Gazze ekonomisi çöküyor, yardıma değil işe ihtiyaçları var!

Ocak 2017’den bu yana Ä°srail ve Mısır hükümetlerinin sıkı kuÅŸatması, El Fetih otoritesinin uyguladığı cezai tedbirler kıyı bölgeleri boyunca ekonomik hayatı neredeyse durma noktasına getirdi.

Ahmet, sömestrin gelmesiyle arkadaşları ile vedalaşıp bir sonraki dönemin masraflarını karşılayabileceği bir iş aramaya koyuldu; ama başvurduğu işlerden hiçbirine olumlu cevap alamadı. Elinden başka bir şey gelmedi, eve gitti, oturdu uzun uzun düşündü. Şimdi ne olacaktı?

Ahmet sekiz kiÅŸilik bir ailenin ferdiydi, babası iÅŸsizdi. Evin geçimini okuldan ayrılıp bir araba tamirhanesinde çalışan 12 yaşında kardeÅŸi saÄŸlıyordu, Gazze’nin çökmüş ekonomisi içinde bu ÅŸekilde hayatta kalıyorlardı. Ahmet sonraki dönem okula dönemedi, ekonomi öğrenimini yarıda bıraktı ve haftada 30 dolar kazanabildiÄŸi bir iÅŸ bulabildi. Gazze’deki ağır ekonomik abluka sebebiyle Ahmet bu iÅŸte de parasını alamadı ve bir sonraki dönem de okula dönemedi.

Bu durumu Ahmet şu sözlerle anlatıyor:

“Elimden geleni yaptım, okula dönebilmek için bulduÄŸum bütün iÅŸlerde çalıştım; ama sonunda elimde olan para giderlerimin yarısını bile karşılamıyordu. Biliyorum, bu durumda olan tek Gazzeli genç ben deÄŸilim. KonuÅŸtuÄŸum birçok arkadaşım okula dönebilecek yeterli parayı bulamadığı için ÅŸu an evde oturuyorlar.”

Ä°srail Ablukası ve Merkezi Otorite’nin Tutumu

Gazze kıyıları tam 11 yıldır Ä°srail’in ablukası altında. Bu abluka 2006 yılında yapılan özgür seçimlerde Hamas’ın seçimi kazanmasıyla baÅŸladı. Bugün hala Ä°srail hükümeti ve Arap Devletleri bu seçimin sonuçlarını ve oradaki otoriteyi tanımıyor. Oysa sadece bir yıllık güvenlik karmaÅŸasından sonra Hamas, Gazze’deki hükümetin sorumluluÄŸunu almayı baÅŸardı.

Ablukanın baÅŸladığı günden beri Ä°srail, Gazze’ye 3 iÅŸgal operasyonu gerçekleÅŸtirdi. Bu saldırılarda 4 bin Gazzeli hayatını kaybederken 40 binin üzerinde insan yaralandı. Ayrıca bu saldırılarda ekonomik bir yıkım, alt yapıda büyük ölçekli tahribat ve okul ile hastane gibi sosyal servilerde ciddi aksamalar meydan geldi. Ayrıca Filistin merkezi otoritesinin Gazze’ye yönelik uyguladığı cezai tedbirler ekonomide yaÅŸanan krizi derinleÅŸtirdi. BM yayınladığı raporda Gazze’yi “YaÅŸanamaz Åžehirler” statüsünde gösterdi. İçme suyu sıkıntısı makinelerle arıtılan sular ile giderilmeye çalışılırken temel insani gereksinimlerde ciddi sorunlar yaÅŸanıyor.

GeçtiÄŸimiz yıl Hamas ve El Fetih; Mısır’ın arabuluculuÄŸuyla yaptığı anlaÅŸma gereÄŸi Gazze’ye yönelik bazı sınırlamaların kalkması konusunda uzlaÅŸtı. Gazze sakinleri bu anlaÅŸmayı büyük bir sevinç ve umutla karşılayarak normal hayatlarına dönmeyi umdular. Öte taraftan El Fetih ve Mısır anlaÅŸmadan caydılar, üstelik El Fetih Gazze’ye yönelik yaptırımları daha da sertleÅŸtirdi.

Engellenemeyen İşsizlik Rakamları

Ufukta bir çözüm görünmüyor, Gazze’yi bekleyen sadece kara bir gelecek, bu durum iÅŸgal altındaki Filistin topraklarını karıştırabilir. Gazze Ticaret Odası BaÅŸkanı yaptığı açıklamada “Gazze’de iÅŸsizlik sürekli olarak artıyor, bugün anneler çocukları için temel gereksinim maddelerini dahi temin edemiyor.” Åžeklinde konuÅŸtu. Gazze bugün dünyadaki en yüksek iÅŸsizlik ortalamasına sahip ÅŸehir konumunda.

