'Sadece Büyük şehirleri Değil, Taşra'yı da Kaybettik' / Timur İNCE

Taşranın insanı kendine yüklemek istediği yenilikler karşısında asıl kimliğinden koparken; geçmişini de unuttuğu yönünde ciddi boşluklar oluşmaktadır. Kendi özümüze ait hiç bir terminoloji kalmadı diyebiliriz. Teknolojiyi kullansın, tamam, bir şey dediğimiz yok. Fakat onu kendi örf, adet kültürel değerlerini koruyarak yapsın. Yozlaşmadan, asimile olmadan, kimliğine ve aile değerlerine bağlı bir formatta icra etsin...

Mesela; sosyal medya jargonları günlük hayatın her alanına kadar sızmış. Her duyduÄŸunu, gördüğünü, yaptığı, yediÄŸi içtiÄŸi ne varsa paylaÅŸma gereÄŸi duyan bir nesil aniden çıktı ortaya. Giyim, tarz, saç-baÅŸ olarakta farklı kalmayı benimseyen bir nesil bu! Diyalog, iletiÅŸim konusunda da kırpılmış teknoloji artığı bir dil kullanarak karşımıza çıkmaktadır. 

Nerdeyse ellerinde ki telefon, tabletlerden beslenen bir topluma dönüştük. Ä°nsanlarımızın günlük kullandıkları yaÅŸam tarzı dahi bu teknolojik organların sunmuÅŸ olduÄŸu çerçeve etrafında ÅŸekillenmektedir. Artık arkadaÅŸlık, dostluk ve diÄŸer sosyolojik aidiyetlerimizi sosyal medya üzerinden konumladırıyor, ancak ordan elde ettiklerimizle yetiniyoruz. AÅŸk, evlilikler bile alışagelmiÅŸ bir düzenin dışına, baÅŸka alan ve mecralara savrulmuÅŸ durumda. 

Küsmeler, arkadaÅŸlıktan çıkarmalarla... Ayrılıklar, engellenmelerle... Tavır göstermek,  sayfasını dondurmakla entegreli kısır bir sanal çark içinde dönüp durmaktayız. PaylaÅŸmak, önemsemek, tamamlayıcı olmak yerine kliÅŸe pervasız anlamlar yüklüyoruz birbirimize. “Madem beni arkadaÅŸlıktan çıkardın her ÅŸey buraya kadar, artık selam verme! Dün mangal yaptık da fotoÄŸrafını paylaÅŸtım gördün mü?  La olum niye beÄŸeni yapmıyon! Gelirsem hesabını bozarım ha! Niye durum güncelleme mi görmüyon, körmüsün?" benzeri lügatlar ile günlük hayat akışına yön veriliyor ne yazık. 

Taziyeler iki kelimelik mesaja indirgenmiÅŸ, ziyaretler yine kısa mesaj devreye giriyor, bayramlar seyranlar yanıp sönen dini ibareli birer hazır mesaj ile sınırlı, ki cuma kutlama mesajları otomatik olarak bütün rehbere perÅŸembe gününden itibaren baÅŸlanıyor. Hal hatır sormak artık gülen, üzülen, aÄŸlayan, kalp fırlatan emojilerle soracak kadar hızlı bir evrim geçirdik. 

Yaşadığım ilçede bir kahvehane de iki kişinin konuşmasına kulak misafiri oluyorum. "İsmi pek lazım olmayan ünlü bir kadının yine bir konuğunun popusunu elleyip ellemediklerini" konuşuyorlardı. Daha doğrusu tartışıyorlardı. Gelinen sonuç! Toplum olarak nerelere geldik böyle. Onları dinlediklerimi fark edince aynı soru bu kez bana aktarıldı. "Valla haberim yok, bilsem söylemez miyim?" cevabım pek tatmin etmese de anlayacağınız değişim buralarda çok hızlı. Belirsiz cevabım karşısında bozulan moraller, ekşiyen bakışlar "cahil bu bir şey bilmiyor" muamelesi görmemde cabası...

