20. yüzyılda bir veli: Martin Lings

Ülkemizde daha çok Hz. Muhammed (sav)'in Hayatı adlı o benzersiz güzellikteki eseriyle tanıdığımız Martin Lings, yaÅŸamı ve yazdıklarıyla üzerinde durulmayı hak eden bir düÅŸünürümüz. Hayatı "kutsal bilgeliÄŸi" arayışla geçen Lings, 1909 yılında Ä°ngiltere'de doÄŸar. Protestan olarak yetiÅŸmesine raÄŸmen yüzyılın getirdiÄŸi açmazların, bunalımların etkisiyle olsa gerek bir süre ateizmi benimser.

Daha sonra içindeki hikmet ve hakikat arayışı, onu dünya dinlerini incelemeye sürükler. Kuzey Afrikalı Müslümanlar vesilesiyle tanıştığı Cezayirli Åžeyh Ahmed El Alâvî, Martin Lings'in hayatında bir dönüm noktası olur. Åžeyhin sufî yaÅŸantısı ve fikirleri Lings'i çok etkiler. 1938'te Müslüman olur ve Ebubekir Siraceddin adını alır.

Ülkemizde iki kez yayımlanan ama bugün ne yazık ki baskısı olmayan Yirminci Yüzyılda Bir Velî isimli eserinde Lings, ÅŸeyhini ve kendi içinde deverân eden derunî arayışını anlatır. Bu eser, tıpkı Gariplerin Kitabı ve Su Üstüne Yazı Yazmak gibi hikâyesi olan bir eserdir. Bu hikâye, bize ÅŸeriatı esas alan bir tasavvuf kavramının bir insanı nasıl deÄŸiÅŸtirebileceÄŸinin, dönüÅŸtürebileceÄŸinin eÅŸsiz hakikatlerini sunar.

29 yaşında Müslüman olan Lings, bir yıl sonra 1939'da Mısır'a gider. Onu Mısır'a götüren Arapçaya ve Ä°slâm'ın ilk kaynaklarına duyduÄŸu ilgi ve heyecandır. Yazacağı eserler için gerekli olan bilgi birikimini edinmesi açısından Mısır günleri Lings'in hayatında önemli bir köÅŸe taşı olur.

Lings, aynı zamanda Kahire Üniversitesi'nde uzun yıllar Ä°ngiliz edebiyatı dersleri verir. Lings'in Oxford Üniversitesi'nde aldığı Ä°ngiliz Dili Edebiyatı eÄŸitimi, onu özellikle Shakespeare üzerinde hatırı sayılır bir söz sahibi yapmıştır. Hatta daha sonraları Shakespeare'in tasavvuftan etkilendiÄŸini söyleyecek ve bu düÅŸüncesi Ä°ngiltere'de büyük bir yankı uyandıracaktır.

Lings'in Kahire'deki günlerinde görüÅŸtükleri Rene Guenon ve onunla yaptığı sohbetler, düÅŸüncelerinin ÅŸekillenmesinde önemli izler bırakır.

Martin Lings, 1952'de Ä°ngiltere'ye döner. Londra Üniversitesi'nden kendisine Arap Dili diploması verilir ve 1955'ten itibaren emekli oluncaya kadar British Müzesi'nde el yazması ve basılı doÄŸu eserleri uzmanı olarak çalışır. Aynı zamanda doÄŸu eserlerini koruma bölümünün yöneticiliÄŸini de yapar.

Martin Lings, emekli olduktan sonra köyüne yerleÅŸir. Köye dönmek, münzevi ve sûfice yaÅŸayan bir düÅŸünür için önemli bir çıkış noktasıdır. Lings, kendi içindeki sessizliÄŸe çekilmeyi tercih etmiÅŸtir bir bakıma.

Martin Lings, arkasında derin ve hikmetli bir ilmî miras bırakarak 12 Mayıs 2005'te, 96 yaşında bu âlemden, uzun yıllar fikirleriyle kurcalayıp durduÄŸu öte âleme göçer.

Lings, köydeki evinin bahçesine defnedilir. Bu, Mustafa Kutlu'nun Beyhude Ömrümkitabındaki son cümleyi hatırlatır bize: “Öldüm ve bir bahçeye gömüldüm.”

Türkçe'de Martin Lings:

1. Hz. Muhammed (sav)'in Hayatı – Ä°nsan Yayınları
2. Onbirinci Saat – Ä°nsan Yayınları
3. Shakespeare'in Kutsal Sanatı – Ayışığı Kitapları
4. Simge ve Kökenörnek – Hece Yayınları
5. Tasavvuf Nedir? – Vural Yayıncılık
6. Yakîn Risalesi - Vural Yayıncılık
7. Yirminci Yüzyılda Bir Veli – Yeni baskısını yapacak yayınevi aranıyor! (Sufi Kitap)
8. Antik Ä°nançlar Modern Hurafeler – Yeni baskısını yapacak yayınevi aranıyor! (Ä°nsan Yayınları)

Ahmet Edip BaÅŸaran