İki eski ordu mensubunun gözüyle Zeytin Dalı harekatı

Türkiye’nin evvelki gün baÅŸladığı Zeytin Dalı operasyonu bugün üçüncü gününü yaşıyor. Bu operasyonla ilgili çeÅŸitli mecralarda çok sayıda analizler izliyoruz ve okuyoruz. Bu analizler içinde dikkatimiz çeken iki tanesini sizlere beraberce nakletmeyi düşündük. Her iki analizi yapan kiÅŸi de emekli asker. Bir tanesi Mete Yarar; askeriyeden sonra özel güvenlik alanında çalışıyor. DiÄŸeri de Metin Gürcan; akademiye girip bu alanda doktora derecesi almış bir kiÅŸi. 

Eski bir Binbaşı olan Güvenlik uzmanı Mete Yarar ‘ın Star'dan Fadime Özkan'a yaptığı açıklamalardan bir bölümü: 

Afrin operasyonu nasıl olacak size göre?

Fırat Kalkanı çok uzun bir süpürme harekatıydı, bu çok daha dar ve çevrelenmiş bir yerde olduğu için çoğunlukla askerin ayağını basmadan temizlik yapılacağını düşünüyorum. Sihalarla. Özel kuvvet personeliyle ve zaman zaman da istihbarat yoğunluklu operasyonla. Siville terörist ayrılacak. Bir ev düşünün şehrin içinde ve tamamen cephanelik. Nasıl uçurabilirsiniz havaya? Bütün mahalle ayakta kalır ama o ev aşağıya iner, onun bir tekniği var, tereyağından kıl çekmek gibidir. Bu yüzden daha ince, nokta nokta çalışacaklar. O yüzden de iş uzayacak. Nereden baksanız bölgede 400 bin insan yaşıyor çünkü.

Afrin Operasyonu neden önemli?

Afrin önceden de önemliydi. 90’larda PKK Kandil’e yerleÅŸmemiÅŸken, ABD Çekiç Güç’le PKK’ya ÅŸemsiye saÄŸlamamışken Beka vadisinde eÄŸitim alıyor, Amanoslar üzerindeki baÄŸlantı yerlerine geçiyorlardı. Ä°lk güzergahları Afrin’di. Siyasi anlamda destek aldıkları yerlerden birisi Afrin’di. O dönem bir müddet bölgede görev yaptım. Türkiye’de öldürülen teröristlerin nasıl defnedildiÄŸini dürbünlerle izlerdik. PKK’da Suriye kökenliler yüzde 30 civarındadır. ÇoÄŸunluÄŸu da Afrin’dendir. Afrin PKK için önemli bir lojistik merkez. Militan anlamında da öyle. Amanosların ve Suriye’ye kadar olan alının güvenliÄŸini saÄŸlamak istiyorsanız Afrin’de PKK olmamalı.

PKK’nın Afrin’i ilk gasp ettiÄŸi tarih 2012 miydi?

2012’den beri yerleÅŸik vaziyetteler. Bölgedeki aÅŸiret ve dini liderleri öldürdükleri yerdir Afrin. Onlar için iki yer önemli. DiÄŸeri Kamışlı. Nüfus olarak orada fazlalar. Ä°lk isyan giriÅŸimlerine baÅŸladıkları yer Kamışlı ve Afrin’dir.

Esed PKK’nın 2012’de Afrin’e el koymasına izin verdi mi? Gücü mü yetmedi? 

Müsaade etmedi, birçok tutuklama yaptı. Bizim iyi olduÄŸumuz dönemlerdi ve PKK’lıların Türkiye’ye teslim süreçleri o dönemde yaÅŸanıyordu. Seri ÅŸekilde 7-8 çok önemli, Türkiye ile yakın olan ve Türkiye ile sorun yaÅŸamak istemeyen dini ve aÅŸiret liderini öldürdüler, suikastlerle.

Geçen altı yılda PKK eÄŸitim ve donanım desteÄŸini aldı ABD’den. Afrin’de nasıl bir PKK var karşımızda?

Organik olmayan bir PKK var. Doping yapan sporcu gibi. DoÄŸal sürecin dışında popüler edilmiÅŸ, silahlandırılmış, güçlü gösterilmeye çalışan bir örgüt. Ama biz ÅŸiÅŸirildiÄŸini biliyoruz. Ä°lk karşılaÅŸmalar Münbiç operasyonunda, el-Bab’da oldu. O dönemde de silahlandırılmıştı PKK.

Nasıldı karşılaşma?

