Türkiye'ye uluslararası hukuk yolu açıldı

ABD Ulusal Ä°stihbarat Direktörü Daniel Coats tarafından ABD Kongresi'ne sunulan terör örgütü YPG'nin “PKK'nın Suriye'deki milis gücü olduÄŸu” tespitini içeren rapor, hukukçulara göre Türkiye'ye uluslararası hukuk yolunu da açtı. Hukukçular, Türkiye'nin, ABD aleyhine Uluslararası Adalet Divanı'na (UAD) baÅŸvuru yapabileceÄŸini bildirdi.

Prof. Dr. Ersan Şen ile New York Barosu'na kayıtlı Avukat Toygar Kortan konuyu şöyle değerlendirdi.

- ABD Ulusal Ä°stihbarat Direktörü Daniel Coats tarafından ABD Kongresi'ne sunulan YPG'nin “PKK'nın Suriye'deki milis gücü olduÄŸu” yönündeki raporu, ABD'nin bir terör örgütüyle iÅŸbirliÄŸi yaptığının ikrarı olarak kabul edilebilir mi?

‘KUÅžATMA PROJESÄ°'

-Şen: Evet. Bu faaliyetleri destekleyen özellikle de başka devletlerin iç işlerine karışacak şekilde saldırı suçu işlenmesine maddi ve manevi destek verenler suçludur. Bu bir kuşatma projesidir. Uluslararası Adalet Divanı'na gidilebilir. Bu mahkeme, Uluslararası Ceza Mahkemesi veya İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi olmayıp, Birleşmiş Milletler'e bağlı ve devletleri yargılayan bir yargı organıdır. Eski Uluslararası Daimi Adalet Divanı'nın devamıdır. Devletlerin parlamentolarınca çıkarılan kanunlar ile alınan kararlar, UAD tarafından delil olarak değerlendirilmektedir.

Bunun bir örneÄŸi, Nikaragua-ABD kararıdır. ABD Kongresi'nin ‘insancıl yardım' adı altında Nikaragua'da bulunan gerillaya silah yardımı yapılması kararı; Divan tarafından ABD'nin Nikaragua'nın iç iÅŸlerine karıştığına ve kuvvet kullanma yasağını ihlal ettiÄŸine dair delil olarak kabul edilmiÅŸtir. Somut durumda da olası bir Uluslararası Adalet Divanı baÅŸvurusunda, rapor ve ilgili Kongre görüşmeleri delil olacak.

- Toygar: ABD Ulusal Ä°stihbarat Direktörü ABD'deki tüm istihbarat birimlerinin başı olup, ulusal güvenlik programının uygulanmasını denetler ve yönetir. Aynı zamanda ABD BaÅŸkanı, Ulusal Güvenlik ve Milli Güvenlik Konseyi'nin ulusal güvenlik konularında baÅŸ danışmanıdır. BilindiÄŸi üzere, ABD DışiÅŸleri Bakanlığı tarafından 08.10.1997 tarihinde yayınlanan Yabancı Terör Örgütleri listesinde PKK ve Kongra-Gel, “terör örgütü” olarak ilan edilmiÅŸlerdir. ABD hukuku uyarınca, Amerika'da bulunan ya da Amerikan hukukuna tabi bir kiÅŸi veya kurumun yabancı terör örgütü ilan edilen bir gruba bilerek “esaslı yardım ve kaynak” saÄŸlaması suç sayılmaktadır.

‘ABD HUKUKUNA AYKIRI'

- Rapor, uluslararası hukuka göre suç teşkil eder mi?

- Şen: İçeriğinde yer alan faaliyetler ve kabuller elbette uluslararası kamu hukukunda, yani devletler hukukunda sorumlulukları gündeme getirecektir. PKK'nın bir uzantısı ve PKK ile iltisaklı olduğu kabul edilen örgüte silah sağlamak suretiyle Uluslararası Teamül Hukuku normu olan içişlerine karışmama yasağına aykırı hareket ettiği iddia edilebilir. ABD'nin terör örgütüne silah sağlamak suretiyle BM Sözleşmesi'nin 2. maddesinin 4. fıkrasında düzenlenen saldırı yasağına aykırı hareket ettiği iddia edilebilir. Sonuç olarak Türkiye Cumhuriyeti, ABD'nin terör örgütlerine silah sağlamasını, güçlü bir hazırlıkla UAD önüne götürebilir. Ancak bu hazırlığın iyi yapılması ve tezin güçlü delillerle desteklenmesi gerekir. Belirtmeliyiz ki UAD'ye yapılacak başvuru önemlidir ve uluslararası sonuçları olacaktır. Bu başvuruda hesaplar iyi yapılmalıdır.

