Güncel
Emine Şenlikoğlu: Tesettür illa ifrat derecesinde olmak zorunda değil
Follow @dusuncemektebi2
''Allah’ın gayesini anlamak lazım. Tesettür illa ifrat derecesinde olmak zorunda değil. Tesettürün üç şartı var: Bol, uzun ve içi göstermeyen kumaştan olacak. Bir de tesettür, ruhunda olacak. İçinde hafif meşrep bir ruh olmayacak.''
Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren tarihsel sürece bakıldığında, örtüyle birlikte kadının toplumdaki durusunun da evrildiÄŸi görülür. Postmodern tahakkümün yaÅŸandığı yıllarda başörtüsü, mücadele imgesine bürünürken; yasak/baskıların kalkmasının ardından yaldıza bulanmış̧ albenisi ile “gösteri”lene doÄŸru keskin bir geçiÅŸ̧ yaptı. Önceleri “siyasi imge” adı altında farklıçevrelerce hunharca çekiÅŸtirilen başörtüsü, bu kez de reklam sektörünün diÅŸlileri arasında sıkıştırılmış̧ sekliyle ve yeni medya araçlarıyla beraber soslanarak altın tepside sunuluyor. Günümüzde bazı başörtülüler reklamın gizli öznesinden çıkarak, kendi reklam filminin baÅŸrolü haline geldi. Uzun yıllar süregelen sürmenaj dönemi son bulup günümüzde yerini sadece zahire yatırım yapan, eÄŸlencesi, süsü püsü yerinde, manken edasıyla etrafta salınan başörtülü kimlikler aldı. Nasıl bir rüzgârdı ki bu, yaÅŸantılarımızı da tozu dumana katarak tesettür algımızı sil baÅŸtan dizayn etti?
Nefsimize doÄŸru tatlı tatlı esen bu “yalan rüzgarı”na kendini kaptırmayanlarımız da oldu hiç şüphesiz. Yıllardır medyanın önünde, hem düşüncelerinden hem de tesettüründen zerre miskal taviz vermeyen Emine Åženlikoğlu onlardan biri. Tavizsiz tutumuyla hapse girerek türlü bedeller ödedi. Yaptığı açıklamalarla “Ä°̇slâmi camianın sivri dilli yazarı” olarak bilinen Åž̧enlikoğlu ile bu evrimleÅŸmenin sancılarını, sebeplerini ve sonuçlarını konuÅŸtuk. SöyleÅŸirken suya sabuna dokunduk ama eleÅŸtiride kantarın topuzunu kaçırmamaya dikkat ettik.
Siz televizyona ilk çıkan başörtülü konuşmacısınız. Kırk yıl önceki medyanın manipülatif, kötücül tavrını göz önüne alırsak başörtüsü ekranda nasıl göründü?
Başörtülü demeyeyim çünkü aslında başörtülü deÄŸil “tesettürlü” dememiz lazım. Başörtüsü dedik; başörtüsü kaldı, tesettür gitti bu defa. Çünkü tesettür ile birlikte konuÅŸmadık. Başörtülü demek “tesettürlü” demek deÄŸildir.
Ekrana çıkmam olay oldu.
Ne tür bir tepki oluştu?
Bir kısım çevre eleÅŸtirdi tabii. Ancak orada önemsediÄŸim tepki ÅŸuydu: Bir gün yolda arkadaşımla yürürken üç hanım yolumuzu kesti, “Siz tıpkı bizim gibi konuÅŸabiliyorsunuz” dediler. Ben de cevaben, “Ne büyük hakaret, biz Mars’tan gelmedik” dedim. O da “Madem vardınız, varlığınızı neden hiç televizyonda görmedik” dedi. Ben de, “Bundan sonra görürsünüz inÅŸallah” dedim.
Görünürlüğü artınca ne oldu?
Fakat biz olmayarak çıktık televizyonlara. Özümüzden uzaklaştık. Kaybederek kazanmaya çalıştık. Kazanarak, kendi şahsiyetimizle televizyona çıkmalıydık. Mesela ben televizyon makyajı yapılmasından yanayım, ama makyaj gibi görünmesinden yana değilim. Bir bakıyorsunuz tesettürlü ama boya küpü. Hafif yap, makyajlı olduğun bilinmesin.