10 saniye bile direnemediler. Bugün de çok fazla direneceklerini düşünmüyorum. Ama bir asker kaybı bile Türkiye için önemli. Bu yüzden süreci uzatmaya, içerde tartışmayı yükseltip Türkiye’nin sabrını ölçmeye çalışacaklar. Ezici çoÄŸunluk Afrin operasyonu yapılsın diyor. Kobane zamanındaki gibi ses yükseltmeye çalışanlar da olacaktır ama ben Mardin’de Diyarbakır’da olay beklemiyorum.

Batı şehirlerinde mi bekliyorsunuz?

Kaos isteyenler olacaktır. Etnik, mezhepsel bir kimlik vermiyorum. Son yaÅŸananlara baktığımda çok üzülüyorum. YaÅŸadığımız vatanın bir bütün olduÄŸunu unuttuÄŸumuz oluyor. Siyaseten bir kiÅŸiyi aÅŸağıya çekebilirsiniz ama vatanı aÅŸağıya çektiÄŸinizde kendi zemininizi aÅŸağıya çekiyorsunuz. Tayyip Bey üzerinden vatanı da aÅŸağıya çekmeye çalışıyorlar. Ben bu kadar bel altı vuruÅŸların olduÄŸu bir dönem hatırlamıyorum. Türkiye’yi yıpratmayı tercih ettiÄŸinizde bunun adı baÅŸkadır.

Bunun adı nedir?

Vatan hainliÄŸi! Çünkü bu iÅŸ uzadığında ölecek olanlar, bizim evlatlarımız, arkadaÅŸlarımız, bizim için görev yapan insanlar. Kayıplarımız bizim kayıplarımız. Afrin bölgesine PKK geldikten sonra bölgeyi terk eden Kürt, Arap ve Türkmenlerin sayısı 250 bin. PKK Kürtleri temsil ediyorsa neden Kürtler geri dönmüyor? Kobani’den Türkiye’ye 300 bin mülteci geldi ve PYD yönetimindeki Kobani’ye dönmedi. Barzani’ye sığınan Kürtler de dönmedi geri. Türkiye Fırat Kalkanı’nı yapınca bölgede nüfus 10 kat arttı. Çünkü PKK bölgede etnik süpürme yapıyor. Kendisinden olmayan Kürtler, Araplar ve Türkmenlerin bölgede yaÅŸamasına müsaade etmiyor. Türkiye Afrin’e huzur götürecek.

PKK dopingliyse askeri olarak zayıf mı yani?

Kendisini çok hormonlu görebilir ama Türk Silahlı Kuvvetleriyle karşılaştırılamaz. Barzani kendisini en güçlü hissettiği dönemde 12 saat direnebildi. Bu iş öyle kolay değil. Eline silah verdiğinizde, üç aylık eğitimle bir yerden bir yere gelemezsiniz. Türkordusunun gerçekten söylüyorum; ezici ve yıkıcı bir üstünlüğü var. Bunu PKK için değil herhangi bir bölgesel ülke ile ilgili de söylüyorum.

Nasıl olacak harekat?

Türkiye gücühü böyle kullanmayacak çünkü bölgede sivilin arasına karışmış bir PKK var. Sivilin zarar görmemesi için bir süpürme operasyonundan çok, ayıklama operasyonuna girecek. Barikatlar dönemine benzeyecek. Sivil halkı önce oradan çıkaracak, PKK’yı temizleyecek, sonra diyecek ki “kardeÅŸler toprak sizin, huzurla yaÅŸamaya devam edin”. Barikatlar hendekler dönemine benzer bir dönem olacak. Zor çünkü yeraltına inmiÅŸ durumdalar ve zorla askere aldıkları sivilleri ön cepheye dizmiÅŸ durumdalar.

Hendek teröründe PKK her evin kapısına, bebek beşiğine, buzdolabına vb bomba tuzaklamıştı?

Aynısını yaptılar Afrin’de de. Bölgeyi mayınladılar. Yeraltına tonlarca patlayıcı döşediler. Ãœzerine beton dökerek. ABD’den aldıkları tank savar silahları oraya götürdüler. Bölgede tahmini terörist sayısı 6 ila 9 bin arasında. Fırat Kalkanında 3 bin beÅŸ yüzlük DEAÅž teröristi vardı, harekat 170 güne yakın sürmüştü. Afrin operasyonu da yarına bitecek bir operasyon deÄŸil.

Afrin’de partnerimiz Özgür Suriye Ordusu. Askeri kapasite ve beceri bakımından ne durumda ÖSO?