Gazzeli bir ekonomi uzmanı ise durumu şöyle açıklıyor:

“Gazze’de ÅŸuan iÅŸsizlik ortalaması %60 civarında. Gazze sakinleri dünya fakirlik ortalamasının çok altında günde yalnızca 65 Cent ile geçiniyor. En kötüsü Gazzelilerin bugün 80’i uluslararası yardımlara muhtaç ÅŸekilde hayatını sürdürüyor. Gazze’ye uygulanan ambargo sadece ekonomiyi çökertmeye yönelik deÄŸil, aynı zamanda toplumsal çöküşü saÄŸlamayı amaçlıyor.”

Gazzeli Mahmud el-Taum da üniversiteye gidebilmek için para biriktiren Filistinli gençlerden biri, o da durumu şöyle açıklıyor:

“Åžu an ilaç ve benzeri ÅŸeyleri satıyorum, hayalim üniversiteye gitmek; ama kazandığım sakat babam ve kardeÅŸlerime bakmam için dahi yetmiyor.”

Mahmud’un babası ve dört erkek kardeÅŸi Ä°srail saldırılarında ağır ÅŸekilde yaralandı ve ÅŸu anda ailede çalışan tek kiÅŸi o. Mahmud daha çocuk yaÅŸta ve tam tamına ailedeki ihtiyarlar, kızlar dâhil 18 kiÅŸinin geçimi onun eline bakıyor. Ve Mahmud üniversiteye gitmek istiyor.

Gazzeli iÅŸ adamı Kaan Yunus ise Gazze’deki ekonomik durumu “Cehennemi yaşıyoruz!” ÅŸeklinde yorumladı. Gazze’de ekonomik çöküntüden önce yaklaşık 45 işçi çalıştırdığını söyleyen Yunus, iÅŸten çıkarmak zorunda kaldığı işçilerinin çoÄŸunun iÅŸ bulamadığını söylüyor.

Çöküş

El Karra, Gazze’deki ekonomik durumun tüccarların çoÄŸunun iflas etmesine sebep olduÄŸunu söylüyor. Gazzeli tüccarların yaklaşık %60’nın iflas ettiÄŸini ve bu rakamın büyük çoÄŸunun 2016-2017 yılında gerçekleÅŸtiÄŸini ifade ediyor. Gazze’den göç etmek için geçiÅŸlerin açılmasını beklediÄŸini söyleyen Karra durumu şöyle anlatıyor:

“Ä°srail’e ya da merkezi hükümete ederinin üç katını vermediÄŸiniz sürece burada ne elektrik ne de yakıt sahibi olamıyorsunuz!”

İş adamı Fuad el Samna ise durumu şöyle anlatıyor:

“ Muhtemelen ÅŸuan Gazze ekonomisinin yok edildiÄŸi senaryonun son sahnesini yaşıyoruz.”

Samna çalışanlarını işten çıkarmadı ama çok düşük bir kapasite ile düşük ücretlerle onlara çalışmak için bir şans verdi.

Ä°srail SorumluluÄŸu Reddetti

Ekonomik çöküntü için yetkililer İsrail saldırıları ve Gazze ticaretine getirilen ambargo ve ablukayı gerekçe gösterirken İsrail yönetimi bu iddiaları reddediyor.

Ä°srailli otoriteler geçtiÄŸimiz yıl yaklaşık 3.000 Gazzeli iÅŸ adamının geçiÅŸ iznini iptal edip ayrıca bunlardan onlarcasını da tutukladı. Bunun yanında Gazze’ye giren birçok temel insani madde Ä°srail hükümetince kara listeye alındı.

Geçtiğimiz günlerde İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin gazetecilerle yaptığı sohbette:

“Gazze ekonomik yıkımın eÅŸiÄŸinde, bu gerçekleÅŸtiÄŸinde binlerce sivil Gazze’den ayrılmak zorunda kalacak. Alt yapı çökmüş, içecek suları bile yok daha fazla dayanamazlar.” Åžeklinde konuÅŸtu.

Ä°srail’in 11 yıldır uyguladığı abluka ve 3 iÅŸgal operasyonunu görmezden gelen Rivlin:

“Dünya artık Hamas’ın sebep olduÄŸu yıkımı görmek ve anlamak zorunda!” ÅŸeklinde konuÅŸarak tek sorumlunun Hamas olduÄŸunu iddia etti.

Åžu anda Gazze’deki mevcut ÅŸartlar için 2006 yılında yapılan özgür seçimlerdeki sonuç dolayısıyla Gazzelileri suçlayan Ä°srail’in Gazze’ye uyguladığı ablukayı bir önceki BirleÅŸmiÅŸ Milletler Özel Temsilcisi Profesör Richard Falk defaten “Ä°nsanlığa karşı iÅŸlenmiÅŸ suç” olarak tanımlamıştı.

Yazan: Motasem Dalloul

Kaynak: The Palestinian Ä°nformation Center

Çeviren: Mehmed Mazlum Çelik