Özetlersek: O gün de dandik tesettürü tesettür zannedenler vardı, bugün de bu aldanışı yaşayanlar var.
Kadın Reklamlarda Görünmeli̇
O halde başörtüsü nasıl görünmeli? Siz mesela başörtülü kadınların reklamlarda yer almalarına karşı mısınız?
Hayır. Bir “kadın” olarak görünmesi var, bir de “kadınca” görünmesi var. Bir ÅŸahsiyetli duruÅŸla görünmesi var, bir de kendini pazarlayan bir duruÅŸla görünmesi var. Ä°kisinin arasında çok fark var. Kapalı kadın reklamda hiç görünmez ve televizyona hiççıkmazsa bu defa da hayat açıklardan ibaret zannediyor çocuklarımız. Hiçbir zaman kendisini o dünyanın içinde düşünemiyor.
Tesettür tekstili zamanla oldukça geliÅŸti. Sektörün tanıtım araçlarından biri de sosyal medya. Bazı başörtülüler sosyal medyada fotomodellik yaparak para kazanıyor. Sizce başörtüsü bu ÅŸekilde “özendirici” oluyor mu?
Başörtüsünü düzgün örtmüşse kabul edilebilir. Makyajı sahne sanatçısı gibi sırıtmıyorsa, gizli makyajı varsa olabilir. Gözleri de başörtüsüne alıştırmak lazım. Ama aşırı makyajla, uygun olmayan tesettürle tesettürü sergilemişolmuyorsun. Sadece başörtüsü ile tesettür olmaz. Bir bütünün parçasıdır başörtüsü.
Uluslararası bir marka, 2015 yılında örtülü bir model kullandı. Pek çok yabancı firma tesettürlü kıyafet üretiyor artık. Bunu nasıl okumak lazım; pazarlama taktiği olarak mı yoksa kamusal alandaki normalleÅŸmenin parçası olarak mı?
Dost dostluğunu yapmazsa düşman düşmanlığını yapar. Tesettür firmaları şık, bol, uzun dış tesettür yapmadığı sürece düşmanlar çok şey yapar. Görecekler, bir gün İslâm düşmanları yapacak tam tesettürlü kıyafetleri. Ya çok dar veya çok bol yapılıyor. Ortası da var bunun. İlla çok bol olmasını gerektirmiyor.
Bazıları da şık giyinmeyi tesettür gibi görmüyor, bu da yanlış̧. Tesettür olması için rüküş̧ giyinmesi mi lazım? Tesettür renkli olmaz diyenlere karşıçıkmak için renkli çarÅŸaf giydim. Ä°slam’da her renk vardır. Bundan dolayıçok tepki aldım, ama umurumda deÄŸil. Ä°slâmi kaynağı olmadığı müddetçe hiç kimsenin eleÅŸtirisi beni baÄŸlamıyor.
İfrat ve Tefrit Sapıtmaya Neden Olur
Yasaklar kalktı, başörtüsü özgürleşti ama “nitelik” azaldı. Bu tablonun 28 Åžubat sürecinde yaÅŸatılan travmayla bir baÄŸlantısı var mı?
Bu soru çok enfes bir soru oldu ve benim görüşlerimi anlatmama zemin hazırladı. Tesettür dejenerasyonu 28 Åžubat yüzünden olmadı. Zaten tam bilinçli olmayanlar tesettür bahanesiyle döküldüler. Örtüsünden vazgeçmeyen çok kardeÅŸimiz var, onlar niye dökülmedi? Çünkü iman dökülmez, reklam ve çeÅŸitli söylentilerinin etkisinde kalmaz, özenti olmaz. 28 Åžubat önce baskılardan dolayı tepki tesettürü ortaya çıkmıştı. Sırf tesettürlüler zulüm görüyor diye örtünenler vardı. Allah onlardan da razı olsun. Tepki için örtenler, başörtüsü serbest kalınca örtülerini çıkarttılar.
Yeni nesil örtünme biçimine yön veren etkenlerden biri de moda. Tesettür modası diye bir şey var mı?