ÖSO 32 ayrı gruptan oluÅŸur. İçlerinde S.Arabistan,Ä°ngiltere, Fransa destekli gruplar da var. Bizim yetiÅŸtirdiÄŸimiz 3 alay ÅŸeklindeydi Fırat Kalkanı’nda. 3500 ile 5000 arasında. Bugün ÖSO 17000 kiÅŸiye ulaÅŸtı. Afrin’de eÄŸitimleri daha zayıftı, bugün ise çok daha farklı bir noktalar. Hem silah, donanım ve ekipman olarak, hem kendilerine güven bakımından. Adları Türkmen Tugayları yahut Murat Tugayı diye geçer.

Kış mevsimi harekat için biraz daha zor bir mevsim mi?

Fırat Kalkanı’nda 15 Temmuz’u daha yeni yaÅŸamıştık acılarımız tazeydi, BeÅŸiktaÅŸ’ta,Kayseri’de, Antep’te bombalar patlıyordu. Fırat Kalkanını o esnada icra ettik. Bugün o durumda deÄŸiliz. Hem iç tarafta çok daha fazlasıyla güvenlik saÄŸlanmış durumda hemTSK kendisini onardı, teknolojik anlamda geliÅŸti. 2016’da bölgede kullandığımız SÄ°HA sayısı 2 idi. Çünkü o kadar vardı. Bugün onlarca var. Teknoloji, askeri ve güvenlik anlamında çok farklı bir yerdeyiz. O yüzden kış ÅŸartları çok da önemli deÄŸil. TSK her türlü hava ÅŸartlarında ve 24 saat görev yapmak üzerine eÄŸitim alır. Yazlık bir ordu deÄŸildir. Karda da, yaÄŸmurda da, en tehlikeli ortamda da yapar. Mevsim askerin yaÅŸam ÅŸartlarını zorlaÅŸtırır ama savaşın gidiÅŸatını ve ÅŸeklini fazla deÄŸiÅŸtirmez. 

Askerin morali nasıl? Nasıl hazırlanılır bir operasyona?

Türk Silahlı Kuvvetleri yapı olarak bunu her gün yaÅŸar. Bir Ä°sviçre ordusu deÄŸil, her gün çatışma ortamında bu coÄŸrafyada. Tatbikat yapmıyor, çünkü zaten yaşıyor. Canını ortaya koyduÄŸu çatışma ortamlarından buraya geldi askerlerimiz. Bu tecrübeye sahip dünyada tek ordu var, o da ABD. BaÅŸka eÅŸ deÄŸerde bir ordu yok. Bütün personeli çatışma ortamından geçmiÅŸ, eÄŸitim-savaÅŸ tecrübesi olan baÅŸka ordu yok. Operasyona giderken havası ÅŸudur askerlerin: “Vatanın bize ihtiyacı var, dün Hakkari’de vardı, bugün Afrin’de var. Ben bu vatana nasıl hizmet edebilirim”. Bu deÄŸiÅŸmez. Gittikleri toprak parçasından çok bu vatana ne kadar ÅŸan ve ÅŸeref vereceklerine bakarlar.

DEAÅž aniden buharlaÅŸtırıldı. Bir kısmı ABD talimatı PYD eliyle Rakka’dan güvenli ÅŸekilde çıkarıldı. DEAÅž’ın kılık deÄŸiÅŸtiren bir yapı olduÄŸunu da biliyoruz, nasıl ortaya çıktığını da. Bu açıdan DEAÅž’lıları tıraÅŸ edilmiÅŸ olarak PYD’lilerin arasında karşımızda görme ihtimalimiz var mı Afrin’de?

Var! Net sordunuz net cevaplıyorum. PYD-DEAÅž ilk defa iÅŸbirliÄŸi yapmadı. Rakka operasyonu sırasında DEAÅž PYD’lilerin arabasıyla taşındı. Deyrizor’a götürüldüler. Deyrizor DEAÅž, PYD adına Esad ve Rus güçlerine saldırdı. Bugün farklı bir ÅŸey olacağını beklemeyin. PYD içerisinde yüzlerce DEAÅž’lı olabilir. PYD içinde yabancı ülke vatandaÅŸları da var. Bir kısmı eski asker, özel birliklerde yetiÅŸtirilmiÅŸ. Bir sürü ajan var, parayla tutulmuÅŸ eÄŸitim için getirilmiÅŸ insanlar, danışmanlar var. CoÄŸrafya o kadar kirletildi ki temizlemeye çalışan bir tek Türkiye var. Türkiye’ye bu kadar laf söylenmesine inanın bazen dayanamıyorum.

Türkiye Afrin’de ne yapmak istiyor? PYD’yi oradan tamamen kazıyıp atacak mı?

