İstanbul’da, Amerika’sız ve İran’sız bir ‘Suriye Toplantısı..’

Dün Ä°stanbul’da, Türkiye BaÅŸkanı Tayyip ErdoÄŸan’ın ev sahipliÄŸinde, Rusya Lideri Vladimir Putin, Almanya Åžansölyesi Angela Merkel ve Fransa BaÅŸkanı Emmanuel Macron’un katılımıyla 4’lü bir zirve toplantısı yapıldı. Toplantıya BM Gn. Sekreteri’nin Suriye Özel Temsilcisi Stappan De Mistura da katıldı. 

Bu satırlar yazılırken, hangi konularda görüÅŸ birliÄŸine varıldığı - varılmadığı hususlarında herhangi bir açıklama yapılmamış idiyse de, konu, ‘Suriye Buhranı’na çözüm aramak açısından, yeni bir uluslararası teÅŸebbüs.. 

Sonucu ne olursa olsun, bu 4’lü toplantı, bu konuda bir ilk.. Çünkü, Suriye Buhranı konusunda bu zamana kadar Amerikan çizgisinde hareket eden Almanya ve Fransa’nın, Amerika’nın dışlandığı bir toplantıya katılıp Türkiye ve Rusya’yla birlikte hareket etmek istediklerini ortaya koymuÅŸ olmaları ve Amerikan cephesinde bir çatlak teÅŸkil etmesi, son derece önemli.. 

*** 

Ama daha da önemlisi, Suriye Buhranı’nın ilk patlak verdiÄŸi andan itibaren Suriye’deki 50 yıllık Baas rejimi ve Esed Hanedanı diktatörlüÄŸünün yardımına koÅŸup askeri, milis güçleri ve diplomatlarıyla rejimin yanında yer alan ve hattâ, en yetkili resmî ağızlardan, ‘EÄŸer biz olmasaydık, Esed rejimi iki gün dayanamazdı..’ diye gururlu açıklamalar yapan ve Suriye’de binlerce asker, milis ve 100’den fazla da seçkin kumandanlarını kaybeden ve sonra da kendi gücü yetmeyince Rusya’yı devreye girmeye ikna eden Ä°ran rejiminin bu toplantıda yer alamaması.. Ki, böyle bir toplantının henüz kesinleÅŸmediÄŸi 2.5 ay kadar öncelerde, Ä°ran medyasında ilk rivayetlere dayanarak, ‘Rusya’nın Ä°ran’ı sattığı ama Ä°ran’sız bir Suriye toplantısının sonuç veremeyeceÄŸi’ne dair yazıların yer aldığına bu sütunda deÄŸinilmiÅŸti.. 

(40 yıl önce bugünlerde, Ä°ran’da Åžahlık rejimi ve 57 yıllık Pehlevî Hanedanı çökmenin eÅŸiÄŸinde ve her gün binler- onbinler ‘Allah’u Ekber!’ nidâlarıyla caddelerde kurÅŸunlanıp yere düÅŸer iken, hayatta kalanlar yine de, ‘Lâ Åžarqıyye- Lâ Garbiyye.. Hükûmet-i Ä°slâmiyye.. (DoÄŸu’ya da Hayır, Batı’ya da.. Sadece Ä°slâm Devleti..); Lâ Åžiîyye- Lâ Sunniye.. Vahdet-i Ä°slâmiyye.. (Åžiîlik, Sünnilik ayrımı yok, Ä°slâm Vahdeti!.) mesajlar veriyorlardı. 

40 yıl sonra ise.. O büyük hareketten geriye, ne yazık ki, Dünya Müslümanlarına verilen hemen hiçbir olumlu mesaj kalmadığı gibi; Åžarq’a (o zamanki Sovyet Rusya liderliÄŸindeki DoÄŸu Bloku’na) da ‘Batı’ya da Hayır!.’ sloganları yerini, peÅŸine takıldıkları Rusya’nın kendilerini oyuna getirdiÄŸinin hayıflanmasına bırakmış bulunuyor.)   

*** 

Åžimdi, böyle bir toplantının, hele de Ä°ran, Türkiye ve Rusya’nın Astâna Süreci’nde 3’lü hareket etmeye karar vermiÅŸken, Ä°ran’sız olarak yapılması, Ä°ran tarafını ziyadesiyle rahatsız etmiÅŸ bulunuyor. 

Halbuki, henüz 45-50 gün önce, bu 3 ülkenin liderleri Tahran’da bir araya geldikleri sırada, 3 liderin Soçi’de vardıkları ve 100 binlik bir ÅŸehirde 4 milyona yakın insanın periÅŸan vaziyette yığıştığı Ä°dlib’de ‘AteÅŸ-Kes’ mutabakatına raÄŸmen, tam da Türkiye BaÅŸkanı ErdoÄŸan Ä°ran’a giderken, Rusya ve Ä°ran’ın ‘AteÅŸ-Kes’i ihlal edip, ağır bombardıman ve kara saldırılarını harekete geçirmesi, ErdoÄŸan Türkiyesi’ni daha da sıkıştırmaya yönelik bir psikolojik savaÅŸ taktiÄŸiydi. Ve o sırada Ä°dlib’de bombardımanlar altındaki çaresiz milyonların ise beÅŸer planındaki ümitlerini ErdoÄŸan’a baÄŸlayarak, ‘ErdoÄŸan bir hisardır, hisar muhasara edilemez..’ ÅŸeklinde arabça feryadlar yükselttikleri haberini alıyorduk.   

*** 

Åžimdi, Suriye siyaseti üzerine yeni bir inisiyatif geliÅŸiyor gibi.. Bu toplantıda Rusya’nın da yer alması ve NATO üyesi olan Almanya ve Fransa’nın da Türkiye gibi Amerika’dan bağımsız olarak böyle bir toplantıya katılmaları, gerçekte, hele de Trump’ın USA BaÅŸkanı olmasından sonra, uluslararası anlaÅŸmaları USA emperyalizminin kendi maslahatına geldiÄŸinde, hemen bozabilmesinin ortaya çıkardığı bir güvensizliÄŸe tepki olarak da anlaşılmalıdır. 

Elbette, bu 4’lünün alacağı kararların pratiÄŸe dönüÅŸmemesi için USA emperyalizminin de elinden geleni yapacağı açıktır.