Eksen kayması tartışmaları yeniden gündemde

Milliyet yazarı Sami Kohen Türkiye'nin Batı'dan uzaklaşarak Moskova'ya yaklaştığına dair eleştirileri köşesine taşıdı.

Yazının İlgili Kısmı

Bu hafta Türkiye-Rusya iÅŸbirliÄŸinde kaydedilen olaÄŸanüstü geliÅŸmeler ve bu arada Ankara’da Suriye konusunda Rus ve Ä°ran liderlerinin katılımıyla gerçekleÅŸen üçlü zirve, Türk dış
politikasının nereye yönelmekte olduğu sorusunu gündeme getirdi.

/* */
Bu vesileyle “eksen kayması” tartışması yeniden açıldı.

Buna yol açan baÅŸlıca olay, Rusya Devlet BaÅŸkanı Putin ile CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın iki ülkeyi birbirine daha çok yakınlaÅŸtıran bazı iddialı adımlar atmalarıdır. Bunlardan biri enerji alanında Türkiye’nin ilk nükleer santralinin temelinin atılması, diÄŸeri de güvenlik alanında S-400 hava savunma sistemiyle ilgili teslimatın daha yakın bir tarihe çekilmesidir.

Ä°kili görüşmenin hemen ardından üçlü zirve, Türkiye’nin Astana sürecindeki rolünü gözlerin önüne serdi…

Kabahat kimde?

Bu olaylar Türkiye’nin dış politikasında bir “eksen kayması”nın olduÄŸu konusunda özellikle Batı baÅŸkentlerinde ifade eden kaygıları haklı çıkartır mı?

Ankara Rusya ile yakınlaÅŸmayı, bir eksen deÄŸiÅŸikliÄŸi olarak görmüyor. Türk yetkililer Ankara’nın Batı ile iliÅŸkilerine (ÅŸu anda bozulsa da) önem verdiÄŸini, NATO üyeliÄŸini koruduÄŸunu ve AB üyeliÄŸi için çabalarını sürdürdüğünü hatırlatıyorlar. Türkiye Batı’dan isteyip alamadığını (füze savunma sistemi gibi) Rusya’dan temin etmek zorunda kaldığını vurguluyor.

Sebebi ne olursa olsun, sonuçta Türkiye’nin Rusya’ya iyice yaklaÅŸtığı ve iÅŸbirliÄŸini askeri alana da yaydığı bir gerçektir.

Aslında “eksen kayması” algısını güçlendiren husus, Ankara’nın Moskova’ya yaklaÅŸmasından çok, Batı’dan uzaklaÅŸmakta olmasıdır.

KuÅŸkusuz bunun da birçok nedeni var. Ve bu nedenlerin büyük kısmı Batılı ülkelerin Türkiye’ye karşı bazı olumsuz davranışlarıdır. Ama bazı hallerde Ankara’nın Batı’ya sırt çevirdiÄŸi de doÄŸrudur. Bunun son örneÄŸi olarak Britanya’dan sonra Batılı ülkelerin bazı Rus diplomatlarını sınır dışı etmesi kampanyasına katılmayı reddetmesi gösteriliyor.

Kopmak arzusu yok

Batı’nın Türkiye ile ilgili “eksen kayması” endiÅŸesi ve Ankara’nın Rusya ile yakınlaÅŸmayı böyle algılamamak gerektiÄŸi konusundaki beyanları açıkça ÅŸunu gösteriyor: Aslında ne Türkiye Batı’dan ne de Batı Türkiye’den kopmak istiyor.

Bu önemli bir noktadır ve iki tarafın da buna göre davranması gerekmektedir.

Batı ÅŸimdiye kadar “Türkiye nasıl olsa bize baÄŸlı kalmak zorunda” fikriyle hareket etmiÅŸ, Ankara’yı baÅŸka seçenekler aramaya ve daha “çok yanlı stratejiler” geliÅŸtirmeye zorlamıştır.

Eğer Batılılar Türk dış politikasındaki gidişattan gerçekten kaygı duyuyorlarsa, yapacakları şey kızıp ona karşı daha sert davranmak değil, aksine, bu gidişatı frenleyecek bir yaklaşım ve işbirliği iradesi göstermektir.

Yazının devamı için