Kazıyıp atamazsınız, sonuçta bir siyasi bağı da var. Ama Türkiye silahlı gücünü atmak istiyor. Bakın burası bir Ä°dlib deÄŸil, bir Fırat Kalkanı Harekatı bölgesi deÄŸil. Burası ideolojik anlamda PKK’ya yakın insanların yaÅŸadıkları yer. Silahtan arındırır, denetim altına alırsınız. Risk yönetilirse sorun olmaktan çıkar denir. En azından kabul edilebilir bir noktaya getirmek, Türkiye’nin amacı bu bence. Türkiye ÅŸunu yapmak istiyor ama: Fırat Kalkanı, Münbiç ile beraber Afrin ve Ä°dlib bölgesini eÄŸer güvenli hale getirebilirse Türkiye’deki mültecilerin yarısı bölgeye dönecektir. Bu, Türkiye üzerindeki baskıyı azaltır. Buranın kendisini toparlamaya baÅŸlamasıyla beraber Türkiye ekonomik anlamda kazanmaya baÅŸlar. Åžuan bölgenin en büyük sorunu elektrik. Münbiç alınırsa elektrik santrali alınmış ve bölgeye elektrik verilmiÅŸ olacak. O andan itibaren bölgede kalkınma baÅŸlar. Bölge zeytin aÄŸaçlarının, hayvancılığın olduÄŸu çok verimli bir bölgedir. Suriye barışı için iyi bir model.

Türkiye sınırında bir etnisitenin olmasına deÄŸil örgütün olmasına karşı. Yoksa Afrin’de PKK’nın yaptığı gibi etnik süpürme yapmayacak. Burada Kürtler yaÅŸamaya devam edecek. ÖSO’da Kürtler de var, Arap ve Türkmenler de.

Astana ile birlikte Ä°ran, Rusya ve Türkiye garantör devletler olarak Ä°dlib’de güvenliÄŸin saÄŸlanmasında anlaÅŸtı. Pratik de böyle. Ama her ülkenin Suriye planı farklı. Rusya ve Ä°ran Esed kalsın Suriye’ye hakim olsun istiyor. Türkiye ise muhalifler denklemde kalsın siyasi temsili olsun diyor. Dolayısıyla Ä°dlib düğümlendi mi?

Ä°dlib’de handikap ÅŸu. Yalnızca ÖSO yok orada, Ruslar ve uzantıları var. ABD bize “PKK ile mücadele gibi Ä°dlib’deki el-Nusra ile mücadelede ortak çalışalım” diyor. El-Nusra’yı DEAÅž ile eÅŸ deÄŸer görüyorlar, Türkiye de terör örgütü olarak görüyor. Ä°dlib operasyonu askeri harekat deÄŸil intikal harekatıydı, Çatışmasızlık alanına gözlemci sokmaktı. Bu iÅŸ zor. Askeri olarak süpürmek kolay ama bir yerde istihbarat faaliyeti yapmak zordur. 14 kontrol noktası kurmamız gereken yerde 3 buçuk tanesini kurabildik. Çünkü çatışmalar çok yoÄŸun. Oradaki gruplar kendi aralarında anlaÅŸamıyorlar ve artan bir gerilim var. Ä°dlib sorunu yakın dönemde çözülecek gibi görünmüyor.

Askeri operasyon ya da terörle mücadele mevzuu olduğunda aklımıza hemen askerimiz polisimiz geliyor ama sahada MİT mensupları da var canını tehlikeye atan?

Aslında ÅŸehadetlerini de es geçiyoruz onların. Asker ÅŸehit olduÄŸunda tören oluyor. Maalesef Milli Ä°stihbarat TeÅŸkilatı personeli baÅŸka bir coÄŸrafyada ÅŸehit olduÄŸunda belki cenazesini bile getiremiyorlar. Orada defnediliyor. Veya Türkiye’ye getirip sessiz sedasız defnetmek zorunda kalıyorlar. Onlar yaptıkları iÅŸi de söyleyemiyorlar. Aileleri bile bilmiyor. Aslında çok zor bir ÅŸeydir bu ama onlara öğretilen, hepimize öğretilen ÅŸey ÅŸudur “Siz biliyorsunuz ya, sizin bilmeniz yeterlidir. Bu vatan için ne yaptığınızı siz biliyorsanız, sizde o iman varsa birilerinin size bir ÅŸey demesine gerek yoktur”. Onlar öyle insanlar... Ama dualarımızı eksik etmemek, onları da onurlandırmak lazım. Çünkü bazen duyduÄŸumuz bazı ÅŸeyler oluyor, insan çok üzülüyor...

