Sosyal Medya

Güncel

Karar yazarı: Peygamber elinde imkan varken kendi kişisel otoritesini bir karizmaya dönüştürmedi

09-04-2018 08:18

Peygamber elinde imkan varken ve koşullar da uygun iken kendi kişisel otoritesini bir karizmaya dönüştürmemiş, topluluğun her bir bireyinin önemli sayıldığı canlı bir ‘yataylık’ modeli kurmayı başarmıştır.


Karar gazetesi yazarı Mehmet Ocaktan din üzerinden artan totaliter liderlik anlayışını peygamberin uygulamalarıyla karşılaştırarak peygamberin birey ve cemiyet hayatını dışlamadığını iddia etti.

Yazının Tamamı

Ä°nsanoÄŸlu Allah’ın bahÅŸettiÄŸi akıl ve irade sayesinde, tarih boyunca yeryüzünde özgür bir birey olma vasfını devam ettirmiÅŸtir. Esas itibariyle özgürlük Allah’ın insana bahÅŸettiÄŸi bir deÄŸer olmasına raÄŸmen, tarihin hemen bütün dönemlerinde iktidarlar özgürlük kavramından pek hoÅŸlanmamışlardır.
 
Tarihsel tecrübeler göstermiştir ki gerek geçmişte, gerekse modern dünyada iktidarlar açısından bireyin özgürlük alanını daraltarak insanı zaptürapt altına alabilmenin en etkili yolu her zaman din olmuştur.
 
Ancak hemen belirtmek gerekiyor ki, örgütlü politik toplumun en temel karakteri rasyonel kurumsallaşmadır. Yani toplumsal düzenin sağlanabilmesi ve de bir kaos ortamının oluşmaması için yasalara ihtiyaç vardır. Ayrıca devlet dediğimiz yapının oluşabilmesi, herkesin hakkını-hukukunu koruyan adalet sistemi ve somut kurumsal yapılarla mümkündür. Dolayısıyla bu bağlamda özgürlüğün sınırları, sadece yasal çerçevede konuşulabilir. En önemlisi de bireyin devlet karşısındaki haklarını, sınırlarını, sorumluluklarını belirlemede esas olan özgürlüğün muhafazası olmalıdır.
 
Rasyonel devlet yapılanmalarında, sosyal düzenin sağlanması ve güvenliğin temini açısından bireyler özgürlüklerinin bir ölçüde sınırlanmasını yasa güvencesinde olmak kaydıyla siyasal otoriteye devredebilirler, ama bu asla bir vesayet düzenini onaylama anlamında değildir. Hele itaat ve boyun eğme asla değil...
 
Hemen belirtmek gerekiyor ki devletin görevi, hiçbir şekilde özgürlükleri sınırlamak üzerine bina edilemez. Zaten devletin varoluş nedeni de adaleti sağlamaktır. Çünkü adaletten uzaklaşan devlet meşruiyetini kaybeder.
 
Ä°slam toplumlarında özellikle Hz. Peygamber’den sonra iktidarın sürekliliÄŸini ve toplumun itaatini temin etmek için iktidar mutlaklaÅŸtırılmış ve otorite adeta kutsanmıştır. Oysa Hz. Peygamber bütün imkanlar elinde olmasına raÄŸmen, otoritesini mutlaklaÅŸtıran bir yolu asla tercih etmemiÅŸtir. Bu konuda Prof. Dr. Mehmet Evkuran’ın ‘Yetkin Düşünce’ dergisinde yayımlanan “Müslüman Dünyasında Ä°ktidar, Otorite ve Özgürlük Ãœzerine Bir Ä°nceleme” adlı makalesindeki ÅŸu tespitleri ufuk açıcı niteliktedir: “Ä°slam’ın ilk yıllarında (nüzul süreci boyunca) bireyselliÄŸin ve cemiyet hayatının birbirini dışlamadığı esnek bir deneyim göze çarpmaktadır. Peygamber toplumu ilgilendiren konularda danışma (istiÅŸare) ilkesini uygulamaya koyuyor ve çıkan karara uyuyordu. Peygamber elinde imkan varken ve koÅŸullar da uygun iken kendi kiÅŸisel otoritesini bir karizmaya dönüştürmemiÅŸ, topluluÄŸun her bir bireyinin önemli sayıldığı canlı bir ‘yataylık’ modeli kurmayı baÅŸarmıştır.”
 
Ancak sonraki dönemlerde, Ä°slam toplumlarında özgürlüğün ve muhalefetin sınırları alabildiÄŸine daraltılmış, teslimiyet ve itaat kültürü yüceltilmiÅŸtir. En hazin olanı da, Allah’a teslimiyetin iktidara itaat ile adeta özdeÅŸ hale getirilmesidir.
 
Maalesef din üzerinden elde edilen bu itaat ve teslimiyet odaklı anlayış, eleştirel düşünceyi yok ettiği için zamanla Müslüman toplumların derin krizi haline dönüşmüştür. Ne yazık ki İslam toplumlarında itiraz kültürü ve eleştirel düşüncenin önü kapatıldığı için muhalefet hep kötücül bir olgu olarak değerlendirilmiştir. Oysa iktidar olmanın erdemi, bireylerin itirazlarını, eleştirilerini, öneri ve taleplerini hiçbir mahalle baskısına maruz kalmadan özgürce ifade etmelerini temin etmektir. Bu aynı zamanda toplumsal barışı ve huzuru sağlamanın, kutuplaşmayı önlemenin de en etkili yoludur.
 
Kabul etmek gerekiyor ki, bugün İslam dünyası itaat kültürünün şekillendirdiği ve hatta beslediği vesayet anlayışı yüzünden, özgürlük kaybının en kötü sonuçlarını yaşamaktadır. Bu yüzden de şu anda siyasetten ekonomiye, kültürden eğitime ve sosyal ilişkilere kadar hayatın her alanında kalitenin dibe vurduğu vahim bir tablo var karşımızda.
 

 

EÄŸer Kur’an ve sünnetin mesajını, yaÅŸadığımız çağın diliyle estetize ederek insanlara sunamaz ve yeni çözümler üretemezsek, yeni kuÅŸakların deist ve ateist savrulmalara maruz kalmasını da önleyemeyiz. Unutmayalım, insanın anlam ve deÄŸeri konusunda Ä°slam düşüncesinin kadim kaynaklarına açık olmak kadar, modern düşüncelere açık olmak da önemlidir.

Etiketler :

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.