Dünyanın önde gelen ekonomistlerinden 2020 için küresel kriz uyarısı

Daha önce getiri eÄŸrilerinin tersine dönmesinin ardından 6 defa kriz çıktığına dikkat çeken Colombo, paylaÅŸtığı tablosunda getiri eÄŸrilerinin tersine dönmesi ve çıkan krizler arasında geçen sürelerin ortalamalarını yayınladı.

Amerikan Merkez Bankası'nın (FED) faiz artışları nedeniyle getiri eÄŸrisinin aralık 2018'de tekrar tersine döneceÄŸini varsaydığını belirten Colombo, daha önceki krizlerde yaÅŸanan ortalama sürelere bakıldığında bir sonraki krizin Åžubat 2020 civarında çıkmasını beklediÄŸini açıkladı.

ROUBÄ°NÄ°'NÄ°N ARDINDAN COLOMBO DA AÇIKLADI

Getiri eÄŸrisinin tersine dönmesi ABD'de çok önemli bir öncü kriz göstergesi olarak kabul ediliyor. Bono ve tahvil olarak da bilinen devlet borçlanma senetlerinin çeÅŸitli vadeleri ve faiz oranları bulunuyor. Normalde, daha kısa vadeli bonoların daha düÅŸük; daha uzun vadeli bonoların ise daha yüksek faiz vermesi bekleniyor. Normal ÅŸartlarda vade arttıkça faizlerin de artması ve bu faizlerden oluÅŸturulan getirisi eÄŸrisinin yukarı doÄŸru tırmanması bekleniyor.

Bankalar ise kısa vadeli faizler ile müÅŸterilerinden para topluyor ve uzun vadeli faizlerle kredi veriyor. Getiri eÄŸrisi normalse, uzun vadeli faizler kısa vadelilerden daha yüksek olduÄŸu için bankalar para kazanabiliyor. Ancak kısa vadeli bonoların faizleri uzun vadelilerden daha yüksek hale gelirse, getiri eÄŸrisi tersine dönmüÅŸ oluyor ve bankalar para kazanamaz hale geliyor. Böylece kredi mekanizması kilitleniyor ve belirli bir süre sonra ekonomik kriz yaÅŸanıyor.

London Times tarafından 2008 krizini bilen ekonomistler arasında gösterilen Jesse Colombo'nun açıklaması, Ä°stanbul doÄŸumlu ABD'li ünlü iktisatçı Roubini'nin 2020'de küresel kriz uyarısı yapmasının arkasından geldi.

Halen New York Üniversitesi'nde görev yapan Roubini geçtiÄŸimiz eylül ayında project — syndicate.org'da yayınladığı bir analizde, 2020'de yeni bir kriz beklemesinin nedenlerini 10 ana baÅŸlık altında toplamıştı.

Roubini'nin gösterdiÄŸi kriz nedenleri arasında ÅŸunlar yer alıyor:

1) Trump'ın vergi teşviklerinin sona ermesi

2) FED'in faiz artışları

3) Artan petrol fiyatları

4) Ticaret savaşları

5) GeliÅŸmekte olan ülkelerde büyümenin yavaÅŸlaması

6) Ä°talya gibi bazı ülkelerin Avrupa BirliÄŸi ve Euro'dan çıkma olasılıkları

7) Hisse senedi ve bono — tahvil piyasalarında ÅŸiÅŸen balonlar

8) Aşırı yüksek frekanslı algoritmik al-sat bilgisayar sistemlerinin ani çöküÅŸ ihtimalini artırması

9) Trump'ın FED'e saldırıları

10) Ä°ran gibi noktalarda yaÅŸanabilecek jeopolitik ÅŸoklar

UZMANLAR 2020 TARÄ°HÄ°NDE HEMFÄ°KÄ°R

Ayrıca Roubini yazısında, 2020'de beklediği krizin 2008 krizinden daha ağır bir kriz olacağını da vurgulamıştı.

Roubini, 2008'de merkez bankalarının faiz düÅŸürerek ve para basarak krizi atlattıklarına oysa 2020'ye giderken bir çok merkez bankasının hala faizleri düÅŸük tuttuÄŸuna ve zaten para basmaya devam ettiÄŸine dikkat çekmiÅŸti.

Bu durumda 2020'de yeni bir kriz geldiÄŸinde merkez bankalarının kullanabilecekleri araçlar çok sınırlı kalıyor.

Türkiye'den ise ekonomi gazetecisi Erkan Öz, 2013'te yazdığı '2020 Yeni Ekonomi Büyük Kriz — MüthiÅŸ Fırsat' adlı kitabında, 2020 yılında büyük bir küresel, finansal kriz beklediÄŸini açıklamıştı.

Daha önce, The Wall Street Journal ve AJ Jazeera gibi uluslararası kuruluÅŸlarda da çalışan Öz, krizin temel nedeni olarak para ekonomisinden bilgi ekonomisine geçiÅŸin, özellikle küresel finansal sistemde meydana getirdiÄŸi dengesizlikleri gösteriyor.