Mete Yarar, Zafer Arapkirli ile Seyr-i Sabah programında yorumladı: (Sputnik’ten alıntı)

'ÖNCE PKK TÜRKİYE'DE HALLEDİLMESE, SURİYE'YE BU KADAR RAHAT GİREMEZDİK'

"Afrin operasyonu sadece yurt dışı dinamiklere bakılarak yorumlanması gereken bir çatışma değil. Sonuçta Türkiye'de eylem yapan, burada her an terörist faaliyetler yürüten bir örgütten bahsediyoruz. Türkiye'de doğru yerlere yığınaklar yapılmamış, onların sığınaklarına girilmemiş olsaydı bu operasyon bu şekilde yapılamazdı. Bir yere giderken arkanızı emniyete almanız gerekiyor. Afrin'de operasyon yapmakla sadece tek bir yere operasyon yapmıyorsunuz, Suriye ile aramızda 600 kilometrelik dev bir sınırımız var. Sınır boyunca duvarların çekilmesi ve karakolların yapılmasıyla çok önemli bir ön hazırlık yapılmış oldu.

‘YAPILAN OPERASYON GERÇEKTEN ÇOK ZORLUYDU'

İlk gün 108 hedef vuruldu, diyoruz. Bu size küçük gelebilir. Ama bunu başarıyla yapabilmek, çok dar bir alanda 72 uçağı eş zamlanlı uçurmak için çok detaylı bir istihbarat çalışması yapılması gerekiyor. Sivillerin yaşadığı bir yer bu onların vurulmaması için çok özel adımlar atıldı.

Uçaklarımıza müdahale edilmeyeceği belliydi. Yaklaşık 2 aydır İHA'lar Afrin'in üstünde faaliyette. İHA da hava taşıtıdır. Müdahale edilecekse ona da müdahale edilirdi. Onların bazıları da uçak kadar büyük görünmemeleri mümkün değil. Bu kadar uzun süre İHA'lara tolerans gösterilmesi de çok önemli. Uçakların manevra izleri Suriye içinde de manevra yaptıklarının göstergesi.

Ben Rusya'nın çekilmesi için onlarla ikna konuşmaları yapıldığını düşünüyorum. Kritik alanlarda bazı operasyonların yapılacağı belgelerin tam üstünde duruyorlardı. Hemen Azez'in altındaki havalimanında bulunan Rus güçleri oradan çekildi mesela.

Bunun askeri güvenlik anlamında boyutu var. Bir de sivil boyutu var. PKK'nın Amanoslara çıkış yapacağı bölgenin güvenliğinin alınması, Akdeniz'e çıkış yapacağı bölgenin güvenceye alınması. Son olarak da göçmenler için tersine göçün sağlanması. 500 binlik bir tersine göç bu harekatın sonunda gerçekleşebilir.

'SAVAŞIN KURALLARI DEĞİŞMEZ'

Asker dediğiniz kişiler nizami savaşa hazırlık yaparlar. Gayri nizami savaşlar için özel kuvvetler yetiştirilir. Burada yapılan aslında bir hibrit savaş. Nizami ordularla gayrı nizami orduların beraber yaptıkları bir savaş. Askerlerle savaşırken bir emir verdiğinizde karşınızdaki şahsın nasıl tepki vereceğini bilirsiniz. Ama iki gün önce çoban ya da marangoz olan bir kişinin emire ne tepki vereceğini bilemezsiniz.

Siz çok dikkatli olduğunuz bir yerde, tavşan gibi sessizce ilerlediğiniz bir alanda yanınızda fil yürüdüğünü düşünsenize. Onların refleksleriyle sizinkiler bir değil. Milis kuvvetleri bu uyumu sağlamak için uğraşmaz, bunu halletmek askerlere düşer. Düşmanla mücadelenin kuralları bellidir. Nizami ya da değil, savaş için o kurallar değişmez. Yanınızda beraber savaştığınız kişiler buradaki zorlukları belirler aslında. Bir askeri alana girdiğinizde karşınızdaki düşman tanımlıdır. Ama gayrı nizami savaşta hiçbir şey belli değil. Kadınlar, çocuklar ve teröristleri gece savaşlarında birbirinden ayırmak gerçekten de çok zordur."