Modanın haramları alınmaz. Moda olmuÅŸ̧ bir kumaşı veya rengi alır giyerim. Fakat nasıl olacağına ben karar veririm. Modayı takip etmek, Allah’ın deÄŸil modanın istediÄŸini giymektir. Modayı ilahlaÅŸtırmış̧ oluyorsunuz.
Asla Başörtüsü
Örtmem
Özelde soracak olursam; tesettür konusundaki tavizsiz tutumunuz çevrenizde nasıl karşılandı?
ÇeÅŸitli teklifler aldım. Yıllar önce Türkiye’nin en önemli gazetelerinden biri bana büyük bir para karşılığında türban örtmemi teklif etti. Ben başörtüsü tesettür ÅŸeklinde örtülürse karşı deÄŸilim. Ancak ben çarÅŸaflı iken senin ÅŸartına göre başörtüsü asla örtmem. Türkiye’nin tapusunu elime verseler yine örtmem. Taviz veremezsiniz. Bir de Müslüman taviz verdikçe gücü düşer. Çok korkuyorum, son yıllardaki tavizkâr tutumumuzdan dolayı başımıza bir bela gelmesin.
Günümüze gelelim; başörtüsünün kamusal alandaki yeri geniÅŸledikçe tesettüre bakış̧ da normalleÅŸti mi?
Hayır. Mesela Ä°slami kesim bile tam tesettürden hoÅŸlanmıyor. DoÄŸru, tesettürlüler ekranda veya gazete sayfalarında yok. Varsa da tek tük. Onlar da gözü okÅŸayıcı tesettürü seviyorlar. Birçok Müslüman gizli ÅŸirk ehlidir. Görünürde Müslüman’dır, ama asla Allah’ın istediÄŸi tesettürden hoÅŸlanmaz. Bu ÅŸirke girmek demektir.
Böylesine bir irtifa kaybı kaçınılmaz mıydı?
Ä°̇manın kalbe yerleÅŸmesiyle bilgisinin yerleÅŸmesi aynı ÅŸey deÄŸil. Bilgi yerleÅŸmedikçe problemler düzelmez. Bilgi çok önemli. 28 Åžubat öncesinde ifrat derecesinde tesettür yanlış̧ aktarıldı. O kadar çok peçe takan oldu ki...
Siz de bir dönem peçeliydiniz...
Evet ama mecburi olmadığını öğrenince çıkardım. Allah’ın gayesini anlamak lazım. Tesettür illa ifrat derecesinde olmak zorunda deÄŸil. Tesettürün üç ÅŸartı var: Bol, uzun ve içi göstermeyen kumaÅŸtan olacak. Bir de tesettürün içindeki tesettür, ruhunda olacak. İçinde hafif meÅŸrep bir ruh olmayacak. Öyle bir ruhun varsa o ruhu evde sergileyeceksin, sokakta deÄŸil.
Yani ifrat zamanla tefriti doğurdu.
Evet, ifrat derecesinde tesettür gösterilince insanlar zaman içinde tesettürün çuvala girmek olmadığını, aslında tavırların önemli olduÄŸunu anladılar. Bir ÅŸok yaÅŸadılar. O yüzden dengeyi ÅŸaşıranlar da oldu. Önceden ifrattayken sonra tefrite geçildi. Ä°fratı da tefriti de kaldırmak lazım. Ä°kisi de batıla rücu eder sonunda. Dikkat etmezsek batıllaşırız. Ä°slam’ı orta hâlli yaÅŸamamak sapıtmayı getiriyor.
Erkekler Tesettürlü Kızlara Talip Olmuyor
“Ä°slamiyet elden gidiyor” meselesi, kadının tesettürü veya davranışları üzerinden tartışılıyor ve örtülüler “günah keçisi” ilan ediliyor. Sanki Müslümanların ÅŸirazesinin kaymasına kadınlar sebep oluyormuÅŸ̧ gibi sakil bir söylem var. Kadınlar dönüşürken erkeklere neler oluyor?
