Medaim Yanık: Deizm ve ateizmin artık etkili misyonerleri var

Star gazetesi yazarı Medaim Yanık deizm tartışmlarını köşesine taşıyarak gençler arasında hızla yayılan bu fikri beş sebep ile açıkladı.

Yazının Tamamı

Son dönemdeki inanma, deizm ve ateizm tartışmalarına ben de katkı saÄŸlamak istiyorum. Bu tartışmanın suni bir tartışma olmayıp aksine anlamlı olduÄŸu kanaatindeyim. Bu kanaatim psikiyatrist olarak ÅŸahit olduÄŸum gözlemlerden geliyor. Gerçekten de psikiyatrik görüşmeler toplumda mikro düzeyde olup bitenlerin ilk iÅŸaretlerini görme imkânı verir. 

Ä°nancını arama ve netleÅŸtirme/derinleÅŸtirme çabası ergenlik/gençlik dönemindeki insan tekinin geliÅŸiminin doÄŸal bir parçasıdır. Burada yeni bir ÅŸey yok. Yeni olan ÅŸey, bu doÄŸal gerilimin deizm veya ateizm lehine hızlı bir ÅŸekilde tamamlama kültürünün yayılma göstermesi. Genç insanların az ama artma eÄŸilimindeki bir kısmı, anne babalarının inanma durumlarından bariz farklılaÅŸarak, kolay bir ÅŸekilde Ä°slamiyet’e inanmadıklarını, deist olduklarını söyleyebiliyorlar. Bu iÅŸte ciddi oldukları da Ramazan oruçlarını tutmama veya Cuma namazına gitmeme üzerinden gösteriyorlar. 

Müslüman bir aileden gelen ve ailesinin inancından farklılaÅŸan genç insanların bu hallerinin çoklu sayıda açıklaması olabilir. Her bir kiÅŸi için özel bir hikâye ve psikoloji var olmakla beraber, bu insanları birlikte düşündüğümüzde etkili faktörlerden bahsedebiliriz. DiÄŸer sosyal meselelerde olduÄŸu gibi tek bir etkenden ziyade etkenlerin bileÅŸimi ile izah etmeliyiz. Ben beÅŸ etkili faktörden bahsedeceÄŸim. 

*** 

Bireysel travmatik yaÅŸantılar: Ã‡ocuklukta kötülüğe/travmaya uÄŸramış kiÅŸilerin bir kısmı daha dindar olurken, diÄŸer bir kısmının hem kendine hem diÄŸer insanlara hem de Allah’a inancı bozulabiliyor. Bu kiÅŸiler baÅŸlarına gelen kötü ÅŸeylerden dolayı kendilerini lanetli, diÄŸer insanları zalim, Tanrı’yı da kendisini korumamış olarak görebiliyorlar. 

Aile içinde dindarlığın kötü temsili: Bazen kötülük dışarıdan deÄŸil aile içinden gelebiliyor. Bu kötülüğü yapanların görünürde dindar olması, kiÅŸinin zihin dünyasında kötü kiÅŸi ile dindarlığın eÅŸleÅŸmesine sebep olabiliyor. GenelleÅŸtirme yolu ile de dindarlık ve din algısına karşı negatif bir bakış oluÅŸabiliyor. 

*** 

Toplumda dindarlığın kötü temsili: Toplumdaki dindarlığın iyi veya kötü temsili de kiÅŸinin inanma ve inanmama yoluna kaymasına sebep olabiliyor. Bu sebeple de inanmanın ve inanmamanın toplumda temsilinin kimler tarafından yapıldığı önemli bir mesele. 

Ä°lk bakışta hakikatin bireysel bir felsefi düşünme yoluyla elde edilmesi gerektiÄŸi düşünülse bile, pratikte inanma ve inanmama duygular ve algılar üzerinden de oluÅŸabiliyor. Ä°nanma veya deizm/ateizm toplumsal bir in/out meselesi olabiliyor. 

Deizm ve ateizmin taraftarlarının düşüncelerini yaymaları: Deizm ve ateizmin artık etkili misyonerleri var. EÄŸer dini bir “yol” anlamında kullanırsak, bu kiÅŸiler kendi dinlerini yaymak için hem bireysel bir motivasyona sahipler hem de örgütlü gruplar ÅŸeklinde hareket edebiliyorlar. Deizm veya ateizmi artık toplumsal bir hareket olarak kabul etmek lazım. Özellikle iletiÅŸim araçlarının yaygınlığı ve ucuzluÄŸu bu kiÅŸilere geniÅŸ bir alan oluÅŸturmuÅŸ durumda. 

ModernleÅŸen dünyanın trendi: ModernleÅŸme ile beraber deizm ve ateizmin bir miktar arttığını biliyoruz. Batı ülkelerinde deizm ve ateizm toplumun önemli bir yüzdesine ulaÅŸmış durumda. Bilim-din karşıtlığı kurgusu üzerine kurulmuÅŸ gerilimlerden beslenen bu kesimler, bilim lehine karar kılarak dinden ve Allah inancından uzaklaÅŸabiliyorlar. Bu trend modernleÅŸme süreci devam eden Türkiye’ye de yansımış durumda.