METİN GÜRCAN İLE YAPILAN RÖPORTAJ

Türkiye’nin Afrin’deki YPG unsurlarına yönelik düzenlediÄŸi Zeytin Dalı Operasyonu’nun ikinci gününde TSK birlikleri de karadan giriÅŸ yaparken, TSK’den kendi isteÄŸiyle ayrılan daha sonra Bilken Ãœniversitesinde Doktorasını tamamlayan güvenlik uzmanı Metin Gürcan, T24’de yer alan röportajında Zeytin Dalı Operasyonu'nu şöyle analiz etti:

GörebildiÄŸim kadarı ile operasyon 4 aÅŸamalı olarak ve ucu açık ÅŸekilde dolaylı askeri/territorial hedefleri olan ancak temel stratejik amacı Suriye kuzeyinde ABD ve Rusya’nın PYD/YPG yanlısı duruÅŸunu etkilemek, hatta kırabilmek amacıyla ‘etki odaklı’ bir harekat ÅŸeklinde dizayn edilmiÅŸ. Ayrıca Zeytin Dalı Operasyonu’nda Fırat Kalkanı’nında düşülen hataya düşülmemiÅŸ. Yani Zeytin Dalı, Fırat Kalkanı’nın aksine sahadaki müzahir silahlı gruplara (proxy) dayanan bir özel kuvvet harekatı olarak deÄŸil de daha çok konvansiyonel bir zırhlı süpürme harekatı olarak baÅŸladı. 
Bu önemli Operasyonun aşamaları:

a. Sayın CumhurbaÅŸkanı baÅŸta olmak üzere tüm hükümet yetkililerin söylemleri ile ÅŸekillendirdiÄŸi operasyonun uluslararası hukuk ve diplomatik ortamda meÅŸruiyetini güçlendirme için ‘güvenlik ortamının ÅŸekillendirilmesi’ diyebileceÄŸimiz söylemsel hazırlık dönemi (Bu aÅŸama artık bitti)

b. ‘Harekat alanının kara unsurlarının hareketi için yumuÅŸatılması aÅŸaması’ Bu aÅŸamaya dün geçildi. Hava taarruzları niçin gerekliydi? Çünkü Afrin son iki seneden beri yoÄŸun olarak topçu ve roket atışlarına maruz bir bölge. Afrin’deki YPG güçlerinin görmeyerek topçu atışlarından korunmak için güçlü tüneller, beton barınaklar, koruganlar ve tahkimatlar yapıldığı zaten açık kaynaklardan biliniyordu. Bunun için önce kritik bölgelerdeki komuta kontrol tesisleri, haberleÅŸme merkezleri ve kritik lojistik üslerin, cephaneliklerin vurulması gerekiyordu. Bu görevi F16’lar yapıyor.

YPG’nin elinde omuzdan atılabilen, 4-5 km. menzilli portatif hava savunma füzeleri (MANPADs) olduÄŸu konusunda iddialar var. Ancak F16’lar her ne kadar Suriye hava sahasına girse de yaklaşık 5-7 km. mesafeden hedefleri atış altına alabilecek SOM füzeleri kullanıyor. Bu YPG’nin elinde füze olsa da bu portatif füzelerin F16’lar için tehdit olmaması anlamına geliyor. Ama Esad güçlerinin elinde orta menzilli hava savunma füzeleri olduÄŸunu ve isterlerse bunları kullanabilecekleri de hatırlatayım. Benim beklediÄŸim bir baÅŸka olay da operasyonda kuzeyden önde giden ÖSO unsurları himayesinde ilerleyen zırhlı ve mekanize birliklerimizin yakın hava desteÄŸi için T 129 Atak ve Super Cobra gibi taarruz helikopterlerinin de harekata katılıp katılmayacağı. Katılırlarsa veya lojistik destek veya yaralı tahliyesi için Afrin’e helikopter girerse bu helikopterler MANPADs ve tanksavar füzeleri tehdidi altında görev yapacak demektir. Bir ÅŸey çok net: Åžayet Zeytin Dalı’nı etkin ve kısa sürede bitirmek isteniyorsa çok net bir hava-kara iÅŸbirliÄŸi gerekiyor.

Harekatın askeri amacı: Kuzeyden başlayan zırhlı birliklerin ilerleyişinin doğudan Azez- Minig Havaalanı- Tel Rıfat hattında gelişen ÖSO ağırlıklı taarruzlarla Afrin bölgesinde birleşmesi ve güneyde tesis edilen sabit gözlem üslerine kadar operasyonun genişletilmesi.

