Ä°stanbul'da vale iÅŸgali

Ä°stanbul’un kalabalık noktaları ve lüks semtleri bir süredir vale iÅŸgali altında. Yol kenarlarına koydukları trafik konileriyle cadde ve sokakları parselleyen valeler, özellikle eÄŸlence mekanları ve restoranların olduÄŸu bölgelerde kaldırımları bile otoparka çeviriyor. Kaldırımdan geçemeyen yayalar ise canlarını tehlikeye atarak yollarda yürümek zorunda kalıyor. Kaldırımlara ve yola çift sıra halinde araçları park eden valeler otobüs duraklarını ve 1. derecede acil ulaşım yolların dahi otoparka çevirecek kadar rahat.

"OTOPARK ZORUNLU"

Milliyet gazetesinden Gökhan Kam'ın haberine göre, denetimsizlik nedeniyle yol ve kaldırımların iÅŸgal altında olduÄŸunu belirten Tüm Vale Åžirketleri ve Çalışanları DerneÄŸi BaÅŸkanı Mustafa Nohut, uygulamanın yasadışı olduÄŸunu söyledi. Valelik kurumunun Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi’nin yayınladığı ‘Vale Yönergesi’ne göre düzenlendiÄŸine dikkati çeken Nohut, bu yönerge uyarınca valenin çalıştığı kurumun en uzak 1 kilometre mesafesinde otopark alanının olması gerektiÄŸine vurgu yaparak araçlarını valeye vermek zorunda kalan vatandaÅŸlara ÅŸu uyarılarda bulundu:

"ONLAR DEÄžNEKÇÄ°"

“MüÅŸteriden alınan aracı kaldırıma veya yol kenarına park etmek vale hizmeti deÄŸil. MüÅŸteriden alınan aracı kaldırıma veya yol kenarına park edenler deÄŸnekçi diye tabir ettiÄŸimiz kiÅŸilerdir. Vale Yönergesi açıkça; ‘Otopark alanı yoksa kurum vale çalıştıramaz’ diyor. Vergi levhanız, yazar kasanız ve sigortalı çalışanınız yoksa yapılan faaliyet deÄŸnekçiliktir. Bunların denetlenmesi gerekiyor. Valelik, Çalışma Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı tarafından ÅŸubat ayında çıkan yönergeyle meslek olarak kabul edildi. Bu sektörde 300 bin kiÅŸi çalışıyor ama kalifiye personel bulamıyoruz. Vale iÅŸletmecilerini ve çalışanlarını bir dernek altında toplayarak diksiyon, öfke kontrolü, sürüÅŸ teknikleri gibi periyodik eÄŸitimler veriyoruz.”

"ARAÇLARI HACZEDENLER VAR"

Aracın valeye teslimi de araç sahibi ve ÅŸoförü açısından bazı riskler barındırıyor. Valelerin karıştığı bazı olaylar nedeniyle araçları haczedilen vatandaÅŸlar olduÄŸunu belirten Tüketici BaÅŸvuru Merkezi Onursal BaÅŸkanı Aydın AÄŸaoÄŸlu ÅŸunları söyledi:

“Vale ehliyetsiz olur ve araca da herhangi bir hasar verirse, kasko ÅŸirketleri aracın anahtarını kendisi verdiÄŸi gerekçesiyle hasarı karşılamıyorlar. Ayrıca aracı perte çıkartan, yaralanma hatta ölüme varan kazalara karışan valelerin yüzünden manevi tazminat davalarıyla karşı karşıya kalan, araçlarına haciz uygulanan tüketiciler de var. Valelik sistemi yaka kartıyla desteklenmek zorunda. VatandaÅŸlar aracını teslim ederken kime teslim etmesi gerektiÄŸini bilmeli.”

KAZA, DARP, CÄ°NAYET

‘Vale’ olarak adlandırılan kiÅŸiler yakın dönemde birçok olayla anıldı. Bodrum’da bir plajda geçtiÄŸimiz yıl Nazire C., valelerin saldırısına uÄŸrarken, ocak ayında da Kadıköy’de bir vale, “Aracı geç getirdin” tartışması yaÅŸadığı 2 müÅŸteriyi silahla öldürmüÅŸtü. Ä°zmir Buca’da bir restoranın vale ve garsonları, müÅŸteri arabalarına ceza kestiÄŸi gerekçesiyle polis memurunu darp etmiÅŸ, Sarıyer’de valelerin uygunsuz parkı ve kaldırım iÅŸgali bir kazaya yol açmış, yolda yürümek zorunda kalan vatandaÅŸ yaralanmıştı.

Ä°SPARK: DENETÄ°M YETKÄ°SÄ° EMNÄ°YET’TE

Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi ise kaldırımlara ve çift sıra yapılan parkların denetim yetkisinin Ä°l Trafik Åžube MüdürlüÄŸü’nde olduÄŸunu belirterek ÅŸu açıklamayı yaptı: “Valelerle ilgili sorunların çözümüne iliÅŸkin 2016 yılında Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) tarafından “Vale Yönergesi” kabul edilerek yürürlüÄŸe girdi. Yönerge doÄŸrultusunda Ä°SPARK’ın hizmet verdiÄŸi alanlarda talep doÄŸrultusunda, Vale Hizmeti verilmek üzere eÄŸitimlere baÅŸlandı. EÄŸitim alan valeler görevlerine baÅŸladıktan sonra yönerge çerçevesinde denetimlere baÅŸlanılacak.”