüzde 194,9 olarak gerçekleÅŸti.

Özel sektörün toplam hastane müracaatları içerisindeki payı 2007 yılında yüzde 9,8 iken 2017 yılında yüzde 15,5'e yükseldi. Toplam hastane müracaat sayısının artışında saÄŸlık altyapısının iyileÅŸtirilmesi ve hizmete eriÅŸimin kolaylaÅŸtırılması etkili oldu. 2017 yılında Türkiye'deki hastanelerin yatak doluluk oranı yüzde 68,1 olarak gerçekleÅŸti.

"5 bin 253 olan tıp fakültesi kontenjanı 14 bin 616'ya yükseltildi"

Türkiye'de 2017 yılı itibarıyla hekim sayısı 149 bin 997, diÅŸ hekimi sayısı 27 bin 889 ve hemÅŸire sayısı 166 bin 142 oldu. Yüz bin kiÅŸiye düÅŸen hekim sayısı 186 ve hemÅŸire sayısı 206 iken AB'de 2016 yılı için bu sayılar sırasıyla 378 ve 839, OECD'de ise yine 2016 yılı için 351 ve 955 olarak belirtildi.

Hekim açığını azaltmak amacıyla 2007-2008 öÄŸretim döneminde 5 bin 253 olan tıp fakültesi kontenjanı, 2018-2019 öÄŸretim döneminde 14 bin 616'ya yükseltildi ve yüzde 178 artış gerçekleÅŸtirildi. Aynı dönemde hemÅŸire kontenjanı ise yüzde 157 artırılarak 5 bin 824'ten 14 bin 966'ya çıkarıldı.

AB'de 2,4, OECD ortalamasında ise 2,9 olan doktor başına hemÅŸire sayısı Türkiye'de 1,1 olarak tespit edildi. Uluslararası mukayeselere göre, Türkiye'de düÅŸük olan 100 bin kiÅŸiye düÅŸen hekim sayısının, mevcut kontenjanlarla 10 yıl içerisinde OECD ortalamasına yaklaÅŸarak ABD ve Japonya'daki oranlarla benzer seviyeye ulaÅŸacağı belirtildi.

"ÇEMATEM ve AMATEM sayıları artırıldı"

Madde bağımlılığıyla mücadelenin artırılması amacıyla, 2014 yılında üç olan Çocuk ve Ergen Madde Bağımlılığı Merkezi (ÇEMATEM) sayısı 2018 yılı itibarıyla 8'e, 24 olan Alkol-Madde Bağımlılığı AraÅŸtırma Tedavi ve EÄŸitim Merkezi (AMATEM) sayısı 39'a ve bu kurumlardaki toplam yatak sayısı 710'dan bin 62'ye yükseltildi.

BaÅŸta antibiyotik olmak üzere gereksiz ilaç kullanımının azaltılması ve akılcı ilaç kullanımının geliÅŸtirilmesine yönelik ihtiyacın devam ettiÄŸi vurgulandı. OECD ülkelerinde 2016 yılında ortalama 20,7 olan bin kiÅŸi başına düÅŸen günlük antibiyotik tüketim miktarı, Türkiye'de aynı yılda 40,5 iken 2017 yılında 35,3'e düÅŸtü ve hedeflenen 37 seviyesinin altında gerçekleÅŸti.