Burada ilk göze çarpan Afrin’deki fiziki özelliklerin Suriye’nin geri kalanının aksine kısmen daÄŸlık ve tepelik, yoÄŸun aÄŸaçlı olması anlamına geliyor. Özellikle Afrin’in kuzeybatısı ve batısında arazi epey tepelik. Åžimdi bu geliÅŸmeler ışığında Zeytin Dalı Operasyonu’nun temposunu, süresini, kapsamını ve hedeflere ulaşılıp ulaşılamayacağını belirleyecek faktörleri aÅŸağıdaki ÅŸekilde sıralamak mümkün:

1. YPG cephe savaşından kaçıp çekilecek mi yoksa direnecek mi? Direnecekse nasıl?

EÄŸer YPG güçleri direnecekse bu daÄŸlık, tepelik kuzey, kuzeybatı bölgesine mi çekilecekler? Oradaki zırhlı birlik harekatını ve hava taarruzlarını kısıtlayan daÄŸlık bölgeden istifade ederek bir gerilla savaşı ÅŸeklinde mi direniÅŸlerini götürecekler, yoksa nispeten kalabalık olan ve göç almış bir yer olduÄŸu için ÅŸehir merkezlerinde toplanmış halkın arasında “human terrain” dediÄŸimiz insan arazisinin içinde mi direnecekler? Suriye’de sivil nüfusun arasına çekilerek, hatta kritik yerlerde ‘sivil rehineleri’ hava taarruzlarından ve görmeyerek atışlardan korunmak için zorla harekat alanı içinde tutmak IŞİD’ın de sıkça uyguladığı bir yöntemdi. Åžayet YPG insan arazisine çekilerek direnmeyi seçerse sivil kayıpları muhtemel. Bu sivil kayıpları da YPG’nin operasyonun uluslararası meÅŸruiyetini yıpratmak için kullanabileceÄŸi önemli bir propaganda malzemesi haline gelebilir.

Benim görebildiÄŸim kadar ile YPG’nin biraz daha ÅŸehir merkezlerinde sivil nüfus içinde direneceÄŸine yönelik emareler var. Bir de YPG’nin ‘halkın arasında buharlaÅŸması’ ve TSK destekli ÖSO’nun bölgeye hakim olmasından sonra terör eylemleri yapabilmesini içeren seçeneÄŸi çok da olası bulmuyorum. Çünkü bunun için hem Afrin’in toplamda yaklaşık 250 bini bulan nüfusu yetersiz hem de bu küçük bölgede herkes herkesi tanıyor.

2. Esad güçlerinin operasyona yönelik tavrı ne olacak?

Bence Esad güçlerinin duruÅŸu operasyonun süresi ve seyri açısından kritik. Önemsiyorum. Dört hareket tarzı var Esad’ın yapabileceÄŸi.

• EÄŸer YPG direnmeyecekse Afrin’deki 8-10 bin kadar olan YPG unsurlarının tahliyesini, geri çekilmesini saÄŸlayabilir. Bu opsiyon TSK tarafından desteklenen ÖSO’nun Afrin’i kısa zamanda kontrol altına almasına yol açar.

• EÄŸer Afrin’de direniÅŸ olacaksa, takviye için imkan saÄŸlayabilir. Fırat’ın doÄŸusundan diÄŸer YPG unsurlarının Afrin’e gelmesini ve malzemeyle lojistik takviye imkanını saÄŸlayabilir. Bu opsiyon Afrin’deki direniÅŸi güçlendirir ve operasyonu Türkiye aleyhine uzatır.

• Üçüncüsü Ankara’nın duruÅŸunu destekleyip tamamen Afrin’i kapatabilir. Bu opsiyonda Esad yönetimi Afrin’deki YPG güçlerini teslim olmaya zorluyor demektir.

• Dördüncüsüyse Esad yönetimi ‘bekle gör politikası’ takip edebilir. “Günün sonunda Afrin nasıl olsa bana devredilecek” deyip bir stratejik sessizliÄŸe bürünebilir. Burada aslında ÅŸu çok önemli. Ben Türkiye’nin Afrin operasyonunun Türkiye’nin Esad’la Suriye’nin kuzeyinde PYD ve YPG konusundaki siyasi pazarlıklarını çok hızlandırdığını, GeliÅŸmelerin Esad’ı ‘PYD/YPG’ ile olan iliÅŸkisi konusunda artık bir karar noktasına doÄŸru sürüklediÄŸini düşünüyorum.

