Sosyal Medya

Güncel

Cemal Kaşıkçı için masadaki seçenekler

09-10-2018 07:12

2 Ekim'den bu yana haber alınamayan Suudi Arabistanlı yazar Cemal Kaşıkçı'nın kaybolması ile ilgili tartışmalar yoğun bir şekilde devam ediyor. Türkiye son olarak konsoloslukta arama yapabilmesi için izin talep etti. İşte Türkiye'nin masasındaki seçenekler ve olası senaryolar:



Suudi Arabistan BaÅŸkonsolosluÄŸuna gittikten sonra ortadan kaybolan Cemal Kaşıkçı'dan 6 gündür haber alınamadı.
 
Türkiye, son olarak Suudi Arabistan BaÅŸkonsolosluÄŸu'nda arama yapılabilmek için Suudi makamlarından izin talep etti. 
 
Türkiye’nin konsolosluktaki arama için atacağı birkaç adım var  ancak bunun 1963 tarihli 'Konsolosluk Ä°liÅŸkileri Hakkında Viyana SözleÅŸmesi'ne uygun olma zorunluluÄŸu bulunuyor.
 
Peki, Türkiye, Viyana SözleÅŸmesi kapsamında hangi adımları atabilir?
 
1) Viyana SözleÅŸmesi nedir?
 
Devletler arasındaki uluslararası hukuku düzenleyen sözleÅŸme, Viyana'da 23 Mayıs 1969'da akdedildi. SözleÅŸme, uluslararası iliÅŸkiler tarihinde anlaÅŸmaların rolüne vurgu yapıyor.
SözleÅŸme, "Milletlerarası barış ve güvenliÄŸi muhafaza etme, milletler arasında dostane iliÅŸkilerin geliÅŸtirilmesi ve iÅŸbirliÄŸinin saÄŸlanmasını" amaçlarken, “serbest rıza ve iyi niyet ile ahde vefa kuralını" uluslararası olarak tanıyor.
 
2) Hangi şartlarda konsolosluk binası aranabilir?
 
Türkiye’nin Cemal Kaşıkçı soruÅŸturmasında atacağı önemli adımlardan biri konsolosluÄŸun aranması. Türkiye, bu maddeden doÄŸan hakkını kullanarak 'konsoloslukta arama' yapmayı talep etmiÅŸti.
 Ancak Viyana SözleÅŸmesinin 31. maddesine göre konsolosluk binalarının dokunulmazlığı var. Devlet makamları konsolosluk binalarının münhasıran iÅŸleri için kullanılan kısmına giremiyorlar. Suudi Arabistan makamları izin vermediÄŸi takdirde, Türkiye’nin arama yapması söz konusu olamayacak. Ancak Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman, "Türkiye'nin Ä°stanbul baÅŸkonsolosluÄŸumuzu aramasına izin vermeye hazırız" diyerek, günler öncesinden bu konuda yeÅŸil ışık yakmıştı.
 
3-) Konsolosluklara ceza davası açılabilir
 
Viyana Konvansiyonu'nun 41. maddesi ise, konsolosluk memurlarına suç davası açılmasına ve tutuklanmasına imkan tanıyor.
Ancak Türkiye’nin ceza davası baÅŸlatması için Cemal Kaşıkçı’nın kaçırıldığına ya da cinayete kurban gittiÄŸine dair kanıtlara ulaÅŸması gerekiyor.
 
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Uluslararası Hukuk Bölümü ve UHAM AraÅŸtırma Görevlisi Deniz Baran, 41. maddenin saÄŸladığı imkana dikkat çekerek “Suç ÅŸüphesi varsa ve kanıt ortaya çıkarsa, konsolosluklara karşı ceza davası açılabiliyor. Konsolosluk ile büyükelçiler temel farkı bu. Büyükelçilere ceza davası açılamazken, konsolosluklara bu ikame edilebilir” diyor.
 
Baran, konsolosluÄŸa ceza davasın ÅŸatlarını taşıması gerektiÄŸinin altını çizerek ÅŸu ifadelere yer veriyor:
"Åžartlar taşınırsa konsolosluk mensubu yargı makamlarının önüne çıkmak durumunda. Ağır suç iÅŸlediÄŸine dair bir hükme de varılırsa, konsolosluk mensubu gözaltına alınıp, tutuklanabilir. Ceza davasının açılması ev sahibi ülkeye verilen önemli bir hak. Ä°laha dava açılmak zorunda deÄŸil, oradaki ÅŸüpheli durumla ilgili tanıklığı çağırma hakkı da var. Tanık istemiyorsa ‘ben gelmiyorum’ diyerek, ifade vermeme hakkı da bulunuyor”
 
4-) Yoruma açık 55. madde: Haklar kötüye kullanılamaz
 
Viyana SözleÅŸmesi'nin 55. maddesinde ise, 'diplomatik haklar kötüye kullanılamaz' deniliyor.
Bu maddenin konsolosluÄŸun aranması konusunda açık kapı bırakmadığına iliÅŸkin ise, Deniz Baran ÅŸu ifadelere yer veriyor:
"55. madde bütün bu faaliyetlerin kötü kullanılmasına dair engel ortaya koyan bir madde. Bu madde ile kapsamına göre 'kötü faaliyet yapılırsa, bu korumalar kalkar' yorumu yapılabilir ama bu genel doktrinin kabul ettiÄŸi bir ÅŸey deÄŸil ve marjinal bir yorum olur" 
 
5-) Uluslararası soruÅŸturma da bu sözleÅŸmeye tabi
 
Washington Post gazetesi yazarı Cemal Kaşıkçı için baÅŸta Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü olmak üzere birçok kuruluÅŸ 'uluslararası soruÅŸturma' çaÄŸrısı yapmıştı.
Baran, uluslararası soruÅŸturma açılması halinde bile Viyana SözleÅŸmesi'nin geçerli olacağının altını çizerek "Konsolosluk binasının dokunulmazlığı dair kurallar geçerli olacak. Uluslararası hukuka göre, konsolosluk baÄŸlı olduÄŸu ülkenin egemenliÄŸi alanında. Türk makamları için geçerli olan her kural, uluslararası soruÅŸturma için de geçerli olur" deÄŸerlendirmesinde bulunuyor.
 
dunyabulteni

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.