Jagland: Türkiye ve Avrupa'nın birbirine ihtiyacı var

Jagland, Türkiye'deki temasları kapsamında Türkiye Adalet Akademisince Anayasa Mahkemesi'nde düzenlenen konferansta konuÅŸtu.

Avrupa Konseyinin 15 Temmuz darbe giriÅŸimi karşısında Türkiye'ye verdiÄŸi desteÄŸi hatırlatan Jagland, "Kendi adıma konuÅŸmam gerekirse, 15 Temmuz darbe giriÅŸiminin ardındaki suçu ve Türkiye'nin yüzleÅŸtiÄŸi terör sorununu anlamıyor deÄŸilim. Aksine bütün bunları çok iyi anlıyorum. Temmuz 2016'da Avrupa Konseyi darbe giriÅŸimini kınamakta gecikmedi ve ben de Türkiye'nin beraberliÄŸimize ve desteÄŸimize güvenebileceÄŸini açıkça ifade ettim." diye konuÅŸtu.

Jagland, darbe sonrası gerçekleÅŸen yargılamaların Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi (AÄ°HS) ve Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi (AÄ°HM) içtihat hukuku ile uyumlu olması gerektiÄŸini söyledi. Jagland, "Yetkililerin iÅŸlenen suçları soruÅŸturması gerektiÄŸi doÄŸru. Ayrıca bu suçları iÅŸleyenlere dava da açılmalı. Bu açık ve net. OlaÄŸanüstü koÅŸullarda acil durum önlemleri alınmalı. Bu AÄ°HS ve AÄ°HM içtihatı ile uyumlu yapılmalı." ifadelerini kullandı.

Son yıllarda Avrupa Konseyine üye ülkelerde ekonomik kriz, terör olayları, toplu göçler ve Avrupa'nın sınırları ve kontrolü dışında gerçekleşen bir savaşın neden olduğu problemlerin bulunduğunu dile getiren Jagland, bu sorunlarla mücadelede Türkiye ile iş birliğinin önemini vurguladı.

"BÄ°RLÄ°KTE DÄ°K DURMALIYIZ"

Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, şunları kaydetti:

"Kıtadaki sistemiz ve insanlarımızın çıkarlarını korumak için ittifaka ve ortak tutuma ihtiyacımız var. Bunu Türkiye olmadan yapamayız. Avrupa'nın maruz kaldığı sert rüzgarlara verilecek en kuvvetli cevap birlikte dik ve güçlü durmaktır. Avrupa'nın Türkiye'ye, Türkiye'nin Avrupa'ya ihtiyacı var. Birlikte dik durmalıyız."

Türkiye'nin Avrupa BirliÄŸi ile iliÅŸkisinin çözümsüz kalmasına raÄŸmen Avrupa Konseyi ile yakınlığının net olması gerektiÄŸini vurgulayan Jagland, Avrupa'nın karşılaÅŸtığı zorluklarla birlikte mücadele edilmesi gerektiÄŸini belirtti.

Jagland, bu kapsamda, Avrupa Konseyi'e üye ülkelerin ulusal düzeyde aldığı kararların Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile bağdaşması gerektiğinin altını çizdi.

15 Temmuz sonrası Kanun Hükmündeki Kararnamelerle (KHK) görevden alınanlar için kurulan OHAL Komisyonu'nun önemine vurgu yapan Jagland, kimi eleştirilere rağmen bu komisyonun hukuki sürecin yeniden gözden geçirilmesine olanak sağlayacağı değerlendirmesinde bulundu. Jagland, komisyonun hızlı ve tarafsız çalışması gerektiğini ifade etti.

Jagland, "Darbe giriÅŸiminden bu yana 1,5 yıl geçti. AÄ°HS'nin 15. maddesiyle uyumlu olarak OHAL'in kaldırılacağı ve normal düzenin yeniden tesis edileceÄŸi ileriye bakmanın vaktidir." dedi.

Türkiye'nin ulusal bir travma yaşadığını dile getiren Jagland, "Türkiye'nin buna vereceği en iyi cevap insan haklarına, demokrasiye ve hukukun üstünlüğüne daha sıkı bağlanması ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne saygısını göstermesidir." diye konuştu.

"TÃœRKÄ°YE, DEMOKRASÄ°SÄ°NÄ° GELÄ°ÅžTÄ°RDÄ°"

Jagland, Türkiye'nin 2000'li yılların başından bugüne kadar Avrupa Konseyi değerleriyle bağdaşan ciddi reformlar gerçekleştirdiğini hatırlatarak, şunları söyledi:

"Türkiye demokrasisini destekleyecek ve insan haklarını genişletecek önlemler alındı. İdam cezası kaldırıldı ve işkence ile kötü muameleye karşı sıfır tolerans anlayışı benimsendi. Devlet Güvenlik Mahkemeleri kaldırıldı ve sivil kurumlardan askeri personel arındırıldı. Hukukun üstünlüğünü tesis etmek için olumlu adımlar atıldı. Evrensel hukuk ilkelerinin üstünlüğü esas alındı. Hepsinden öte 2010'da Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru hakkı getirildi."

Jagland, bütün bunların önemli adımlar olduğunu vurgulayarak, Suriye'deki şiddetten kaçan 3 milyondan fazla Suriyelinin Türkiye'ye sığınmasının da Türkiye'nin insan hakları perspektifinin göstergesi olduğunu ifade etti.

Anayasa Mahkemesinin ifade özgürlüğü ve tutukluluk süreleriyle ilgili aldığı son kararlarında AİHM kararlarına atıfta bulunduğunu anımsatan Jagland, diğer mahkemelerin bu kararlara uyması gerektiğini savundu.

Jagland, ifade özgürlüğünün önemine işaret ederek, Türkiye'de bazı gazeteci ve milletvekillerinin tutuklu bulunmasından endişe duyduklarını söyledi.