3. Rusya’nın duruÅŸu:

Acaba Rusya Türkiye’ye operasyon için açtığı fırsat penceresini daha ne kadar açık tutacak? Bu sorunun cevabı çok kritik. Bakın burada önemli bir husus: Rusya Fırat Kalkanı boyunca hiç bir zaman TSK’nın Suriye içinde sürekli (yani günün 24 saati ve haftanın 7 günü) yakın hava desteÄŸi almasına izin vermedi. TSK ve ÖSO IÅžID karşısında zorlandığında hava sahasını açtı, Fırat Kalkanı hızlandığında ise kesti. Bu sayede Moskova akıllı bir biçimde Fırat Kalkanı’nın operasyonel tempousunu kontrol etti, yani operasyonu yönetti. Bakalım Moskova’nın tavrı YPG’nin anti tank füze (ATGM) tehdidi, zırhlı direniÅŸ kapasitesi ile Afrin bölgesindeki tahkimatlar nedeniyle kritik önemde olan ilerleyen zırhlı ve mekanize birliklere yakın hava desteÄŸini saÄŸlamada nasıl olacak? Bunun cevabını Moskova’nın daha ne kadar uçaklarımıza Afrin hava sahasını açık tutacağı, hatta taaruz helikopterlerinin girip girmemesine izin vermesine göre cevaplayabileceÄŸiz. Ayrıca ben Moskova’nın Rus askerlerini Afrindeki kritik bölgelerden çekip onları Afrin’den tamamen tahliye etmemesini de anlamlı buluyorum. Bu Moskova’nın operasyonu sahadan ve ilk elen gözlemlemek istediÄŸini gösteriyor. Bu da bize Moskova’nın Ankara’ya yeÅŸil ışık yakarken zamansal ve mekânsal tahditler de koyduÄŸu anlamına gelir. Moskova kendi çıkarları açısından operasyonun zamansal veya mekânsal bir doygunluÄŸa ulaÅŸtığını görürse yaktığı ‘koÅŸullu yeÅŸil ışık’ kırmızı ışığa dönebilir. Bunun en iyi örneÄŸini Fırat Kalkanı’nda yaÅŸadık.

4. Özgür Suriye Ordusunun (ÖSO) sahadahı muharebe etkinliği

Ne yazık ki IÅžID karşısında Fırat Kalkanı operasyonunda özellikle operasyonun son aÅŸaması olan ve 72 gün al Bab’ın ele geçirilmesi aÅŸamasında (Aralık 2016- Mart 2017) ÖSO’nun muharebe etkinliÄŸi sicili bozuk. Bu yüzden Fırat Kalkanı’nın ilerleyen aÅŸamalarında operasyon bölgesine Jandarma Özel Harekat unsurları ile Komando taburları sokulmak zorunda kalmıştık. Åžimdi bence ÖSO’nun ilerleme esnasında göstereceÄŸi performans ve muharebe etkinliÄŸi de test edilmiÅŸ olacak.

5. Harekat Alanının Karmaşıklığı

Afrin hem fiziki hem de demografik açıdan çok karmaşık, dost-düşman ayrımının kolay yapılamadığı zor bir coğrafya. Yani dediğim gibi hem Rus askerleri bölgeden hâlâ tam çekilmiş değil, hem de siviller fazla bölgede. Burada dünkü ve bu günkü hava saldırılarının askeri harekat taktiği açısından bir başarı olduğunu vurgulamam lazım. 72 uçağın katıldığı ve 108 hedefe yönelik yoğun hava bombardımanı vardı. Uzaktan atış yapılmasına rağmen hassas güdümlü mühimmatlar sayesinde vuruş/isabet oranları yüksek ve sivil kaybı yok.

Zeytin Dalı’na yüksek kamuoyu desteÄŸi var

Operatif taktik bir analiz yapacağım, çok da siyasi konulara girmeden. Burada önemli olan ilk baÅŸta kamuoyu desteÄŸi. Benim gördüğüm kadarıyla kamuoyu desteÄŸi çok yüksek. Özellikle Fırat Kalkanı bize güzel bir veri veriyor burada. Kamuoyu desteÄŸiyle ilgili olarak yapılan iki anket var. Kasım 2016’da Fırat Kalkanı’yla ilgili yapılan ankette yüzde 77 destek var. Aralık 2016’da 16 özel kuvvetçimizin ÅŸehit olduÄŸu saldırıdan hemen iki hafta sonra yapılan ankette de yüzde 70 çıktı. Söz konusu olan ÅŸey özellikle PKK’ya yönelik bir sınır ötesi operasyonsa Türkiye’de siyasi ideolojik duruÅŸlarına bakmadan yüzde 75’ler, hatta daha üstü bir destek görüyoruz. Bu önemli. Güvenilir bir anket çalışması yok ama Fırat Kalkanı tecrübesi bize hükümetin Zeytin Dalı operasyonu esnasında kamuoyu desteÄŸi açısından pek de zorluk çekmeyeceÄŸi anlamına geliyor. Bu da operasyonun bu ilk günlerinde hükümetin elini rahatlatan ÅŸekilde kamuoyu baskısı olmayacağı anlamına geliyor.