TARİHTE BUGÜN: SSCB uzay yarışını başlattı

GÜNÜN OLAYI

SSCB Uzay Yarışını Başlattı (1957)

Sovyetler BirliÄŸi, 4 Ekim 1957’de Dünya’nın ilk yapay uydusu, Sputnik serisinin ilki olan Sputnik-1’i uzaya gönderdi. Uydu, Kazakistan’dan bir roket yardımıyla fırlatıldı. Böylece uzay yarışı resmen baÅŸladı.

GÜNÜN KİŞİSÄ°

EÅŸref Edip Fergan (1882-1971)

Gazeteci aynı zamanda hukukçu olarak da bilinen EÅŸref Edip 1882 Serez doÄŸumludur. Mehmet Akif’in ÅŸiirlerini Sırat-ı Müstakim sonradan SebilürreÅŸat ismini verdiÄŸi dergisinde yayınlamıştır. Mehmet Akif ile birlikte Milli Mücadelenin yanında yer almıştır. Sahibi ve baÅŸyazarı olduÄŸu SebilürreÅŸat Mecmua’sının baskısını Anadolu’da yapmak isteyen EÅŸref Edip, Kastamonu Valisi Cemal Bey tarafından 4 Ekim 1920 tarihinde Sinop’a sürgün edildi. Daha sonra Kastamonu’ya dönebilen EÅŸref Edip Bey, Mehmet Akif ile birlikte mecmuasını tekrar yayın hayatına sokmuÅŸtur. Batıcı düÅŸüncelere karşı Ä°slami düÅŸünceyi savunmuÅŸtur. Bir ara Ä°stiklal Mahkemesinde de yargılanmıştır.

GÜNÜN ÖNEMLÄ° OLAYLARI

Ä°ran Güney Azerbaycan’dan Vazgeçti (1727)

Ä°ran’daki iç karışıklardan yararlanan Osmanlı ordusu özellikle güney Azerbaycan bölgesindeki birçok Türk ÅŸehrini feth etti. 4 Ekim 1727 Hemedan AntlaÅŸması ile EÅŸref Åžah Osmanlıların aldığı yerleri Osmanlı Devletine ait olduÄŸunu kabul etti. Ancak Nadir Åžah’ın ortaya çıkması iÅŸleri bozdu.

Nadir Åžah’ın Irak’ı Ele Geçirme Çabası BoÅŸa Gitti (1743)

Irak topraklarında baÅŸarılı savaÅŸlar yapan Safevi Hükümdarı Nadir Åžah Musul Kalesini kuÅŸattı. Osmanlı Ordusu ile Ä°ran ordusu arasında gerçekleÅŸen yedi saatlik savaÅŸ sonunda Ä°ran ordusu ağır kayıplar vererek 4 Ekim 1743’te geri çekildi.

Osmanlı Rusların İsteklerine Boyun Eğmedi (1853)

Rusya’nın Ä°stanbul’a Prens Mençikof’u göndererek aşırı isteklerde bulunması sonrasında Eflak ve BoÄŸdan’ı iÅŸgal etmesi ne Osmanlı Devleti boyun eÄŸmedi. Halkın desteÄŸini alan Osmanlı Devleti 4 Ekim 1853’te Rusya’ya resmen savaÅŸ ilan etti. Åžumnu’da bulunan Ömer PaÅŸa komutasındaki Osmanlı ordusu, Rus iÅŸgalindeki Eflak BoÄŸdan üzerine doÄŸru harekete geçti. Böylece üç yıl sürecek olan ve ilerleyen dönemlerde Ä°ngiltere,  Fransa ve Piyemonte Devletlerinin de Osmanlı Devletinin yanında yer aldığı Kırım Savaşı baÅŸlamış oldu.

Viyana Kongresi Düzenlemesine Ä°lk Darbe Belçika’dan Geldi (1830)

1815 Viyana Kongresiyle Belçika ve Hollanda birleÅŸtirilmiÅŸti. Ä°ki ülkenin aralarındaki farklılıklar dikkate alınmamıştı. Belçikalılar Hollandalılara karşı ayaklandılar. Hollanda kralının bu hareketi bastırmak istemesi üzerine 4 Ekin 1830’da bağımsızlıklarını ilan ettiler. Böylece Viyana’da oluÅŸturulan Avrupa’nın yeni düzeni ilk darbesini aldı.   