Misafir gittiğim bir evin küçüğü. Bilmem adı ne olan yabancı bir şarkıcının yaptığı dansın aynısını yapabiliyormuş. Evin babası göğsünü kabarta kabarta sanki önemli bir hadiseymiş merakı/sevinci/heyecanıyla 6 yaşında ki çocuğun bu başarılı dans figürünü anlata anlata biteremiyor demiyeceğim, ağzı sevinçten kullaklarındaydı babanın. "Hele bir de ben göreyim" dedim şöyle bir mahçup halde sıkılarak. Dünden bunu sormaya razı evin babası bir sevinç narasıyla çağırdı küçüğü. "oğlum ilhan, gel hele oyna şu maykıl amcan gibi..." Nerden oluyorsa artık bir de amcası çıktı bay maykıl. Çocuk işte... Odanın ortasında bir illeri bir geri, bir kalça oynatma, iki kez elini başının üstüne koyması/indirmesi derken soluk soluğa gelip oturdu yanıbaşımıza küçük ilhan. Baba nerdeyse kalkıp devamını kendi oynayacak noktasında metafora gelmişti ki durumu gelen çay demlikleri kurtardı. "Vallahi göreceksiniz bu çocuğun geleceği çok parlak, Tarkan'ı bile geçer, demedi demeyin sonra!"

Yani değişim çok hızlı buralarda...

Öte yandan biri daha Antalya'da çalıştığı otel dönemlerine ait içkili alem gecelerini bir gurur cebbelesi ile, aÄŸzından fırlayan tükürük salyalarla kendinden geçmiÅŸ halde anlatırken diÄŸer yandan cebinde ardı ardına “dıt-dıt” diye telefonuna gelen "kandiliniz mübarek olsun" mesajları sayesinde daha iyi anladım.  

Zaten kandil mesajları o kiÅŸinin umrunda deÄŸildi ki. Elinin tersiyle bazen aÄŸzını silerken diÄŸer eliyle telefonu çıkarıp bakıyor, kandil mesajı olduÄŸunu görmesiyle önemsiz olduÄŸunu belli ettiren bir surat ifadesiyle yine telefonu cebine bırakıyordu.  

Yani... DeÄŸiÅŸim olaÄŸanca hızlı buralarda.  

Anadolu, taşra o eskidendi. Değer, örf, adet, saygı, hürmet, nizam adını bilmediğimiz bir zamanda bıraktık. Şimdi Televole kültürü, sürümcemde bırakan absürte diziler, futbol ile sosyal medya empozesizyonuna esir edilmiş mekanik, duygusuz, monoton bir toplum haline geldik.

“Eskiler bilir” sözü paha biçilmez bir hazine ÅŸu günlerde. 

Nezaket, hissiyat, merhamet, anlayış hepsi eskidendi. Ä°tibar kelimesi belli bir sermaye ve ekranlardan gözümüze sokulan üç beÅŸ sanatçı müspetesi gösteriÅŸ figüranlarının tekeline girmiÅŸ. 

İyi, namuslu, ekmeğini taştan çıkaranın hiç bir itibara, saygıya layık görülmediği açık açık ortada değil mi?

Galiba yeni bir isim bulmalıyız buralara.  

Benim herhangi bir fikrim yok, olan söylesin. 

Anlayacağınız Anadolu'nun o beyinlerimize kazınmış özel kodları bir bir silindi artık.  O saf, misafir perver, yardımsever, içten, saygılı, duygusal, yürekli insanları yerine bambaÅŸka bir ÅŸekil ile yer deÄŸiÅŸtirmiÅŸ. 

Çalışmak, üretmek, alın teri ile kazanmak, namusluca yaÅŸamak kavramları sanırım birileriyle ölmüş buralarda.  Åžimdi; cingözlük, avanta, entrika, üç kağıtçılık, beÅŸ kağıtçılık, yaltakçılık, beleşçilik, uyanıklık pirim yapıyor. 

Eskiden; mafya, tefecilik, rüşvet, hortumcu, soyguncu ve yaÄŸmacılar denildiÄŸinde üç büyük ÅŸehir aklımıza gelirdi.  Åžimdi Anadolu'nun en küçük beldesinde dahi bu saydıklarımızın hepsine rastlamak mümkün.  Anadolu'da herhangi bir müstesna yerine gidin üç beÅŸ tefeci, kan emici, hortumcusuyla birer küçük Ankara, Ä°zmir yada küçük bir istanbul olmuÅŸ demek mümkün. 

Zaman deÄŸiÅŸti. Elbet devir de deÄŸiÅŸti. Fakat ne hikmetse bularda ki deÄŸiÅŸim roket hızında. Çağın çok çok çok stünde.  Bir gün diÄŸerini tutmuyor.  

Ä°nanmıyorsanız gelin gösterelim. 

Babalarımızdan dinlediÄŸimiz o mert, ÅŸerefli, haysiyetli, dürüst, yiÄŸit insanlar galiba hepsi bir yerlere gitmiÅŸ olmalılar, dönerler mi bilinmez.