Murat Bardakçı: Bu mantık ile gramerimizi bile değiştirmeye kalkışabilirdik!

Murat Bardakçı, gelişmiş ülkelerin her sene diline kazandırdığı kelime sayısı ile övünürken ülkemizde mahkeme kararıyla kelime budanmasını sert sözlerle eleştirdi.

Yazının Tamamı

DÃœN, AyÅŸe Arman yazıyordu: Hürriyet’te bundan böyle haberler ve köşe yazıları dijital bir süzgeçten geçirilecek, içerisinde “kadına ÅŸiddet” barındıran ifadeler belirlenecek ve bunların kullanılmaması teÅŸvik edilecekmiÅŸ.

Gerekçe ise kadına şiddetin kelimelerden başlaması, işin psikolojik boyutunu genişletmesi ve bu kavramların engellenerek cinsiyetçi kullanımların ortadan kaldırılması!

Ä°nsan sûretindeki bazı hayvanların kadınları dövmelerinin, tacize yahut tecavüze kalkışmalarının, hattâ öldürmelerinin acısını Türkçe’den çıkarmaya baÅŸladığımızın ve bu iÅŸi mahkeme kararı veya gazeteler vasıtası ile yapmaya çalıştığımızın bilmem farkında mısınız?

Ankara 6. Ä°dare Mahkemesi geçen hafta tuhaf bir karar vermiÅŸ ve“müsait”, “boyalı”, “yollu”, “taze”, “oynak”, “kötü yola düşmek”, “esnaf”, “kötüleÅŸmek” ve “serbest” gibi kelimelerin argo anlamlarının Türk Dil Kurumu’nun hem sözlüğünden hem de internet sitesinden çıkartılmasına hükmetmiÅŸti.

Apaçık “sözlük budamak” demek olan bu iÅŸi ÅŸimdi Hürriyet’in üstlendiÄŸini mesleÄŸinde çok iyi, Türkçe’yi de gazetesinde en kıvrak ÅŸekilde kullananlardan olan AyÅŸe Arman’ın dünkü yazısından öğreniyoruz...

DİLİ KURUTMA ÇABASI

AyÅŸe’nin “Cısss!” baÅŸlığı ile verdiÄŸi ve gazetesinde bundan böyle yer almamalarına çalışılacağını söylediÄŸi ifadeler ÅŸunlar: “Kadın milletvekili, kadın yazar, kadın gazeteci, kadın polis, adam kesmek, adam öldürmek, adam etmek, adam gibi, bilim adamı, iÅŸadamı, insanoÄŸlu, kızlık soyadı, iÅŸinin eri, baba parası, baba evi, elinin hamuruyla, evde kalmak”...

Åžimdi, bu “Cısss!” listesindeki kelimelerden bazılarının geçtiÄŸi bir paragraf yazayım:

“Gülay, para babası bir adamın kızı olmasına raÄŸmen bir eli yaÄŸda, öbür eli balda oturmaya deÄŸil, adam gibi iÅŸ yapmaya hevesli idi. Ama baba evinde kaldığı takdirde hayalini gerçekleÅŸtirmesi mümkün deÄŸildi, zira çalışıp biryerlere gelme çabasına hep karşı çıkılıyordu. Kadının elinin hamuru ile iÅŸe kalkışması ayıptı, hele çalışması çevresindekilerin nazarında adam öldürmekten de beter bir kabahatti ve ‘Bu kafada gidersen koca bulamaz, evde kalırsın!’ diyorlardı. Yoksa gazetelerde, televizyonlarda gördüğü kadın milletvekillerine, kadın yazarlara, kadın gazetecilere falan mı özeniyordu ne?”

Aynı paragrafı içerisindeki “Cıssss!” kelimelerden temizlenmiÅŸ hâle getireyim:

“Gülay, çok varlıklı bir adamın çocuÄŸu olmasına raÄŸmen bir eli yaÄŸda, öbür eli balda oturmaya deÄŸil, ciddî ÅŸekilde iÅŸ yapmaya hevesli idi. Ama ailesi ile beraber yaÅŸadığı takdirde hayalini gerçekleÅŸtirmesi mümkün deÄŸildi, zira çalışıp biryerlere gelme çabasına hep karşı çıkılıyordu. Yetersiz olduÄŸu halde iÅŸe kalkışması ayıptı, hele ailenin erkek olmayan mensuplarının çalışması çevresindekilerin nazarında cinayetten de beter bir kabahatti ve ‘Bu kafa ile gidersen evlenemezsin!’ diyorlardı. Yoksa gazetelerde, televizyonlarda gördüğü kendi cinsinden olan milletvekillerine, yazarlara, gazetecilere falan mı özeniyordu ne?”.

İçerisinde deyim ve kavram barındırmayan cümlelerin nasıl kuru, ruhsuz ve takır-tukur bir hâl aldığını farketmişsinizdir...

ONLAR KASILIYOR, BÄ°Z BUDUYORUZ

Tuhaflık, iÅŸte burada: Kelime hazinesi bakımından en fakir memleketler bile dillerini zenginleÅŸtirip lügatlerindeki söz sayısını arttırabilmek için var güçleri ile çalışıyorlar; Ä°ngilizce, Fransızca yahut Arapça gibi zengin dillerin konuÅŸulduÄŸu ülkelerde bile dil uzmanları hemen her sene “Dilimiz ÅŸu kadar yeni kelime daha kazandı” diye kasım kasım kasılıyorlar, biz ise mahkeme kararı yahut basın vasıtası ile kelime buduyoruz! Kadını aÅŸağılayan, döven, taciz eden, tecavüze yeltenen ve canını alan mahlûkların tepesine bineceÄŸimiz, onları bu hâle getiren sistemi sorgulayacağımız ve bu herifleri alacağımız aklı başında tedbirlerle eÄŸitip“adam etmeye” Ã§alışacağımız yerde, hırsımızı Türkçe’den çıkartıyoruz!

Bizde çok şükür baÅŸka birçok dildeki “erkek-diÅŸi kelime” ayırımı mevcut deÄŸil, yoksa bu mantık ile gramerimizi bile deÄŸiÅŸtirmeye kalkışabilirdik...

Oldu olacak “bey”, “hanım”, “bay” ve “bayan” kavramlarını da “cinsel ayırımcılığa sebep oldukları” gerekçesi ile ama mahkeme kararı ile kaldıralım; “Ahmet Bey” yahut “Neclâ Hanım” gibisinden ifadeleri de bir tarafa bırakalım ve eÅŸitliÄŸi saÄŸlayabilmek için “Lan Ahmeeeeet!” veya “Ulan Neclââââ” demeye baÅŸlayalım, olsun bitsin!