Orient Express Ä°lk Seferini GerçekleÅŸtirdi (1883)

Orient Express (Åžark Ekspresi), Paris'ten ilk yolculuÄŸuna 4 Ekim 1883 çıktı. Yolcular, Orient Express'le Varna Limanı'na trenle gelip, buradan buharlı gemiyle Ä°stanbul'a hareket ettiler. Orient ekspres’in kesintisiz  Paris Ä°stanbul seferleri 1889’da baÅŸladı. Pera Palas bu dönemde inÅŸa edilmiÅŸtir. Çünkü Orient ekspres ile Ä°stanbul'a gelen yolcuların konaklama ihtiyacını karşılamak gerekiyordu. Orient Express’in seferleri 1962’de sonlandı.

 Himaye-i Hayvanat Cemiyeti’nin KuruluÅŸu (1912)

Himaye-i Hayvanat Cemiyeti , 4 Ekim 1912 tarihinde Ä°stanbul'da hayvan haklarını korumak için kuruldu. Ä°stanbul’da başıboÅŸ dolaÅŸan sokak köpeklerinin verdiÄŸi rahatsızlığı ortadan kaldırmak için devletin tedbirler alması ve bu tedbirleri doÄŸru bulmayan bir kısım hayvan sever tarafından kurulmuÅŸtur.

GÜNÜN DÄ°ÄžER ÖNEMLÄ° OLAYLARI

1535- Ä°ncil’in tamamının Ä°ngilizceye ilk çevirisi Ä°sviçre’de tamamlandı.

1669- Ressam Rembrant 63 yaşında öldü.

1675- Hollandalı bilimadamı Christian Huygens cep saatinin patentini aldı.

1789- Parisli kadınlar Versailles Sarayı’na yürüdü.

1853- Kırım Savaşı başladı

1911- Ä°lk halk asansörü Londra’nın Earl’s Court Metro istasyonunda hizmete baÅŸladı.1905- Orville Wright, uçakla 33 dakika havada kalarak, ilk uçan adam unvanını kazandı.

1923- Anadolu Müstakil Türk Ortodoksları lideri Papa Eftim, Milli Hükümeti destekleyen beyannamesini yayınladı.

1931- T.C. Merkez Bankası kuruldu.

1957- Sovyetler BirliÄŸi'nin ilk yapay uydu Sputnik'i fırlatmasıyla ABD ile arasındaki uzay yarışı baÅŸladı.

1958- İlk transatlantik jet servisi, Londra ve New York arasında seferlerine başladı.

1959- Dünya Serbest GüreÅŸ Åžampiyonası Tahran’da yapıldı. Türkiye 57 ve 62 kiloda madalya aldı ve takım halinde Dünya Ä°kincisi oldu.

1959- Sovyet uzay roketi Luna-3, Ayın görünmeyen yüzünün ilk fotoÄŸraflarını çekti.

1965- Küba lideri Fidel Castro, Che Guevara’nın emperyalizme karşı savaÅŸmak için Küba’dan ayrıldığını açıkladı.

1968- Ankara’da Orta DoÄŸu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi ve Ä°dari Ä°limler Fakültesi’nde boykot baÅŸladı.

1986- Türkiye, Avrupa Ä°nsan Hakları Komisyonu’na kiÅŸisel baÅŸvuru hakkını kabul etti.

1992- Kuzey Irak'taki Kürt Parlamentosu Federe Kürt Devleti kurulduÄŸunu açıkladı.

1993- Rusya Federasyonu’nda Boris Yeltsin’e baÄŸlı ordu birlikleri, komünistlerin kapatma kararına karşı direndiÄŸi parlamento binasını bastı. Moskova’da olaÄŸanüstü hal ilan edildi.

1996- Gökova, YataÄŸan ve Yeniköy santralları yargı kararına raÄŸmen çalıştırılmasına karşı Greenpeace örgütü protesto eylemi yaptı.

2012- Türkiye’nin Suriye tezkeresi 320 kabul, 120 ret oyla kabul edildi.

Dünya Bülteni