Asıl erkekler dandik giyiniyor. Erkek de dar giyinemez. Erkeğin gömleÄŸi neden basenini örtmüyor? Örtmesi lazım. Dar pantolon giyinmenin anlamı ne? Erkeğe haramdır dar pantolon giymesi. Bol keseden atıyorlar ama kendileri ne kadar yapabiliyorlar? Erkekler ve kadınlar tesettürlerine dikkat etmedikleri sürece Ä°slami maneviyatı ruhlarına giydiremezler. Mesela eteÄŸini topuÄŸundan on santim kısaltmak sana nasıl bir zevk veriyor? Åžeytan senin buradan aklınıçeliyor. Bizim ÅŸeytana inancımız da çok az. Allah, “Åžeytan size apaçık bir düşmandır.” demiyor mu? Sana verdiÄŸi duygulara bakacaksın, çünkü ÅŸeytan duygulara girebilir. Önce Allah’ı sonra Peygamber’ini (s.a.), sonra kendini, sonra da ÅŸeytanı tanıyacaksın. KiÅŸinin kendine bazı sorular sorması lazım: Ben niye eteÄŸimi kısaltıyorum? Neden belim ortaya çıksın diye daraltıyorum kıyafetimi?
Soruyorum: Niye?
Bütün bunları kadınlara yaptıranlar erkekler.
Bu tespitinizi neye dayandırıyorsunuz?
Çünkü erkekler tam tesettürlü kızlara talip olmuyor. Gidiyor nerede süsü püsü tam; işvesi ve cilvesi, makyajı ve estetiği yerinde kız varsa ona talip oluyor. Tam tesettürlü kızlara talip olan erkekler gözümde kahraman artık. Müslüman erkeklerde İslami tesettürü aşağılıyor. İşaramaya giden kadınlardan biri dandik tesettürlü diğeri tam tesettürlü olsun, kesinlikle dandik tesettüre iş veriliyor. Böylece kadın ile erkek beraber bozuluyor. Erkekler kadınları dandik tesettüre itiyor.
Siz başörtülülerin giyim tarzı hakkında yorumlarda bulunuyor, hatta bu yüzden tepki de çekiyorsunuz. Muhafazakârlarda genellikle “zülfiyâre dokunmayalım” anlayışı var. EleÅŸtiri fobisinden dolayı ipi ucu kaçmış̧ olabilir mi?
Çok doÄŸru. Yalnız ağır bedelleri var. Ben vaktiyle Hayrunnisa Gül’ün tesettürünü eleÅŸtirmiÅŸtim. Ki kendisine de Abdullah Bey’e de çok saygı duyarım. Emine ErdoÄŸan içinse ‘‘bol giyiniyor, onu hiç bırakmadı’’ demiÅŸtim. Ä°nanır mısınız Emine Hanım bana bir ÅŸey söylemedi; “Emine Hanımcılar” neler söylemediler ki... Biri randevusunu iptal etti, “Sen Emine Hanımı nasıl eleÅŸtirirsin?” diyerek. O zaman ilah olalım. EleÅŸtiri kabul edilmemesi kendini ilahlaÅŸtırmaktır. Tabii ki eleÅŸtirilecek.
Eleştirenler Yalnızlaşıyor
Doğru, ancak çoğu zaman tenkid zannettiğimiz şey tekfir etmek oluyor.
Kuralları bilinmiyor. EleÅŸtiri Allah razısı için yapılmalı. Neyi eleÅŸtiriyorsan onun Ä°slam’daki yerini, ayet veya hadis ile açıklaman gerekiyor. Getirdiklerin uydurma olmayacak. Bir Müslüman’ın eleÅŸtiriyi kabul etmemek gibi bir lüksü de yok. EleÅŸtirilmekten korkan ve kabul etmeyen insan gizlice kendini ilahlaÅŸtırıyor demektir. EleÅŸtiri ÅŸart.
O halde “suya sabuna dokunmama” meselesi neden kaynaklanıyor?
Bir insan her kesime yaranmak isterse kimseyi eleÅŸtirmez. Bu da dava ruhuna ağır bir darbedir. EleÅŸtiri yapan da ötekileÅŸtirilip yalnızlaÅŸtırılıyor. Beni birçok insan bu yüzden sevmez, seven de bu yüzden sever. Burada karar net olmalı. Ä°slam’a aykırı bir ÅŸey varsa söylenmeli.
Henüz yorum yapılmamış.