- Toygar: Son tarihli raporda, “YPG'nin, PKK'nın Suriye'deki milis gücü” olarak ifade edilmesi, terör listesinde yer alan bir örgüte yardım saÄŸlanması ve dolayısıyla ABD hukukuna aykırı olarak nitelendirilebilir. NATO, AB ve diÄŸer bazı ülkeler PKK'yı terör örgütü listesine almakta ve yeri geldiÄŸinde hukuki ve maddi yaptırımlar uygulamaktadır. Fakat, bunun yanı sıra BM, Ä°sviçre, Çin, Hindistan ve Rusya'nın içinde bulunduÄŸu bir grup ise PKK'yı bugün itibarıyla terör örgütü olarak nitelendirmemektedir.

- Türkiye, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) kurucu sözleşmesi Roma Statüsüne taraf olmasa da, Amerika Birleşik Devletleri yetkilileri hakkında UCM'ye başvurabilir mi?

- Åžen: Türkiye UCM'ye taraf olmadığı gibi, ABD de taraf deÄŸildir. Bu nedenle, gerçek kiÅŸilerin UCM önüne götürülmesi zor gözükmektedir. Bu konuda, BMGK'nın (BirleÅŸmiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyi) daimi üyesi ve veto yetkisi sahibi olan ABD'nin aleyhine BMGK'dan karar çıkarmak da mümkün gözükmemektedir. BMGK'nın kuruluÅŸ yapısı ve karar alma yetkisi, hem demokratik deÄŸil hem de “eÅŸitlik” ilkesini gözardı etmektedir.

‘UCM'YE GÄ°TMESÄ° ZOR'

- Toygar: 2002'de faaliyetine başlayan UCM hükümetler arası bir mahkeme olup merkezi Lahey, Hollanda'dadır. UCM'de soykırım, insanlığa karşı işlenen suçlar ve savaş suçları gibi uluslararası suçlar kovuşturulmakta ve yargılanmaktadır. Bugün için 123 ülke Roma Statüsü'ne taraf olmakla beraber Türkiye ve Amerika henüz taraf ülke değildirler. Yukarıda yazılanları toplu olarak değerlendirdiğimizde, bu aşamada UCM'nin Roma Anlaşması'na taraf olmayan ABD'ye karşı yukarıda belirtilen ve yine anlaşma tarafı olmayan Türkiye ve Suriye'de işlenmiş ağır suçlar karşısında soruşturma başlatması düşük bir olasılık gibi gözükmektedir. Bu kapsamda akla gelen bir başka hukuki yol ise Uluslararası Adalet Divanı'nda şikayet yoludur.

‘TÃœRKÄ°YE BU KONUYU INTERPOL'E TAÅžIYABÄ°LÄ°R'

- ABD yetkilileri hakkında Türkiye'de bir ceza davası açılabilir mi?

- Åžen: Önce meseleyi ABD mevzuatı açısından ele alalım. PYD, ‘yabancı terör örgütü' olarak belirlenmemiÅŸtir, bu nedenle ABD Kanunu'nun, “terörizm” ve “yabancı terör örgütü”nü düzenleyen 18. BaÅŸlık, 1. Kısım, 113B Bölümü ve madde 2339B'nin tatbiki mümkün görünmemektedir. Konuyu Türk mevzuatı açısından ele alırsak biz, hem PKK'yı ve hem de PYD'yi terör örgütü olarak kabul ediyoruz. Terör örgütüne silah saÄŸlamanın cezası 15 yıldan 22.5 yıla kadar hapistir ve bu suç nerede ve kim tarafından iÅŸlenirse iÅŸlensin ceza takibine konu edilir. Bu nedenle; Türkiye'nin soruÅŸturma ve konuÅŸturmaya geçebilmesi, bu kapsamda yakalama kararları çıkarabilmesi ve hatta konuyu kırmızı bülten ile Interpol'e taşıması mümkündür.

- Toygar: Türkiye'de Amerika'ya ve/veya temsilcisine karşı açılacak dava, büyük bir olasılıkla YPG milislerinin Suriye Demokratik Güçlerinin en önemli ve kalabalık grubu olarak ISIS'e karşı savaştığı, YPG'nin henüz net olarak Amerika terör listesinde yer almadığı savunmaları ile karşılaşabilir, bu sebeple Amerika aleyhine herhangi bir şekilde Türkiye'de dava açılsa da karşılık bulmayabilir, icra kabiliyeti olmayabilir.